“Είναι πολλοί που αγνοούν βασικά πράγματα για το Κυπριακό στην Ελλάδα…” γράφει η Φανούλα Αργυρού
—-Καμία σχέση Κίσινγκερ στην αρχιτεκτονική της βρετανο-τουρκικής ΔΔΟ
Μέρος Α’
Φανούλα Αργυρού*
Είναι δυστυχώς γεγονός ότι άνθρωποι στην Ελλάδα, που κατά τα άλλα έχουν καλές, υποστηρικτικές και ειλικρινείς θέσεις για το Κυπριακό, δεν γνωρίζουν (δεν ξέρω αν αγνοούν σκόπιμα) σοβαρές ιστορικές λεπτομέρειες περί αυτού.
Μία τέτοια παραπληροφόρηση που χρησιμοποιείται ακόμα (θα αναφερθώ και σε άλλες) είναι ότι η Δι-κοινοτική, Δι-ζωνική Ομοσπονδία ήταν δημιούργημα του Δρ. Χένρι Κίσινγκερ! Οι καταβολές της ΔΔΟ με ιστορικά πρωτογενή βρετανικά έγγραφα είναι βρετανο-τουρκικές και καμία σχέση είχε ο Δρ. Κίσινγκερ ή το αμερικανικό Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Αυτοί ακολούθησαν όλα τα χρόνια την πολιτική του Λονδίνου σε σχέση με το Κυπριακό. Οι ΗΠΑ δεν είχαν ποτέ δική τους πολιτική για την Κύπρο.
Ο Δρ. Κίσινγκερ διετέλεσε Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας, από Ιανουάριο 1969 μέχρι Νοέμβριο 1975 and Υπ. Εξωτερικών από Σεπτέμβριο 1973 – Ιανουάριο 1977. Για να δούμε που… χωρεί ο Κίσινγκερ στις καταβολές της ΔΔΟ.
Οι καταβολές της ΔΔΟ
Νοέμβριος 1956 – Έκθεση Δρ. Νιχάτ Ερίμ για επανάκτηση (ολόκληρης) της Κύπρου.
19 Δεκεμβρίου 1956 – Δήλωση Βρετανού Υπουργού Αποικιών, θεμελίωση της διαιρετικής δι-κοινοτικότητας αναγνώριση ξεχωριστής αυτοδιάθεσης στο 18% των Τουρκοκυπρίων, η διχοτόμηση να μην αποκλείεται σε τελική λύση.
1957 – Οι Τούρκοι απαίτησαν ΔΥΟ ΖΩΝΕΣ στην Κύπρο. Οι Βρετανοί αναγνώριζαν ότι αυτό σήμαινε συνομοσπονδία.
1958 – Οι Βρετανοί ενημέρωσαν τον Αμερικανό ΥΠΕΞ Φόστερ Ντάλλες ότι δεν μπορούσαν να εγκαταλείψουν τις υποσχέσεις των προς τους Τούρκους. Το Ντιπάρτμεντ και ΝΑΤΟ το 1957/58 είχαν απορρίψει τα βρετανο-τουρκικά σχέδια για διχοτόμηση.
3.1.1964 Το Φόρειν ΄Οφις ετοιμάζει σχέδια ανασύστασης της ΚΔ σε Ομοσπονδία με δύο συνιστώντα κράτη, ένα ελληνικό και ένα τουρκικό.
16.1.1964 – ο Ραούφ Ντενκτάς απαιτεί γεωγραφική ομοσπονδία.
Απρίλιος 1964 – οι Τ/κ εξέδωσαν έγγραφα για Ομοσπονδία, Νότια Κύπρο και Βόρεια Κύπρο. Φεβρουάριος 1964 – Σχέδιο του τμήματος Σχεδιασμού του Φόρειν ΄Οφις για το μέλλον της Κύπρου, προετοιμασίες για επικείμενη τουρκική εισβολή, αφού απέκοπταν τον ομφάλιο λώρο Κύπρου Ελλάδας και χρησιμοποιούσαν τον 6ο Αμερικανό Στόλο και το Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό να παρεμπόδιζαν την Ελλάδα από να επέμβει. Επικεφαλής Σχεδιασμού ο Σερ Κρίσπιν Τίκελ, ο οποίος βρίσκεται εν ζωή. Ο μετέπειτα αντιπρόσωπος του ΗΒ στον ΟΗΕ υπεύθυνος για το διζωνικό ψήφισμα 649/90. Αντικατεστάθη από τον Σερ Ντέιβιντ Χάνει.
Το σχέδιο αναφερόταν σε τρείς πιθανές λύσεις με εδαφικό διαχωρισμό. Διχοτόμηση μέσω διπλής ΄Ενωσης, διχοτόμηση μέσω ομοσπονδίας – συνομοσπονδίας, καντόνια…
Κατέληγε:
«…Ότι και να συμβεί είναι σίγουρο ότι η σημερινή μετακίνηση πληθυσμού θα συνεχιστεί με τους Τούρκους να μαζεύονται στη βόρεια πλευρά του νησιού. ΄Οσο πιο πολύ επιτυγχάνεται αυτό, τόσο πιο ενδεικτική και αποδεκτή θα είναι η λύση του είδους…»
Πραξικόπημα αλλά εμείς να μην γνωρίζουμε τίποτα!
