Μετά πάσης ειλικρινείας… (11/3/2021)
Νότης Μαυρουδής
Από το τυλιχτό σουβλάκι, στο πιάνο… Αυτό το παράδοξο σκεφτόμουν βλέποντας συνεχώς τη διαφήμιση νέων μουσικών ηλεκτρονικών προϊόντων που παρουσιάζονται ακατάπαυστα και που δεν θα μπορούσαν να περάσουν απαρατήρητα.
Προϊόν ηλεκτρονικής αναζήτησης, που τελειωμό δεν έχει, τα φορητά πλήκτρα πιάνου είναι μια επινόηση, την οποία δεν μπορούμε να προσπεράσουμε δίχως να αναζητήσουμε τους λόγους και τις ανάγκες που την γέννησαν· αιτίες οι οποίες οδήγησαν τους ειδικούς των επινοήσεων να κατασκευάσουν ένα μαζικό προϊόν, μία κατασκευή μουσικής λογικής (ή παραλογισμού).
Κάτι που όντως τυλίγεται, χωράει σε ένα μικρό τσαντάκι, εύκολα μεταφερόμενο και εξυπηρετεί τα μάλα όσους χρειάζονται να ασκούν τα δάχτυλά τους σε οποιοδήποτε περιβάλλον. Πιάνο σε τσαντάκι! Χα!
Βλέποντάς το, δεν ήξερα τι όνομα να του δώσω αφού πιάνο δεν θα το έλεγα, για να μη χαλάσω τις σχέσεις μου με φίλους πιανίστες που διατηρούν τη σοβαρότητά τους… Το κυρίαρχο στοιχείο του είναι το πληκτρολόγιο με μια μικρού μεγέθους κονσόλα που διαμορφώνει-παράγει τους ήχους και την ένταση των πλήκτρων.
Η μεγάλη ευκολία του είναι αδιαμφισβήτητη και είναι αναγκαίο προϊόν τής σύγχρονης ζωής και της ανάγκης να διευκολυνθούν οι μουσικοί που παίζουν πιάνο. Ένα όργανο που, από τη φύση του, είναι ογκώδες και άβολο για μεταφορές και μετακινήσεις… Όχι πως αυτό το τυλιχτό πιάνο (πληκτρολόγιο), μπορεί να αντικαταστήσει τη σπουδή τής μουσικής τέχνης τού πιάνου, αλλά η ταστιέρα με τα πλήκτρα μπορεί να εξυπηρετήσει έναν κόσμο φιλόμουσο, που μεταβατικά ενδεχομένως να καταλήξει στο πιάνο.
Η κατοίκηση εκατομμυρίων ανθρώπων στις πόλεις και σε μικρά διαμερίσματα, οι κοινωνικές ανάγκες καλής γειτονίας, με τις υποχρεωτικές ώρες κοινής ησυχίας, οδήγησε τις βιομηχανίες οργάνων να εξελίξουν και να προσαρμόσουν τα μουσικά όργανα στις σύγχρονες ανάγκες. Έτσι, στην εποχή μας, οι ανάγκες απαιτούν πλέον να διαφοροποιούνται και τα όργανα, ώστε να οδηγούνται σε διαδικασίες ενός… ιστορικού συμβιβασμού· ενός «συμβιβασμού» που να λαμβάνει υπ’ όψη του μια εποχή, όπως η δική μας, η οποία δεν διστάζει να συμπεριλαμβάνει, να αποδέχεται και να «χωνεύει» όλες τις πατέντες που προτείνουν χρηστικές λύσεις σε ό,τι δημιουργεί η ανάγκη.
Ομολογώ πως όταν πρωτοείδα τη διαφήμιση ιαπωνικής εταιρίας, πριν από λίγα χρόνια και είδα να τυλίγονται και τα 81 πλήκτρα σε ένα μικρό τσαντάκι, σκέφτηκα το… τυλιχτό σουβλάκι (μετά συγχωρήσεως)…
Αμέσως μπήκα σε συλλογισμούς: πώς ονομάζεται; Να κρατήσουμε το portable hand roll piano; θα μας κυνηγήσει ο Μπαμπινιώτης… Να το πούμε Πτυσσόμενο πιάνο; Πτυσσόμενα πλήκτρα; Πληκτροφόρο ρολό; Τυλιχτό πιάνο; Πλήκτρα σε πακέτο; Πώς;
Τα μουσικά όργανα από… αρχής κόσμου εξελίσσονταν κατασκευαστικά και ηχητικά. Ο οργανοποιός, σε κάθε νέα κατασκευή, επιδιώκει αρτιότερη κατασκευή. Όσο κυλάει ο χρόνος έχουμε διαφορετικά ξύλα, μέταλλα, μεμβράνες, βαφές, συνθετικές επεξεργασίες, μελέτες ακριβείας, χημικές συνθέσεις, τεχνικές αποξήρανσης – αποστέγνωσης, τεχνολογίες με ακρίβεια· μια βιομηχανία η οποία, πολλές φορές ξεπερνάει την κοπιαστική δουλειά ενός χειρώνακτα οργανοποιού.
