Δωρεάν εμβολιασμός στο Βελιγράδι
Αν σας έλεγε κάποιος, πριν από δύο μόλις χρόνια, ότι θα πήγαινε για «εμβολιαστικό τουρισμό» στο Βελιγράδι, μια βαλκανική πρωτεύουσα η οποία, πριν από 21 χρόνια (άνοιξη του 1999), βομβαρδίστηκε από την ισχυρότερη πολεμική μηχανή του κόσμου, το ΝΑΤΟ, θα πιστεύατε σίγουρα ότι λέει παλαβομάρες.
Κι όμως η σημερινή πραγματικότητα είναι πολύ πιο σουρεαλιστική.
Ουρές αυτοκινήτων με βοσνιακές πινακίδες περίμεναν επί ώρες στη συνοριακή διάβαση του Δρίνου, μεταξύ Βοσνίας & Ερζεγοβίνης και Σερβίας, προκειμένου οι επιβάτες τους να πάνε όλοι στο Βελιγράδι και να εμβολιαστούν δωρεάν. Το ίδιο συμβαίνει και στο νότο, στη συνοριακή διάβαση του Ταμπάνοβτσι, με τη Βόρεια Μακεδονία, αλλά και στα σύνορα με το Μαυροβούνιο, ακόμη και με το Κόσοβο. Δεκάδες χιλιάδες κάτοικοι των δυτικών Βαλκανίων συρρέουν καθημερινά στην πρωτεύουσα της Σερβίας. Και όχι μόνον από τα Δυτικά Βαλκάνια αλλά και από τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Κροατία και, εσχάτως, κι από την Ελλάδα. Ακόμη και ένα γκρουπ με αλβανίδες αεροσυνοδούς κατέφθασαν για εμβολιασμό στον Βελιγράδι, κι έγιναν ταυτόχρονα άρθρο στην εφημερίδα «Politika». Πάνε όλοι τους αποκλειστικά στο Βελιγράδι για ένα και μόνο στόχο: να εμβολιαστούν άμεσα και δωρεάν.
Κάποιοι τους αποκαλούν «εμβολιαστικούς πρόσφυγες» και άλλοι «εμβολιαστικούς τουρίστες», αλλά σε κάθε περίπτωση αποτελούν ένα πρωτόγνωρο φαινόμενο. Όλοι τους μένουν στο Βελιγράδι τουλάχιστον για δύο ημέρες. Στον κεντρικό πεζόδρομο Κνεζ Μιχαήλοβα, αλλά και στο Καλεμέγκταν, στη Σκαντάρλια και αλλού, βλέπεις πολύ κόσμο να πηγαινοέρχεται ευδιάθετος χωρίς μάσκες και ακούς εκείνη την αναγνωρίσιμη προφορά των βοσνιακών Σέρβικων, καθώς και άλλες βαλκανικές γλώσσες, λες και το Βελιγράδι γνωρίζει μια ξαφνική «τουριστική άνοιξη» μέσα στην καρδιά ενός «πανδημικού χειμώνα». Πολλοί από αυτούς επισκέπτονται και τον «Οίκο των Ανθών», δηλαδή το μαυσωλείο του Τίτο, που λειτουργεί πλέον και ως Μουσείο της Ιστορίας της Γιουγκοσλαβίας. Μια εικόνα ευφορίας, αισιοδοξίας αλλά και παραλογισμού μέσα σ’ έναν παράλογο κι επικίνδυνο κόσμο, καθώς ταυτόχρονα οι θάνατοι από Covid-19 στα Βαλκάνια βαίνουν αμείωτοι.
Ειδικά οι επισκέπτες από την Βοσνία & Ερζεγοβίνη, κυρίως Σερβοβόσνιοι αλλά και αρκετοί Μουσουλμάνοι και Κροάτες, έχουν σημαντικό λόγο για να προστρέξουν για εμβολιασμό στο Βελιγράδι, καθώς ο μαζικός εμβολιασμός στη χώρα τους εξακολουθεί να είναι μια μακρινή ουτοπία. Επιπλέον δεν χρειάζονται PCR τεστ για να εισέλθουν στη Σερβία, μόνο διαβατήριο, και δεν χρειάζεται να έχουν ιατρικά πιστοποιητικά για εμβολιασμό.
