ΣτΕ: Υποχρεωμένο το Δημόσιο να αποζημιώνει για βλάβες στην υγεία από εμβόλιο
Το Συμβούλιο της Επικρατείας, έκρινε ότι για τις τυχόν βλάβες που μπορούν να δημιουργηθούν μετά από εμβολιασμό (και ανεξάρτητα εάν δεν υπάρχει παράνομη πράξη γιατρού- ιατρικό λάθος, αλλά και η παρτίδα του εμβολίου δεν αντιμετώπισε πρόβλημα) πρέπει οι παθόντες να αποζημιώνονται από το ελληνικό Δημόσιο.
Ειδικότερα, το Α΄ Τμήμα του ΣτΕ έκρινε, ότι η προκαλούμενη από την πραγματοποίηση του εμβολιασμού βλάβη συνιστά υπέρμετρη θυσία για τον παθόντα (βλάβη υγείας και προσβολή της προσωπικότητάς του), η οποία υπερέβαινε τα όρια της θυσίας στην οποία είναι ανεκτό από την έννομη τάξη να υποβάλλονται οι πολίτες χάριν του δημοσίου συμφέροντος και του κοινωνικού συνόλου. Για το λόγο αυτό, ο κάθε παθών ή παθούσα δικαιούται αποζημίωση από το Δημόσιο.
Οι σύμβουλοι Επικρατείας δικαίωσαν μητέρα που έχασε την κόρη της η οποία ενώ ήταν 7 ετών μαθήτρια της Ε΄ Δημοτικού, εμβολιάστηκε κατά της ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς (τριδύναμο εμβόλιο MMR ΙΙ) και αφού έμεινε επί εννέα έτη φυτό, απεβίωσε μετά από πανεγκεφαλίτιδα.
Η υπόθεση της άτυχης μαθήτριας
Αναλυτικότερα, η άτυχη μαθήτρια (γεννήθηκε 25-11-1994) στις 4-9-2001 και σε ηλικία 7 ετών εμβολιάσθηκε με την πρώτη δόση του εμβολίου ιλαράς, παρωτίτιδας και ερυθράς, η δεύτερη δόση του οποίου της χορηγήθηκε στις 30-3-2006 στα Δημοτικά Ιατρεία Δήμου της Αττικής.
Μετά τον εμβολιασμό, η ανήλικη εμφάνισε «διαρκώς επιδεινούμενα νευρολογικά συμπτώματα, συνιστάμενα σε αιφνίδιες πτώσεις στο έδαφος, αστάθεια στη βάδιση, κολλώδη ομιλία, σύγχυση, αδυναμία συγκέντρωσης και δυσκολία αντίληψης του περιβάλλοντος».
Έτσι, εισήχθη στο Γενικό Νοσοκομείο Παίδων “Παναγιώτη και Αγλαΐας Κυριακού” και υποβλήθηκε σε σωρεία εργαστηριακών και κλινικών εξετάσεων από τις οποίες διαπιστώθηκε ότι έπασχε «από «υποξεία σκληρυντική πανεγκεφαλίτιδα μετά από ιλαρά (van Bogaert)» και στις 25-5-2006 τέθηκε υπό θεραπευτική αγωγή. Στην συνέχεια, της «έγινε τοποθέτηση “reservoir” κοιλιοστομίας, προκειμένου να εγχυθεί η φαρμακευτική ουσία “ιντερφερόνη”, δια της ανοίξεως οπής στο κρανίο, κατ’ ευθείαν στο πάσχον όργανο του εγκεφάλου, με σκοπό την επιβράδυνση της πορείας της νόσου». Η κατάσταση της υγείας της ανήλικης ήταν μη αναστρέψιμη και η άτυχη μικρή, στις 23-9-2010, απεβίωσε. Στην ληξιαρχική πράξη θανάτου ως αιτία αναγράφεται: «Σκληρυντική παρεγκεφαλίτιδα, τετραπληγία, ανακοπή».
