Δέσποινα Περηφανοπούλου. Φωτεινή πορεία στα μονοπάτια της Τέχνης

Στην πόλη μας, τη Βέροια, υπάρχουν δίπλα μας άνθρωποι δοσμένοι στην Τέχνη, αιχμάλωτοι της γοητείας της, που κυκλοφορούν αθόρυβα… Άνθρωποι που της αφιερώνονται με τον αγωνιώδη στόχο να μεταπλάσουν τα συναισθήματά τους σε καλλιτεχνική έκφραση.

Ανάμεσά τους η Δέσποινα Περηφανοπούλου έχει να δείξει μια πολυπρισματική δουλειά, που ξεκινά από την αγιογραφία και τη ζωγραφική και φτάνει μέχρι τις κατασκευές, με τη μορφή εικαστικών εγκαταστάσεων.

Ο κόσμος της είναι ένας κόσμος φωτεινός, όπου η μορφή άλλοτε ασκητική πορεύεται τους δρόμους της πίστης με μια εκπληκτική εσωτερικότητα, κι άλλοτε εκρηκτική και ολάνθιστη πλανιέται στον κόσμο του μύθου. Ανεπανάληπτης εκφραστικότητας και δύναμης οι γοργόνες της!

Γλάροι του καλοκαιριού ή χελιδόνια της άνοιξης, μαζί με ιστορικές αναφορές στις “Χρυσοφόρες Μυκήνες” ή στους Μακεδονικούς Τάφους, σμίγουν με το σύμβολο της πανάρχαιας ελιάς σ’ ένα ελκυστικό  εικαστικό σύνολο.

Μια πορεία που φανερώνει μια καλλιτέχνιδα με πηγαίο ταλέντο και προσωπική σφραγίδα.

Τα υλικά στα χέρια της εύπλαστα. Από το σκληρό μέταλλο μέχρι το ξύλο και το χρώμα, σμιλεύουν έναν κόσμο, όπου η φαντασία συναντά την αυστηρότητα και η παιδική αθωότητα τη σιγουριά του χεριού, που ελέγχει με ωριμότητα τη δημιουργική διάθεση.

Αυτοδίδακτη,  εντυπωσίασε με ατομικές εκθέσεις της στη Βέροια και τη Θεσσαλονίκη. Στη Βέροια  έδειξε τη δουλειά της στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, στο “Ερατεινό” και στο Δημαρχείο της πόλης, με τίτλο “Ενάλιες Νύμφες”. Μια από τις νύμφες της κοσμεί επιβλητικά το χώρο συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου της πόλης. Στη Θεσσαλονίκη εξέθεσε στο Βαφοπούλειο και στο Αλατζά Ιμαρέτ με τίτλο “Κίνηση χρωστήρα εν αήχω φωνή”.

Το κείμενο, που συνοδεύει τα έργα της και στάλθηκε στη Φαρέτρα αντί βιογραφικού, είναι το αποτύπωμα της  ιδιαίτερης καλλιτεχνικής της φύσης.

Δήμητρα Σμυρνή

ΑΝΤΙ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟΥ… (Απρίλης… ψεύτης; 2020)

Δέσποινα Περηφανοπούλου

Περνάμε μια «περίοδο εγκλεισμού στην κιβωτό της Ανάγκης και του συλλογικού Φόβου, με «καθηλωμένες τις αισθήσεις μας σε υπηρετικό επίπεδο».

Βέβαια, ταγμένοι αγόγγυστα στην υπηρεσία του Χρέους (προς γονείς, προς ευάλωτους, προς παιδιά, προς το συνάνθρωπό μας, προς τον ίδιο μας τον εαυτό).

 Ο κίνδυνος, ωστόσο, παραμονεύει και είναι μη τυχόν και σφραγίσει η ψυχή και σταματήσει να δέχεται «εγχαράξεις» από πρωινά θροΐσματα και ήχους δειλινών.

Τέτοιο κίνδυνο διαισθανόμενη, με τις πάντα ανοιχτές και ευαίσθητες κεραίες της, η Δήμητρα Σμυρνή, ξεκίνησε, μέσα από τις σελίδες της «Faretra» μια παρουσίαση ανθρώπων που το μόνο όπλο που κατέχουν καλά να χρησιμοποιούν για να κρατούν όρθια την ψυχή τους και τις ψυχές των άλλων, είναι ο χρωστήρας τους.

Αυτής της πρόσκλησης αποδέκτης έγινα κι εγώ, έχοντας την τιμή να με κατατάσσει  κι εμένα στους παρηγορημένους της Τέχνης, που είχαν την ευλογία να μετέχουν του Δείπνου της Χάρης και της Φώτισης, που εγώ τον ονομάζω Δείπνο της Ανάγκης για Έκφραση και Ζωή.

Κι αν μιλάω με λέξεις και έννοιες (θεολογικές) είναι γιατί  οι πρώτες μου ιχνηλασίες στα υψίπεδα της Τέχνης, οι πρώτοι μου βηματισμοί σε Νόστους Παραδείσου, ιστορήθηκαν πάνω σε, επιτήδεια φτιαγμένα, παλιά ξύλα, όπου προσπάθησα να σμιλέψω, μέσα από πρόσωπα πάναγνα, ασκητικά, την Αγάπη, να σμιλέψω την Ουσία της Ζωής,  ως ενότητα του Παντός, να τη ντύσω με χώμα και Φως. Να φωτίσω τα μέσα μου σκοτάδια. Να παραστήσω το άυλο με υλικά μέσα.