Η ιστορία τής εξέλιξης των μουσικών οργάνων είναι πολύ πλούσια και άκρως ενδιαφέρουσα. Τίποτα δεν είναι ίδιο με το παρελθόν. Ο ηλεκτρισμός, από τον 19ο αιώνα, ανέτρεψε όλη τη δομή και το σκεπτικό της χειρωνακτικής οργανοποιίας. Ο επόμενος αιώνας και η χρήση των μηχανικών ευκολιών, εύλογα έφερε νέους τρόπους οι οποίοι συνέβαλαν στις κατασκευαστικές αναζητήσεις και ανανεωτικές ευρεσιτεχνίες.
Οι εξελίξεις των εποχών περπάτησαν παράλληλα με τους τρόπους ακρόασης. Η ηλεκτρική ανανέωση έδωσε άλλη διάσταση στον παγκόσμιο ήχο. Σήμερα ο παγκόσμιος ακροατής ακούει πλέον ηλεκτρικά με την αναγκαστική παρουσία μικροφώνων και καλών ηχητικών μέσων. Το ότι υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που έχουν ανάγκη να ακούνε μουσική με φυσικό ήχο, δεν αναιρούν τον κανόνα που έχει περάσει (και ριζώσει) στις μάζες.
Η μουσική είναι μια από τις τέχνες, η οποία, λόγω της τεράστιας παγκόσμιας εξάπλωσης (και της μεγάλης κερδοφορίας), είναι διαρκώς εξελισσόμενη με απώτερο στόχο τη συνεχή ανανέωσή της.
Φτάσαμε λοιπόν στο σημείο του… τυλιχτού πιάνου. Οι ποιοτικές ηχητικές κατακτήσεις, έβαλαν μικρόφωνα ακόμα και σε «τέλειες» κατασκευαστικά αίθουσες συναυλιών! Αυτό αποδεικνύει πως ο κόσμος είναι πλέον ηχητικά «εξαρτημένος» από ηχητικά βοηθήματα, όχι μόνο στον χώρο τής ροκ μουσικής, αλλά και σε εκείνον της λόγιας, με παλιά όργανα.
Δεν είναι κάτι άγνωστο αυτό, απλώς υπάρχει ανάγκη να το θυμόμαστε πάντα, για να κατανοήσουμε πως οι εξελίξεις στην έρευνα και τις κατασκευαστικές ανανεώσεις δεν πρόκειται να σταματήσουν ποτέ!
Το τυλιχτό πιάνο είναι μια πραγματικότητα, όσο και αν το ηχητικό αποτέλεσμα είναι πέρα και έξω από το αυθεντικό κλασικό πιάνο· χρησιμεύει όμως στις ποικίλες συνθήκες τής καθημερινότητας, τόσο, ώστε να προκαλεί πλέον το ενδιαφέρον των καταναλωτών.
Όπως και σε άλλες εκφάνσεις τής ζωής, έτσι και στη μουσική. Η συμφιλίωσή μας με τα επιτεύγματα της τεχνολογίας είναι επιτακτική. Όσο και παράδοξες να μας φαίνονται στην αρχή, να είστε σίγουροι πως δεν θα είναι τυχαίες και άνευ σημασίας στη συνέχεια.
Το τυλιχτό πιάνο, όσο και να ακούγεται αστείο, δείχνει συγχρόνως πως η εποχή μας και το μέλλον προοιωνίζουν εξελίξεις που οφείλουμε να παρακολουθούμε και, γιατί όχι, να αποδεχόμαστε αφού στην εξέλιξη, το λ ο γ ι κ ό και το π α ρ ά λ ο γ ο, δεν έχουν κανόνες και όρια…
Νότης Μαυρουδής