Η μητέρα της διεκδίκησε δικαστικά από το Δημόσιο και τον επίμαχο Δήμο το ποσό του 1.000.000 ευρώ, με το νόμιμο τόκο, ως χρηματική ικανοποίηση για την αποκατάσταση της ηθικής βλάβης που υπέστη η κόρη της εξαιτίας της βλάβης της υγείας της, που προκλήθηκε ως παρενέργεια του εμβολιασμού της. Στην αγωγή της υποστήριξε ότι συνέτρεχε ευθύνη του ελληνικού Δημοσίου και του επίμαχου Δήμου, στα ιατρεία του οποίου έγινε ο εμβολιασμός, κατά τα άρθρα 105, 106 ΕισΝΑΚ, λόγω παρανόμων πράξεων των οργάνων τους και, ειδικότερα: α) λόγω αντιθέσεως προς το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ και προς τον Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας του επιβαλλομένου για την φοίτηση των μαθητών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση εμβολιασμού και β) λόγω της κατά παράβαση του Συντάγματος και της Διεθνούς Συμβάσεως για τα Δικαιώματα του Παιδιού παραλείψεως να θεσπισθεί νομοθετικά σύστημα αποζημιώσεως για βλάβη ή θάνατο από εμβολιασμό.
Από το Διοικητικό Πρωτοδικείο επιδικάστηκε στην μητέρα της άτυχης κοπέλας αποζημίωση 200.000 ευρώ, όμως ασκήθηκε αναίρεση κατά της πρωτόδικής απόφαση η οποία απορρίφθηκε από το Διοικητικό Εφετείο.
Κατόπιν έφεσης, το Α΄ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας (πρόεδρος η αντιπρόεδρος Μαρία Καραμανώφ και εισηγήτρια η σύμβουλος Επικρατείας Όλγα Ζύγουρα) με την υπ΄ αριθμ. 622/2021 απόφασή του, μεταξύ των άλλων, αναφέρει:
«Σε περίπτωση, που επέλθει ευθέως βλάβη της υγείας προσώπου συνεπεία της συνταγματικώς θεμιτής και νομίμου πραγματοποιήσεως εμβολιασμού (δηλαδή εμβολιασμού διενεργούμενου με σκοπό την προστασία της δημόσιας υγείας συλλογικώς και ατομικώς και προβλεπόμενου από ειδική νομοθεσία, υιοθετούσα έγκυρα και τεκμηριωμένα επιστημονικά, ιατρικά και επιδημιολογικά πορίσματα στον αντίστοιχο τομέα, με δυνατότητα εξαιρέσεως από αυτόν σε ειδικές ατομικές περιπτώσεις, για τις οποίες αυτός αντενδείκνυται), ήτοι βλάβη, μη οφειλομένη σε παρεμβαλλομένη παράνομη πράξη ή παράλειψη (όπως πχ χορήγηση ελαττωματικού ή ακαταλλήλου σκευάσματος ή πλημμέλειες κατά την διενέργεια του εμβολιασμού), ανακύπτει ευθέως εκ του άρθρου 4 παρ. 5 σε συνδυασμό και με το άρθρο 25 παρ 4 του Συντάγματος ευθύνη του κράτους προς εύλογη αποκατάσταση της ζημίας του παθόντος, υπό την έννοια της αποκαταστάσεως τόσο της τυχόν υλικής όσον και, κατ΄ ανάλογη εφαρμογή του άρθρου 932 ΑΚ, της ηθικής βλάβης του».
Και αυτό, γιατί σύμφωνα με τους συμβούλους Επικρατείας, «στις περιπτώσεις αυτές, η προκαλούμενη από την πραγματοποίηση του εμβολιασμού βλάβη συνιστά υπέρμετρη θυσία για τον παθόντα (βλάβη υγείας και προσβολή προσωπικότητος), χάριν του συμφέροντος του κοινωνικού συνόλου».
Μάλιστα, το ΣτΕ υπογραμμίζει, ότι η «εκ του Συντάγματος και των άρθρων 19, 23, 24, 26 και 39 της κυρωθείσης με τον ν. 2101/1992 Διεθνούς Συμβάσεως για τα Δικαιώματα του Παιδιού δεν επιτάσσεται η πρόβλεψη ειδικού αποζημιωτικού καθεστώτος για τις περιπτώσεις βλάβης συνεπεία εμβολιασμού» και η μη πρόβλεψη δε τέτοιου ειδικού καθεστώτος δεν συνιστά παράλειψη νομοθετήσεως, δυναμένη να στοιχειοθετήσει αξίωση αποζημιώσεως κατά το άρθρο 105 ΕισΝΑΚ».
Έτσι, το ΣτΕ αναίρεσε την απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών.