Έκαναν απλά μια ηλεκτρονική αίτηση στην αρμόδια υπηρεσία της Σερβίας, την e-uprava, και συγκεκριμένα στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://euprava.gov.rs/usluge/6224, έλαβαν ένα προσωπικό ραντεβού μέσω SMS (είναι σημαντικό να υπάρχει ένας αριθμός σέρβικου κινητού τηλεφώνου για να παραλάβει αυτό το μήνυμα) για να εμφανιστούν, έπειτα από δύο ημέρες, στον χώρο των μαζικών εμβολιασμών στο Βελιγράδι.
Κανένας από αυτούς δεν αποθαρρύνθηκε από τις αναφορές των μέσων ενημέρωσης ότι θα εμβολιαστούν αποκλειστικά με το εμβόλιο της AstraZeneca, το οποίο δεν αρέσει στους πολίτες της Σερβίας, που εμπιστεύονται περισσότερο το ρωσικό (Sputnik V) και το κινεζικό εμβόλιο (Sinophatm), ούτε και ότι πλησίαζε η ημερομηνία λήξης του συγκεκριμένου εμβολίου. Εκτιμάται ότι η Σερβία θα πρέπει να καταστρέψει 20.000-25.000 εμβόλια της Astrazeneca, επειδή η προθεσμία τους λήγει στις αρχές Απριλίου. Η πρωθυπουργός της χώρας Άνα Μπρναμπιτς, δήλωσε ότι η Σερβία δεν ήθελε να κάνει κάτι τέτοιο, αλλά να βοηθήσει την περιοχή, να δείξει την αλληλεγγύη της, οπότε κάλεσε και πολίτες άλλων χώρες να έρθουν για να εμβολιαστούν δωρεάν…
Πού εμβολιάζονται οι ξένοι πολίτες;
Ελάχιστοι πάντως δείλιασαν και δεν παραβρέθηκαν στο κλεισμένο ραντεβού τους για εμβολιασμό, σύμφωνα με τα στοιχεία των σέρβικων υπηρεσιών. Υπόψιν οι εμβολιασμοί των ξένων πολιτών, κάθε ηλικίας, γίνονται μόνο στο Βελιγράδι, στον μεγάλο χώρο της Διεθνούς Έκθεσης Βελιγραδίου (Beogradski Medjunarodni Sajam). Σε αυτούς αρχικά χορηγούνταν αποκλειστικά το εμβόλιο της AstraZeneca και όχι τα εμβόλια των άλλων εταιρειών που διαθέτει άφθονα η Σερβία. Και η «αναμνηστική» δεύτερη δόση του εμβολίου της AstraZeneca γίνεται, ως γνωστόν, έπειτα από τρεις μήνες, που σημαίνει ότι όλοι αυτοί θα πρέπει να επιστρέψουν έπειτα από ένα τρίμηνο στο Βελιγράδι για να επανεμβολιαστούν και να λάβουν και το σχετικό επίσημο πιστοποιητικό ολοκλήρωσης του εμβολιασμού κατά της Covid-19 για διεθνή χρήση.
Ορισμένοι εμπειρογνώμονες ανέφεραν ότι κανείς δεν μπορεί να τους εγγυηθεί εάν θα μπορέσουν να επανεμβολιαστούν στον απαραίτητο χρόνο, ωστόσο οι εμβολιασμένοι ξένοι πολίτες έλαβαν την διαβεβαίωση στο Βελιγράδι ότι σίγουρα θα κληθούν και θα επανεμβολιαστούν με το ίδιο εμβόλιο.
