H σοσιαλμιντιακή αντιπολίτευση και το τέλος της δύναμης των “Δελτίων των 8”
// Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις τους τελευταίους μήνες, όπου τα ελληνικά social media αποκάλυψαν σοβαρά περιστατικά, γιγάντωσαν ειδήσεις τις οποίες τα συστημικά ΜΜΕ αποσιώπησαν και επέβαλαν ή ακύρωσαν κυβερνητικές αποφάσεις μέσω σθεναρής πίεσης. Η «δημοσιογραφία των πολιτών» κερδίζει μικρές, αλλά σημαντικές νίκες. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη συνειδητοποιεί ότι ο έλεγχος της εξουσίας και η δριμύτερη αντιπολίτευση ασκείται πλέον από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και κάθε προσπάθεια συγκάλυψης από τα “επιτελικά” ΜΜΕ, πέφτει στο κενό.//
Γράφει ο Νίκος Μάλαμας
Η κυβέρνηση, από την άλλη πλευρά, διαχειρίζεται αυτή την ψηφιακή διάχυση ειδησεογραφικών πληροφοριών με παλαιοκομματικές πρακτικές, με «ξύλινες» ανακοινώσεις Πελώνη, κάνοντας αντιπολίτευση στην αντιπολίτευση και παραβλέποντας ότι την πραγματική αντιπολίτευση την ασκεί πλέον ο “λαός” των social media.
Η ενημέρωση του -ηλικιακά νεώτερου κυρίως- κόσμου έχει αλλάξει και η επικοινωνιακή διαχείριση μιας είδησης έχει περάσει πλέον σε ένα (όχι ακόμα κρίσιμης μάζας) μέρος της κοινής γνώμης. Γι’ αυτό και δεν είναι λίγες οι φορές που ο “λαός” αυτός άσκησε τόσο ισχυρή πολιτική πίεση στην κυβέρνηση το τελευταίο διάστημα.
Λιγνάδης, Νέα Σμύρνη, διάγγελμα Μητσοτάκη, Ιάσωνας, Φουρθιώτης, 13χρονος στη Λάρισα, Ακρόπολη, Cisco, Καραϊβάζ, είναι μόνο μερικά από τα χαρακτηριστικότερα περιστατικά των τριών τελευταίων μηνών, όπου τα social media όχι μόνο δημιούργησαν πονοκέφαλο στην κυβέρνηση, αλλά κινητοποίησαν ενίοτε και τις εισαγγελικές αρχές. Το γεγονός, μάλιστα, ότι όλες αυτές οι υποθέσεις περιγράφονται σχεδόν μονολεκτικά, έχει να κάνει και με το ότι διακινήθηκαν στο ευρύ κοινό μέσω των hashtags στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Είναι προφανές, από τις σπασμωδικές -για ένα πολυδιαφημισμένο επιτελικό κράτος- αντιδράσεις, πως το επικοινωνιακό επιτελείο του πρωθυπουργού, στηριζόμενο στις ισχυρές σχέσεις που έχει χτίσει με το συνολο σχεδόν των ΜΜΕ, ηλεκτρονικών και έντυπων, δεν υπολόγισε τη ολοένα και αυξανόμενη δύναμη των social media την περίοδο του εγκλεισμού και της πανδημίας.
Οικονόμου, Πορτοσάλτε, Καμπουράκης, Ευγγελάτος, το Δελτίο του Star, η Τατιάνα και οι λοιπές δυνάμεις των γηραιών Μέσων, στάθηκαν, λοιπόν, αδύναμοι να ανακόψουν τα κύματα οργής των “τουιτεράδων”. Αξέχαστο, άλλωστε, θα παραμείνει το κύμα αρνητικών αντιδράσεων (τα λεγόμενα στη διαδικτιακή ορολογία “angry reactions”) κατά τη διάρκεια της αναμετάδοσης του διαγγέλματος του πρωθυπουργού για τα περιστατικά στη Νέα Σμύρνη στο facebook, το οποίο προκάλεσε και νυχτερινό πανικό στο Μαξίμου.
Το φαινόμενο αυτό δεν αποτελεί, ωστόσο, κάποια πρωτοτυπία. Την τελευταία και πλέον εικοσαετία, οι θεωρητικοί των μέσων επικοινωνίας παγκοσμίως αναφέρονται στη σύγκλιση των μέσων και την άμεση κυκλοφορία των ειδήσεων σε όλες της μιντιακές πλατφόρμες. Κατά τον Henry Jenkins, η ενημέρωση έχει περάσει πλέον σε μια εποχή συμμετοχικής κουλτούρας, όπου οι θεατές μετατρέπονται σε «συμπαραγωγούς των ειδήσεων».
Το παλιό «δημοσιογραφο-κεντρικό περιεχόμενο» έχει μετατραπεί σε περιεχόμενο που ρέει σε πολλούς διαύλους επικοινωνίας, με αυξημένη αλληλεξάρτηση όλων των μέσων επικοινωνίας, με πολλαπλούς τρόπους πρόσβασης στην είδηση και με μια συμμετοχική κουλτούρα από τα κάτω προς τα πάνω.
Αυτή η «δημοσιογραφία από τα κάτω» είναι που επέφερε ένα ισχυρό πλήγμα στην «υπέρκομψη» εικόνα που τα συστημικά μέσα προσπάθησαν να χτίσουν επιμέλώς για την κυβέρνηση.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε χρόνους ρεκόρ είναι έτοιμα να καταγγείλουν και να σχολιάσουν τα κακώς κείμενα της πολιτικής ζωής της χώρας, με tweets, φωτογραφίες, βίντεο, άρθρα, podcasts, memes, με απόλυτη σοβαρότητα, αλλά και με καυστικό χιούμορ.
Εν κατακλείδι, τα νέα αυτά επικοινωνιακά ήθη έδωσαν στο λαό την (ψευδαίσθηση;) δύναμη να κατευθύνει τις κυβερνητικές πολιτικές, όπως απαιτεί ένα δημοκρατικό πολίτευμα. Με την ψηφιακή αυτή δύναμη, κανένα σκάνδαλο δε θα κουκουλώνεται και κάθε ψεύτικο αφήγημα θα γκρεμίζεται, γιατί -μπορεί να καθυστέρησε λίγο- αλλά η παντοκρατορία των Δελτίων των 8 τελείωσε.