Έτσι ξεκίνησε ένα ταξίδι μακρινό, μια πορεία προς το Φως, το Φως των χρωμάτων (ζωγραφική), των σχημάτων (σχέδιο) και των σωμάτων (γλυπτική).

Μετά το θείο, ανάγκη να βρεθούν χρώματα και κινήσεις που να αρμόσουν μυστικά, αλήθειες, συμπεράσματα, για να γίνουν ζωγραφική, μορφές και αντικείμενα των μυθικών προσώπων, των ηρώων της ιστορίας, των αγωνιστών της ζωής και της πατρίδας, βαπτισμένα μέσα στην κολυμπήθρα του Φωτός και της Παράδοσης, του Σεβασμού και της Μνήμης. Γιατί, πίστευα και πιστεύω πως τίποτα απ΄ όλα αυτά που περιφέρονται, αιώνες τώρα, στις εκκλησιές και τα σχολεία, δεν παίρνει διαβατήριο για την Ψυχή, αν δεν έχει την οφειλόμενη θεώρηση από τα πλέον εκφραστικά μέσα της Τέχνης.

Έτσι πορεύτηκα για χρόνια στα μονοπάτια της Τέχνης, τραβώντας, με υπομονή και με όση περισσότερη δύναμη είχα, το σχοινί που ανέβαζε το καλαθάκι μου στα πιο ευλαβικά, και συνάμα, πιο εμπιστευτικά μου Μετέωρα.

Πορείας  προς το Φως, συνέχεια …

Ο Οδυσσέας Ελύτης μιλάει για «την βαθύτερη δύναμη των αναλογιών που συνέχει τα παραμικρά με τα σπουδαία ή τα καίρια με τα ασήμαντα και διαμορφώνει ένα πιο στέρεο έδαφος για να πατήσει κανείς το πόδι του», παραλίγο να πω η ψυχή του.

Σ΄ αυτά τα μικρά, τα ασήμαντα αναζήτησα, στη συνέχεια, το Φως. Στον ήλιο και τα χρώματα του Αιγαίου, πιστεύοντας πως ο τόπος που μας περιβάλλει, ο τόπος μας, είναι η προβολή της ψυχής μας επάνω στην ύλη.

«Τι εύκρατη που γίνεται η σκέψη, όταν τα μπλε σου βγαίνουν περίπατο…», αναφωνεί και πάλι ο ποιητής του Φωτός.

Φορτωμένη, λοιπόν, η παλέτα μου με καράβια στα χρώματα του γλαυκού και της πορφύρας, με γλάρους λευκούς, με ελιές χρυσοπράσινες, καμωμένες  με χώμα και νερό της γενέθλιας γης. Έφτασα σε ένα σημείο, όπου πλέον:

Πρόσωπα καραβιών κατοικούν τη ζωή μου·
ξύλα σκοινιά καραβόπανα κι αλυσίδες.
Στο δροσερό σπιτάκι του περιβολιού
ανάμεσα στα καβάκια και τους ευκάλυπτους
βρήκα ένα μπούσουλα καραβίσιο
αυτός μου ’δειξε τους αγγέλους του καιρού μας …

Του καιρού μας… που μοναχικούς και άβουλους μας παραφυλά. Με ανέμων και… ιών αναίτιες ριπές μας φαλκιδεύει το Φως, την ομορφιά, τα χρώματα που, σεμνά και τρυφερά, φωνάζουν πως ο κόσμος αλλιώς δε γίνεται να ζήσει παρά μονάχα μες στην ανόρια ελευθερία του, που δέχεται να θυσιαστεί για χάρη του συνόλου· με τη σιωπή που ποτέ δεν προηγείται της ερώτησης· με την αγάπη που υπομένει και στο σώμα βαστά όλα του κόσμου τα στρεβλά.

Ανάγκη η Άνοιξη ν’ ανθίσει, η γης να καρπίσει, τα πουλιά να πετάξουν…

Πουλιά στα χίλια χρώματα, των ενθουσιασμών…

Καιρός του σπείρειν… καιρός του θερίζειν…

Ανάγκη για ατομική ευθύνη και συλλογική συνεννόηση.

Όχι, βέβαια, μέσω των κρωγμών, όσο μέσω των σκιρτημάτων, που η έλλειψή τους , στις ημέρες μας, δημιουργεί τον κίνδυνο ενός αληθινού λιμού.

Κι ας μη φοβόμαστε, γιατί οι ξόβεργες μπορεί να παγιδεύουν τα πουλιά, δεν παγιδεύουν όμως το κελαηδητό τους…

Και να φανταστεί κανείς , ότι όλα αυτά τα έγραψα για να αποφύγω την επίπονη προσπάθεια σύνταξης ενός Βιογραφικού, για αυτό, μη με πιστεύετε και πολύ… όσο μεγαλώνω, τόσο λιγότερο καταλαβαίνω, η πείρα  μου ξέμαθε τον κόσμο…

Δέσποινα Περηφανοπούλου

Εκπαιδευτικός