Έρευνα του tvxs: πως μπορεί ένας Έλληνας να πάει για να εμβολιαστεί στο Βελιγράδι;
Ερευνώντας το θέμα απευθυνθήκαμε με e-mail στην αρμόδια ηλεκτρονική υπηρεσία e-uprava του σερβικού κράτους και ρωτήσαμε αν δέχονται και Έλληνες πολίτες για δωρεάν εμβολιασμό και με ποιες προϋποθέσεις. Η απάντηση ήρθε έπειτα από λίγη ώρα, δείγμα του ψηφιακού εκσυγχρονισμού του σερβικού δημοσίου τα τελευταία χρόνια. Μας απάντησαν πως όλοι οι ξένοι πολίτες γίνονται δεκτοί, αρκεί προηγουμένως να συμπληρώσουν και να αποστείλουν μια ηλεκτρονική αίτηση με τα προσωπικά στοιχεία και τον αριθμό του διαβατηρίου τους και να έχουν προσωπικό e-mail καθώς και έναν αριθμό σέρβικου κινητού τηλεφώνου (μπορεί να τους εξυπηρετήσει κι ένας γνωστός κλπ.) στο οποίο θα σταλεί το SMS με την ημερομηνία και την ώρα του ραντεβού για τον προσωπικό τους εμβολιασμό, που γίνεται, όπως προαναφέραμε, αποκλειστικά στους χώρους της Διεθνούς Έκθεσης του Βελιγραδίου.
Στη συνέχεια στείλαμε κι ένα επιπλέον ερώτημα για το αν θα μπορούσαμε να επιλέξουμε στην αίτησή μας το εμβόλιο το οποίο θα θέλαμε να μας χορηγηθεί. Η απάντηση, που ήρθε πάλι γρήγορα, ανέφερε ότι μπορούμε να διαλέξουμε εμβόλιο, αλλά όμως η επιλογή μας θα έχει επιπτώσεις για το χρόνο που θα κλειστεί το ραντεβού. Δηλαδή αν επιλέγαμε π.χ. της Pfizer το ραντεβού θα καθυστερούσε, διότι η Σερβία δεν έχει πολλά αποθέματα του συγκεκριμένου εμβολίου. Αντίθετα, αν επιλέγαμε το κινεζικό εμβόλιο Sinopharm ακόμη και του Sputnik V τότε το ραντεβού για τον εμβολιασμό θα μπορούσε να κλειστεί έπειτα από δύο ή τρεις μέρες.
Υπόψιν, για ταξιδέψει κανείς από την Ελλάδα στην Σερβία δεν απαιτείται PCR τεστ. Δε συμβαίνει όμως το αντίθετο. Όποιος έρχεται ή επιστρέφει από Σερβία θα πρέπει να έχει μαζί του ένα πρόσφατο PCR τεστ (διάρκειας μέχρι 72 ωρών) το οποίο ο εμβολιασμένος θα πρέπει να βγάλει στα εργαστήρια του Βελιγραδίου. Στη Σερβία το κόστος ενός τέτοιου τεστ είναι, το λιγότερο, 9.000 δηνάρια, δηλαδή περίπου 75 ευρώ τα οποία και θα πρέπει να πληρώσει για να έχει μαζί του το αρνητικό τεστ προκειμένου να του επιτραπεί να έρθει στην Ελλάδα μέσα από τη συνοριακή διάβαση του Προμαχώνα. Η είσοδος είναι δωρεάν, όμως η έξοδος κοστίζει!
Ποιοι κερδίζουν από τη κατάσταση;
Πρόκειται για ένα «μάνα εξ ουρανού» για τα εργαστήρια του Βελιγραδίου που, με την εύνοια της κυβέρνησης Βούτσιτς, εμφανίζονται να είναι οι μεγάλοι κερδισμένοι της υπόθεσης, χρέωνοντας 75 ευρώ για το κάθε τεστ. Κερδισμένα είναι επίσης και τα εστιατόρια και καφέ του Βελιγραδίου, που δεν έκλεισαν εντελώς κατά την περίοδο των Lockdown, και συνεχίζουν να εξυπηρετούν, φορώντας βέβαια μάσκες οι σερβιτόροι, στους ξένους επισκέπτες. Στη Σερβία η μάσκα δεν είναι υποχρεωτική όταν βρίσκεσαι έξω, αλλά μόνο όταν μπαίνεις σε κάποιο κατάστημα ή στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Φυσικά ο συνωστισμός απαγορεύεται αλλά οι πολίτες δεν συμμορφώνονται όλοι και τα «κορωνοπάρτι» είναι συχνό φαινόμενο.