Φόρειν Όφις 20 Αυγούστου 1964: «…μπορεί να έλθει η στιγμή όπου ένα επιτυχημένο πραξικόπημα, μπορεί να ανοίξει το δρόμο για μια πραγματική λύση… αυτό μπορεί να γίνει κατορθωτό μόνο αν έχουμε χέρι εμείς και οι Αμερικανοί. Εμείς δεν πρέπει να γνωρίζουμε προκαταβολικώς τίποτα για το πραξικόπημα (θα είναι πραγματικά πολύ ανεπιθύμητο αν γνωρίζαμε) , όμως θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι να δράσουμε γρήγορα έτσι και λάβει χώρα…»
Σεπτέμβριος 1964 – Σχέδια για υποδοχή προσφύγων στις βρετανικές βάσεις σε περίπτωση εισβολής. Αναθεωρήθηκαν το 1968 εφαρμόστηκαν το 1974.
1968 – Σχέδιο για διάσωση Μακαρίου. Εκτελέστηκε το 1974.
Ιανουάριος 1974 – Η κυβέρνηση Ετσεβίτ απαιτούσε γεωγραφική ομοσπονδία και δύο κράτη.
Βρετανός Συνταγματάρχης G. Stocker, Απρίλιος 1974 για λύση:
«…θα χρειαστεί τρομερή πολιτική ικανότητα και κάποια κύρια χειρουργική επέμβαση, φοβάμαι πολύ δύσκολου χαρακτήρα. Ο πρόεδρος Μακάριος πρέπει να φύγει… Η Ένωση πρέπει να εξουδετερωθεί. Αυτό θα χρειαστεί μια αποφασιστική αντιμετώπιση από την Αθήνα και πρέπει να αποχωρήσουν τόσο οι Έλληνες διδάσκαλοι όσο και οι Έλληνες αξιωματικοί από την Εθνική Φρουρά…».
15 Ιουλίου 1974 – Πραξικόπημα, μεταφορά Αρχ. Μακαρίου στο Λονδίνο.
17 Ιουλίου – Συνεννόηση Μακαρίου βρετ. Πρωθυπουργού Χάρολτ Γουίλσον ο πρώτος θα κατηγορούσε την Ελλάδα ως εισβολέα στην ομιλία του στον ΟΗΕ – συνεννόηση Μακαρίου και βρετ. ΥΠΕΞ Τζέιμς Κάλλαχαν ότι η συνεργασία Βρετανίας/Τουρκίας θα ήταν «με την έγκριση» του Μακαρίου, εγκληματική ψευδαίσθηση τελευταίου ότι ο Ετσεβίτ (θα εισέβαλε ουσιαστικά) για να τον αποκαταστήσει ως Πρόεδρο!
17 Ιουλίου – Ετσεβίτ και κουστωδία στο 10 Ντάουνινγκ Στριτ ο τελευταίος εξηγεί στους Βρετανούς τα σχέδια εισβολής που θα περιλάμβαναν και την Αμμόχωστο. Παίρνει το πράσινο φώς της «εγγυήτριας» Βρετανίας.
Που υπήρχε ο Δρ. Κίσινγκερ σε όλες αυτές τις διευθετήσεις και σχέδια;
18 Ιουλίου 1974 Ο Αμερικανός Τζόζεφ Σίσκο στο Λονδίνο, ο Ετσεβίτ του εξήγησε ότι επεδίωκε δύο αυτόνομες προσωρινές κυβερνήσεις στην Κύπρο με νέο νομικό καθεστώς και του τόνισε «Μην μας σταματήσετε όπως μας κάνατε το 1964» Έξω φρενών ο Σίσκο…
18 Ιουλίου 1974 – ΔΙΑΦΩΝΙΑ Δρ. Henry Kissinger με Βρετανούς «Ανδρείκελο των Τούρκων» ο Μακάριος
Ο Κίσινγκερ προειδοποίησε το Λονδίνο ότι δεν συμφωνούσε με την συνεννόηση τους με τον Ετσεβίτ (για εισβολή), ότι οι αμερικανικές ενέργειες περιορίζονταν σε διπλωματικά βήματα . Η αμερικανική ανησυχία ήταν να εμποδιστούν ρωσικά στρατεύματα από το να πάνε στο νησί… Δεν ήταν αντίθετος με την αποχώρηση των Ελλήνων αξιωματικών αλλά όχι πριν προηγηθεί μια συνταγματική λύση γιατί μπορούσε να δημιουργήσει επικίνδυνη αλλαγή στο ισοζύγιο δυνάμεων στην Κύπρο. Δίχως την δυνατή παρουσία κάποιων Ελλήνων αξιωματικών, αυξανόταν η πιθανότητα ταραχών…. Ο Κίσινγκερ τους είπε οι ίδιοι (Βρετανοί) μπορούσαν να τροποποιήσουν τα πράγματα με μια εναλλακτική λύση που να αποκλείει το Μακάριο και τον Σαμψών. Π.χ. με τον Κληρίδη. Αυτό θα σήμαινε ουσιαστικά οι Έλληνες να εγκατέλειπαν το Σαμψών και οι Βρετανοί και Τούρκοι το Μακάριο. Για τους Τούρκους αυτό δεν θα ήταν και μεγάλη θυσία καθώς ποτέ τους δεν τον εμπιστεύθηκαν.
