Γιάννης Μοσχόπουλος “Το Ρουμλούκι πριν, κατά και μετά την Ελληνική Επανάσταση / Αρχίζει η Επανάσταση”(12)

04/08/2021, 23:58

——-

1821 – 2021 / 200 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

12. ΑΡΧΙΖΕΙ Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
–
Γιάννης Μοσχόπουλος

Τον Ιούλιο του 1820 ο σουλτάνος Μαχμούτ Β΄ με φιρμάνι κήρυξε τον Αλή πασά ένοχο προδοσίας και συγκρότησε στράτευμα για να τον εξοντώσει. Ο Χουρσίτ στις 13.2.1821 με διαταγή του στον ιεροδίκη Βεροίας, ζητούσε εφόδια από τον καζά της Βέροιας για τις ανάγκες των στρατιωτικών επιχειρήσεων εναντίον του Αλή Τεπελενλή.

Το Μάρτιο του 1821 εξερράγη η ελληνική επανάσταση στο Μοριά.
Τον Απρίλιο του 1821 εκδόθηκε σουλτανικό φιρμάνι, στο οποίο αναγράφεται ότι

«… γενικά στις πέραν της Θεσσαλονίκης περιφέρειες παρατηρείται γενικός αναβρασμός και κίνηση εναντίον των μουσουλμάνων πιστών … οι άπιστοι δια του κινήματός τους ένα και μόνο σκοπό επιδιώκουν, δηλαδή να εξοντώσουν και εξαφανίσουν εάν είναι δυνατόν από προσώπου της γης (Θεός φυλάξοι) το … έθνος του Μωάμεθ, ρωτήσαμε το Πάνσοφο και περιφανές Σεϊχουλισλαμάτο για το ποιά τιμωρία επιβάλει το ιερό Σερί εναντίον των ρυπαρών ερπετών, που αυτοκαλούνται Ρούμ, και λάβαμε τον εξής Φετφάν [ιερονομική ρήτρα].

Οι ιερές γραφές και τα παραγγέλματα του Σερί επιβάλουν, όπως αυτοί μεν οι άπιστοι να παραδίδονται στον δια ρομφαίας θάνατο, οι γυναίκες και τα ανήλικα τέκνα τους να εξανδραποδίζονται και να γίνονται δούλοι στους πιστούς Μουσουλμάνους, τα υπάρχοντά τους να διανέμονται μεταξύ των νικητών, οι δε εστίες τους να παραδίδονται στο πυρ και την τέφρα, σε τρόπο ώστε ανθρώπου φωνή να μην ακουσθεί πλέον σ’ αυτές.

Διατάζουμε λοιπόν και παραγγέλλουμε, την απαρέγκλιτη και κατά γράμμα εφαρμογή του άνω Φετφά του Σεϊχουλισλάμ και να κηρύξετε την εξόντωση και τελεία εξαφάνιση από προσώπου γης των βρωμερών τούτων ερπετών, εκπληρώνοντας έτσι την υψηλήν αυτοκρατορική μου επιθυμία.».

Ο Εμμανουήλ Παπάς αποβιβάστηκε στο Άγιο Όρος και το Μάιο ξέσπασε η επανάσταση του Πολυγύρου (17.5.1821) και της Χαλκιδικής και στις αρχές καλοκαιριού η επανάσταση στη Θάσο. Με την επανάσταση του Πολυγύρου ο Κίτρους Μελέτιος, που τότε ήταν τοποτηρητής του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Ιωσήφ, βρήκε μαρτυρικό θάνατο στην πλατεία Καπάν(ι) (αγοράς αλεύρων) της Θεσσαλονίκης [σημειώνεται ότι στην επισκοπή Κίτρους ανήκαν και τα Μελικοχώρια].

Επίσης ο επίσκοπος Καμπανίας Νεόφυτος (που αντικατέστησε στο θρόνο τον Θεόφιλο) με την έκρηξη της επανάστασης συνελήφθη και φυλακίστηκε από τους Τούρκους. Σύντομα όμως αφέθηκε ελεύθερος και ανέλαβε τοποτηρητής του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης.

Από τον Ιούνιο 1821 άρχισε η αντίδραση των Τούρκων για την κατάπνιξη των απελευθερωτικών κινημάτων με επικεφαλής τον μουτεσελίμη της Θεσσαλονίκης Σερίφ Σεντίκ Γιουσούφ. Τα χωριά των επαναστατών γύρω από τη Θεσσαλονίκη ερημώνονταν. Πολλοί κάτοικοί τους πρόλαβαν και φυγάδεψαν τα ζώα και τις κυψέλες τους προς τον καζά της Βέροιας. Όταν το πληροφορήθηκε ο Γιουσούφ έδωσε εντολή, με έγγραφό του της 12.7.1821, προς τον καδή της Βέροιας να τα κατασχέσει και τα δημεύσει. Η ενέργεια είναι ενδεικτική της υποστήριξης των κατοίκων του καζά της Βέροιας προς τους επαναστάτες της Χαλκιδικής.

Τον Ιούλιο του 1821 εκδόθηκε βεζυρικό διάταγμα του Χουρσίτ Αχμέτ πασά προς τον Γιαγιά μπέη, ιεροδικαστή της Βέροιας, στο οποίο επαναλάμβανε: «… φέρω σε γνώση σας ότι η από κάποιον στη Μολδαβία και Βλαχία εκραγείσα επανάσταση από τους άπιστους Ρούμ [εννοεί τον Αλ. Υψηλάντη που άρχισε τη δράση του από την 22.2.1821] μεταδόθηκε στις γύρω περιφέρειες … επειδή έτσι έχουν τα πράγματα, σας διατάσσουμε και σας παραγγέλουμε … αυτούς μεν να διαπερνάτε από στόμα ρομφαίας, τις γυναίκες και τα ανήλικα τέκνα τους να τους εξανδραποδίζετε και να τους κάνετε δούλους στους πιστούς, τα υπάρχοντά τους να τα διανέμεται μεταξύ των νικητών Μουσουλμάνων, τις δε εστίες τους να τις παραδίδετε στη φωτιά και στη στάχτη, σε τρόπο ώστε όχι μόνο ανθρώπου φωνή, αλλά ούτε και πετεινού να μην ακουσθεί πλέον σ’ αυτές. …».

Τότε εκδηλώθηκε η επανάσταση των οπλαρχηγών του Ολύμπου, στην οποία συμμετείχε και ο καπετάν Διαμαντής Νικολάου, οπότε η εκδικητική μανία των Τούρκων εξαπλώθηκε και προς την Πιερική ακτή του Θερμαϊκού, προς την κατεύθυνση του Κολινδρού και της Κατερίνης. Οι φλόγες από τα ελληνικά χωριά που καίγονταν ήταν ορατές από τη Θεσσαλονίκη.-