«Η Μαμά κι ο Μπαμπάς ήταν ακόμα παιδιά όταν παντρευτήκανε. Αυτός ήταν δεκαοκτώ χρονών, εκείνη δεκάξι κι εγώ τριών.
Η Μαμά έκανε την υπηρέτρια σε μια οικογένεια λευκών. Όταν μάθανε ότι είχε μείνει έγκυος, την πετάξανε με τις κλωτσιές. Στην οικογένεια του Μπαμπά κόντεψε να τους έρθει κόλπος όταν τ΄ άκουσαν. Ήτανε απ’ την καλή κοινωνία και δεν τους είχε περάσει ποτέ από το νου ότι τέτοια πράγματα συμβαίνανε στην περιοχή τους, την Ανατολική Βαλτιμόρη.
Και τα δυο παιδιά όμως τα ’δερνε η φτώχεια. Κι όταν είσαι φτωχός, μεγαλώνεις γρήγορα.»
Αυτή είναι η αρχή της αυτοβιογραφίας της Μπίλλυ Χολιντέυ που γεννήθηκε σαν σήμερα το 1915. Και όταν η αρχή μιας ζωής είναι αυτή, χρειάζεται πολλή αγάπη, πολλή παιδεία και πολλή φροντίδα για να μην επαληθευθεί η αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Δυστυχώς η πονεμένη αυτή γυναίκα δεν απόλαυσε τίποτα από αυτά. Βιασμένη όταν ήταν ακόμα παιδί, φτωχή, με πολλαπλά προβλήματα με τον Νόμο, το αλκοόλ και τις ουσίες και κακοποιημένη από συντρόφους έζησε μόλις 44 χρόνια. Η ενήλικη ζωή της ήταν μια αέναη παλινδρόμηση. Από τη μια η απόλυτη αναγνώριση της μουσικής αξίας της για την εξαιρετική φωνή της, την απόλυτα προσωπική αίσθηση του εσωτερικού ρυθμού των τραγουδιών που διάλεγε να πει και το καλλιτεχνικό της ένστικτο (κορυφαία στιγμή στην καριέρα της ήταν οι δύο εμφανίσεις της στο Carnegie Hall). Από την άλλη ο ρατσισμός, τα προσωπικά αδιέξοδα, τα τραβήγματα με τις Αρχές, οι ακυρώσεις ψυχής και σώματος και ο αδυσώπητος φόβος της μοναξιάς.
Από πολλούς θεωρείται η μεγαλύτερη τραγουδίστρια της Τζαζ που έζησε ποτέ. Ακόμα κι αν αυτό είναι μόνο μια σχηματική υπερβολή, σίγουρα πρόκειται για μία από τις πιο επιδραστικές μορφές της Μουσικής ασχέτως είδους. Αυτοκαταστροφική και με ανοιχτή πάντα όλες τις πληγές στο στήθος της, πήγε κόντρα στην αποδεκτή εικόνα του μαύρου καλλιτέχνη, πάντα διασκεδαστή και πάντα ευγνώμονα προς το λευκό κοινό. Ο σπαρακτικός τρόπος που ζωγράφισε με τη φωνή της τα παράξενα φρούτα που κρέμονταν από τα δέντρα του αμερικανικού Νότου αρκούσε για να την τοποθετήσει τόσο στο Πάνθεον της Μουσικής όσο και σ’ αυτό των αγωνιστριών της Ελευθερίας.
Η αυτοβιογραφία της Μπίλλυ Χολιντέυ κυκλοφορεί υπό τον τίτλο «Η ΚΥΡΙΑ ΤΡΑΓΟΥΔΑΕΙ ΤΑ ΜΠΛΟΥΖ» από τις εκδόσεις ΑΓΡΑ.
—————-
Τα δέντρα στον Νότο φέρουν έναν παράξενο καρπό
έχουν αίμα στις ρίζες τους, αίμα και στα φύλλα τους
μαύρα κορμιά πηγαινοφέρνει το αεράκι του Νότου
παράξενοι καρποί κρέμονται στις λεύκες.
Βουκολική η σκηνή του «υψηλόφρονος» Νότου,
γουρλωμένα τα μάτια και το στόμα στραβό,
μυρωδιά από μανόλιες γλυκιά και φρέσκια,
και μετά η μυρωδιά καμένης σάρκας.
Αυτός είναι ο καρπός που τον τσιμπολογάνε τα κοράκια,
που τον παρασέρνει η βροχή και τον ρουφάει ο αέρας,
που τον σαπίζει ο άνεμος και τον ρίχνει το δέντρο,
είναι μια παράξενη και πικρή σοδειά.
……………………………………………………
Το ποίημα Strange fruit (η λέξη fruit μεταφράζεται αλλού ως «φρούτο/καρπός» και αλλού ως «φρούτα/καρποί») του εβραίου κομμουνιστή δασκάλου Άμπελ Μίροπολ (1903 – 1986) μελοποιήθηκε από τον ίδιο και ηχογραφήθηκε από την Μπίλυ Χολιντέυ ως η 2η πλευρά ενός δίσκου 45 στροφών (λόγω του θέματος του τραγουδιού δεν θα μπορούσε να είναι η 1η πλευρά που θα έδινε και το όνομα του μικρού δίσκου). Ο ποιητής σχολιάζει το λυντσάρισμα των μαύρων στις Πολιτείες του Νότου. Η αντίστιξη μεταξύ της κατευναστικής μυρωδιάς της μανόλιας και της μυρωδιάς της καμένης ανθρώπινης σάρκας μένει αξέχαστη στον αναγνώστη, ενώ το σχόλιο για τον υψηλόφρονα/ευγενή Νότο είναι σαφώς ειρωνική καθώς οι λευκοί κάτοικοι του νότου υπερηφανεύονταν για τους ευγενικούς τρόπους και συνήθειές τους.
Η Μπίλυ Χολιντέυ στο αυτοβιογραφικό βιβλίο της Η ΚΥΡΙΑ ΤΡΑΓΟΥΔΑΕΙ ΤΑ ΜΠΛΟΥΖ ισχυρίζεται πως είχε συμμετάσχει στη σύνθεση της μουσικής του τραγουδιού. Είτε αυτό αληθεύει, είτε όχι, είναι βέβαιο πως ήταν πολύ συνδεδεμένη με το τραγούδι αυτό και πως αρνήθηκε κατ’ επανάληψιν να το αφαιρέσει από το ρεπερτόριό της όταν της ζητήθηκε από ατζέντηδες, ιδιοκτήτες των κλαμπ όπου εμφανιζόταν, αλλά και κυβερνητικούς πράκτορες.
Δεν έπαψε ποτέ να συμβολίζει την καταγγελία της μισανθρωπίας, του ρατσισμού και των διακρίσεων και γι αυτό δεν έπαψε ποτέ να είναι τραγικά επίκαιρο. Η εφημερίδα the Guardian το χαρακτηρίζει το πρώτο τραγούδι διαμαρτυρίας που γράφτηκε ποτέ, ενώ συνδέθηκε άρρηκτα με τις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας για την δολοφονία του Τζορτζ Φλόυντ στις ΗΠΑ. Πρόκεται για ένα από τα πιο επιδραστικά τραγούδια στην Ιστορία της Μουσικής . Αρκεί να παρακολουθήσει κανείς το animation «Strange Fruit» (των Ισραηλινών Shimi Asresay και Hili Noy ) για να αντιληφθεί πόσο γόνιμο μπορεί να είναι το ταξίδι μιας ειλικρινούς ποιητικής ιδέας μέσα από τον Χρόνο και την Γεωγραφία.