Ο Κίσινγκερ αμφέβαλλε κατά πόσο οι Κύπριοι θα δεχόντουσαν πίσω τον Μακάριο υπό τις παρούσες συνθήκες, ως ένα ανδρείκελο των Τούρκων (guise of a Turkish stooge)…και ανησυχούσε, ότι οι Βρετανοί δεσμεύονταν πέραν του δέοντος, χωρίς να μπορούν να υπολογίζουν τις πιο μακροπρόθεσμες συνέπειες.
Ο Κισινγκερ θεωρούσε το Μακάριο «ανδρείκελο των Τούρκων» προφανώς γιατί είχε δώσει την συγκατάθεσή του στον Κάλλαχαν στις 17/7 για την συνεργασία Τουρκίας/Βρετανίας (εισβολή).
Την ίδια μέρα ο σύμβουλος του πρωθυπουργού λόρδος Bridges ενημέρωσε το Παλάτι. ‘Εγραψε μεταξύ άλλων:
«Η αμερικανική στάση υπήρξε μάλλον απογοητευτική. Παρόλο που ο υπ. Εξωτερικών (Callaghan ) και ο Δρ. Κίσινγκερ ήσαν σε συχνή τηλεφωνική επικοινωνία, οι Αμερικανοί μας θέλουν να πάμε σιγά σιγά στα Ηνωμένα Έθνη… Όμως ο Δρ. Κίσινγκερ συμφώνησε να στείλει τον κ. Σίσκο … για συνομιλίες μαζί μας και τον Τούρκο πρωθυπουργό. Ελπίζουμε να πεισθεί να πάει στην Αθήνα, και έτσι να φέρουμε τους Αμερικανούς κανονικά μέσα στο παιχνίδι…»
19 Ιουλίου 1974, ακόμα μια ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΗ μαρτυρία από τον λόρδο Bridges :
«... Υπήρξαν ορισμένες μικρές διαφωνίες μεταξύ μας… Εκείνο που ο Δρ. Κίσινγκερ δεν φαίνεται να αντιλαμβάνεται σήμερα είναι ότι το πραξικόπημα στην Κύπρο αφαίρεσε την όποια σταθερότητα είχε παραμείνει από τις Συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου. Εκείνη η σταθερότητα υπήρξε αρκετά εύθραυστη τα τελευταία δέκα χρόνια. Το βασικό ερώτημα τώρα είναι: Μπορούμε να μπαλώσουμε τις παλαιές συνθήκες; Μου φαίνεται ότι, απ΄ότι άκουσα για τις απόψεις του… ο Δρ. Κίσινγκερ ίσως να βλέπει επιφανειακά την κατάσταση. Αν θέλει να μπαλώσει τις σημερινές συνθήκες, θα πρέπει να ενεργήσει πολύ πιο δυναμικά …υπάρχει μια νέα κύρια πηγή αστάθειας, και η προσφορά πρώτων βοηθειών σύντομα θα καταστεί αδύνατη…»
Η διαφωνία Kissinger/Callaghan θα δημοσιευόταν στους “Financial Times” αλλά αποτράπηκε τη τελευταία στιγμή με επέμβαση από αμφότερες τις πλευρές του Ατλαντικού.
22 Ιουλίου 1974 – Καθοδήγηση Φόρειν ΄Οφις προς Κάλλαχαν πριν την Γενεύη 1. Επιλογή λύσης απόλυτα ευθυγραμμισμένη με τα σχέδια τους από το 1955 για διχοτόμηση, ή ομοσπονδιακή λύση, γεωγραφικό διαχωρισμό, δημιουργία δύο διζωνικών συνιστώντων κρατών.
Τα κέρδη της Τουρκίας από την Γενεύη 1: υπογραφή εγγράφου από τους τρείς υπ. Εξωτερικών των «εγγυητριών» δυνάμεων αναγνωρίζοντας στην Κύπρο δύο αυτόνομες διοικήσεις, δίχως να αναφέρονται σε εισβολή, τουρκικά κατοχικά στρατεύματα και αυτά καθώς ο Αττίλας προέλαυνε ασταμάτητος επί του εδάφους…
Πηγές βιβλίο γράφουσας « Διζωνική vs Δημοκρατία 1955-2019».
Από Σημερινή 8.8.2021
Το Β’ στην επόμενη έκδοση.
*Φανούλα Αργυρού
Ερευνήτρια/δημοσιογράφος
Σημείωση Φαρέτρας: Ευχαριστούμε την αναγνώστριά μας Σ.Π.