Η κυβέρνηση Βούτσιτς εκδίδει απαγορεύσεις, αλλά δεν πιέζει υπερβολικά διότι δεν θέλει να «κλείσει» την οικονομία, καθώς όλα περιστρέφονται γύρω από την προσέλκυση ξένων επενδύσεων και την επίτευξη υψηλών ρυθμών ανάπτυξης, ακόμη κι αν αυτό έχει κόστος σε ανθρώπινες ζωές. Το 2020, κατά την πρώτη χρονιά της πανδημίας, η Σερβία ήταν μία από τις λίγες χώρες στον κόσμο, που έκλεισε με θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Η κυβέρνηση Βούτσιτς θέλει να συνεχίσει αυτό το αφήγημα και στις αρχές του 2021 διαφημίζοντας τη Σερβία ως μια «νησίδα ανάπτυξης» μέσα σε έναν ωκεανό ύφεσης.
Η «διπλωματία των εμβολιασμών» στα Βαλκάνια
Η πολιτική των δωρεάν εμβολιασμών στους ξένους πολίτες, εκτός από προσέλκυση τουριστών, λειτουργεί και σε διπλωματικό επίπεδο, ενισχύοντας το ρόλο της Σερβίας στα δυτικά Βαλκάνια, της μόνης χώρας που προσπαθεί να έχει καλές σχέσεις με Δύση και Ανατολή, διατηρώντας προνομιακές σχέσεις με Ρωσία και Κίνα, ενώ ταυτόχρονα κρατά ανοικτή την πόρτα προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Βέβαια, αυτά τα «παιχνίδια» του Βούτσιτς δεν στις Βρυξέλλες, στο Βερολίνο και στην Ουάσιγκτον και είναι ζήτημα χρόνου να τον «στριμώξουν στη γωνία», με αφορμή το ανοικτό ζήτημα του Κοσόβου, και να τον εξαναγκάσουν να επιλέξει στρατόπεδο.
Ως τότε όμως, και μέχρι η Δύση να συντονιστεί και πάλι έπειτα από τα κτυπήματα της διχαστικής πολιτικής του Τραμπ και της πανδημίας της Covid-19, ο πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς έχει χρόνο για να παρουσιάσει τον εαυτό του και τη χώρα του ως «σωτήρα» των Βαλκανίων από τη μάστιγα της πανδημίας. Αν μη τι άλλο, παρά τον αδιαμφισβήτητο αυταρχισμό του και της έλλειψης διαφάνειας της κυβέρνησής του, ο Βούτσιτς εμφανίζεται στα μάτια των υπόλοιπων Βαλκάνιων ως ικανός ηγέτης, ο οποίος κατάφερε να εφοδιάσει εγκαίρως τη χώρα του με κάθε είδους εμβόλια, τη στιγμή που οι κυβερνώντες στις άλλες χώρες της περιοχής αδυνατούσαν να το κάνουν κι έτσι εμφανίζονται αδύναμοι ή ανίκανοι και ντρέπονται ακόμη και να αντικρίσουν τους ψηφοφόρους τους.
Το κίνημα των Αρνητών στη Σερβία
Υπάρχει ωστόσο και η άλλη όψη του νομίσματος. Παρότι ήδη το 20% του σερβικού πληθυσμού έχει κάνει και τις δύο δόσεις των εμβολίων του σχηματίζοντας με την ανοσοποίησή του ένα αρχικό «τείχος προστασίας» και ειδικά στο Βελιγράδι, όπου μέχρι τις 31 Μαρτίου εμβολιάστηκαν 445.135 ενήλικοι πολίτες, δηλαδή το 31,6% του πληθυσμού της πόλης, υπάρχει ακόμη στη Σερβία ένα μεγάλο κίνημα Αρνητών που λένε ότι δεν πρόκειται να κάνουν το εμβόλιο και είναι διατεθειμένοι να ρισκάρουν και τις ζωές τους αντιμετωπίζοντας μόνοι τους τη λοίμωξη από κορωνοϊό. Αυτοί, που οι ειδικοί εκτιμούν πως ανέρχονται περίπου στο 40% του πληθυσμού της Σερβίας, και αποτελούνται από μια χαλαρή συμμαχία υπερορθόδοξων, εθνικιστών, θρησκόπληπτων και συνωμοσιοπαρανοϊκών (conspiranoiacs), προπαγανδίζουν ανοικτά τις απόψεις τους και συνεχίζουν να έχουν μεγάλη απήχηση.
Για να τους αντιμετωπίσει η κυβέρνηση Βούτσιτς νομοθέτησε αυστηρές ποινές, όπως πρόστιμα 5.000 ευρώ και ποινές μέχρι και πέντε χρόνια, σε όποιον προπαγανδίζει και διασπείρει «ψευδείς ειδήσεις» σχετικά με τα εμβόλια και την πανδημία. Ήδη οι πρώτες ποινές έπεσαν βαριές σε μια γιατρό αντιεμβολιάστρια, ενώ στο στόχαστρο των σέρβικών αρχών μπήκαν και διάφορες ομάδες στα Social Media και γενικώς στο διαδίκτυο.
Επειδή λοιπόν όλοι αυτοί αρνούνται για την ώρα να εμβολιαστούν, η εξέλιξη του προγράμματος των εμβολιασμών εμφάνισε πλέον «κοιλιά» και τα εμβόλια που περισσεύουν η σερβική κυβέρνηση τα προωθεί στους ξένους πολίτες διότι, ούτως ή άλλως έχουν και ημερομηνία λήξης. Κερδίζει έτσι πόντους στην αποτυχία της να εμβολιάσει όλο το σερβικό πληθυσμό.
Ποιο είναι το «καρότο» της υπόθεσης;
Χρησιμοποιώντας την τακτική του «μαστιγίου και του καρότου», προσπαθεί από τη μία να στείλει συνεργεία εμβολιασμών στα απομακρυσμένα χωριά της Σερβίας, ώστε οι κάτοικοι να εμβολιαστούν άμεσα, δωρεάν και χωρίς ταλαιπωρία, κι από την άλλη να δελεάσει τους Αρνητές ώστε να «διαβούν τον Ρουβικώνα» και να εμβολιαστούν. Όχι απλά προσφέροντας δωρεάν γεύμα σε κάθε εμβολιαζόμενο, ακόμη και αποζημίωση για το μεροκάματο που έχασε πηγαίνοντας να αμβολιαστεί, αλλά καθιστώντας υποχρεωτικό το πιστοποιητικό εμβολιασμού για μια σειρά από επαγγέλματα που περιλαμβάνουν, εκτός από την υγεία και την εκπαίδευση, την εστίαση, τον τουρισμό, ακόμη και την εργασία σε σούπερ μάρκετ και μεγάλα εργοστάσια. Και το «κερασάκι» στην τούρτα είναι ότι όποιος έχει κάνει τα εμβόλια του κανονικά και διαθέτει το πιστοποιητικό εμβολιασμού θα μπορεί, από 14 Μαίου που θα ανοίξει η τουριστική σεζόν, να ταξιδεύει και να περάσει τις διακοπές του στην Ελλάδα χωρίς την ταλαιπωρία και το σημαντικό κόστος ενός PCR τεστ. Η Ελλάδα στη Σερβία της πανδημίας φαντάζει σαν ένα μακρινό όνειρο, κάτι σαν «Καραϊβική της Μεσογείου», εκεί όπου θα ξεχάσουν τον ζόφο της εποχής μας.
Μέχρι το καλοκαίρι θα φανεί αν αυτή η πολιτική έχει αποτέλεσμα. Για την ώρα και η Σερβία μαστίζεται από υψηλό αριθμό κρουσμάτων και θανάτων, λιγότερα πάντως συγκριτικά με την Ελλάδα, αλλά υπάρχει διάχυτη πλέον η αισιόδοξη αίσθηση ότι το «ξέφωτο» δεν είναι μακριά…
