“Πρώτες βοήθειες ψυχικής υγείας για την αντιμετώπιση του κορονοϊού” γράφει η Ιωάννα Κακολύρη – Κλίτση

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) και οι αρχές δημόσιας υγείας σε όλο τον κόσμο λαμβάνουν μέτρα για να περιορίσουν την πανδημία του κορονοϊού. Παρακάτω παρατίθενται οι οδηγίες του ΠΟΥ για την ψυχολογική υποστήριξη κατά τη διάρκεια της πανδημίας:

– Ο κορονοϊός έχει ήδη επηρεάσει και θα επηρεάσει ανθρώπους από πολλές χώρες, σε πολλές γεωγραφικές τοποθεσίες. Μην το συνδέετε με καμία εθνότητα ή εθνικότητα. Επίσης, μην ξεχνάτε ότι όσοι έχουν προσβληθεί, δεν έχουν κάνει τίποτα λάθος.

– Μην αναφέρεστε στους ανθρώπους με τη νόσο ως “περιπτώσεις Covid-19” ή “θύματα” ή “οικογένειες με κορονοϊό” ή “νοσούντες”. Είναι “άνθρωποι που έχουν κορονοϊό”, άνθρωποι που θεραπεύονται από τον κορονοϊό, άνθρωποι που αναρρώνουν από τον κορονοϊό και μετά από την ανάρρωσή τους η ζωή τους θα συνεχιστεί με τη δουλειά τους, την οικογένειά τους και τους ανθρώπους που αγαπούν.

– Αποφύγετε να παρακολουθείτε, να διαβάζετε ή να ακούτε νέα που σας προκαλούν αίσθημα άγχους ή κατάθλιψης. Ψάξτε για πληροφορίες που κυρίως δίνουν πρακτικές οδηγίες για να προετοιμάσετε το πλάνο σας και να προστατεύσετε τον εαυτό σας και αυτούς που αγαπάτε. Αναζητήστε πληροφορίες σε συγκεκριμένες στιγμές της ημέρας, 1 ή 2 φορές την ημέρα. Συλλέξτε πληροφορίες από αξιόπιστα μέσα και πλατφόρμες υπηρεσιών υγείας, ώστε να διαχωρίσετε τις φήμες από τα πραγματικά γεγονότα.

– Προστατέψτε τον εαυτό σας και να είστε υποστηρικτικός για τους άλλους. Βοηθώντας τους άλλους όταν σας χρειάζονται, ωφελείτε τόσο τους άλλους όσο και τον εαυτό σας.

– Βρείτε δυνατότητες να ενισχύετε φωνές, θετικές ιστορίες και θετικές εικόνες από άτομα που έχουν περάσει τον κορονοϊό και έχουν αναρρώσει ή έχουν υποστηρίξει κάποιον στην ανάρρωσή του και θέλουν να μοιραστούν την εμπειρία τους.

– Αναγνωρίστε το ρόλο που παίζουν οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης για να σώσoυν ζωές και να κρατήσουν τους αγαπημένους σας ασφαλείς.

Η μείωση του πανικού αποτελεί ουσιαστικό μέτρο τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Η συλλογική συμπεριφορά σε κατάσταση πανικού δεν είναι ποτέ ορθολογική και έχει ως αποτέλεσμα το ακριβώς αντίθετο, δηλαδή την γρηγορότερη εξαφάνιση βασικών προμηθειών/ειδών υγιεινής και τη συντομότερη εξάντληση του συστήματος υγείας, καθώς υπερφορτώνεται με αιτήματα μικρότερης προτεραιότητας. Επίσης, συμβάλλει στη γρηγορότερη μετάδοση του ιού, αν αναλογιστεί κανείς τις ουρές που δημιουργούνται.

Σε ατομικό επίπεδο, οι ψυχολογικές επιπτώσεις (έντονο άγχος ή / και κατάθλιψη), ιδιαίτερα εφόσον παραταθεί η απομόνωση, δεν πρέπει να υποτιμώνται. Η αβεβαιότητα αποτελεί καθοριστικό παράγοντα. Η αδυναμία των ειδικών να μας πείσουν για τον πραγματικό κίνδυνο από τη διασπορά του ιού (οφειλόμενη στην ελλιπή γνώση και εμπειρία για τον ιό), οδηγεί σε όλο και μεγαλύτερη ανασφάλεια σχετικά με την πιθανότητα των συνεπειών. Άλλος σημαντικός παράγοντας είναι η αίσθηση απώλειας προσωπικού ελέγχου, καθώς νιώθουμε αδύναμοι να επηρεάσουμε την κατάσταση.

Τι να κάνετε προκειμένου να διατηρήσετε την ψυχραιμία σας:

– Αναγνωρίστε και τροποποιείστε τις αρνητικές σκέψεις σας σε πιο ρεαλιστικές. Είναι σημαντικό να μην εστιάζετε την προσοχή σας αποκλειστικά στις άσχημες ενδείξεις αγνοώντας τις αντίθετες. Χρειάζεται να εξετάζετε τόσο τις αρνητικές όσο και τις ουδέτερες ή θετικές συνέπειες π.χ. ο εγκλεισμός στο σπίτι αποτελεί μία ευκαιρία να έρθετε πιο κοντά με την οικογένειά σας. Αντί να σκέφτεστε με όρους άσπρο – μαύρο «θα ζήσω ή θα πεθάνω», μπορείτε να σκεφτείτε όλες τις ενδιάμεσες εκβάσεις και να εκτιμήσετε ρεαλιστικά τις πιθανότητές τους. Στην περίπτωση μιας λοιμώδους επιδημίας οι πιθανές εκβάσεις είναι: α) να μην κολλήσω, β) να κολλήσω και να παραμείνω ασυμπτωματικός, γ) να κολλήσω και να ασθενήσω με ήπια συμπτώματα που θα περάσουν από μόνα τους, δ) να κολλήσω και να έχω μέτρια συμπτωματολογία που τελικά θα περάσει, ε) να κολλήσω και να έχω σοβαρή συμπτωματολογία για την οποία ένας γιατρός θα χρειαστεί να με αξιολογήσει.

– Υπενθυμίστε στον εαυτό σας ότι οι επιστήμονες έχουν κάνει έναν καταπληκτικό αγώνα τους τελευταίους 3 μήνες και έχει ήδη συγκεντρωθεί γνώση, που υπό άλλες συνθήκες θα χρειαζόταν χρόνια έρευνας. Οι θεραπείες και οι δοκιμές εμβολίων έχουν ήδη αρχίσει.

– Επαναφέρετε της αίσθησης προσωπικού ελέγχου. Εφαρμόστε όλα αυτά που συστήνονται, ώστε να μειώσετε πραγματικά τον ατομικό σας κίνδυνο (μένουμε στο σπίτι, αποφεύγουμε τις άσκοπες μετακινήσεις, πλένουμε τα χέρια μας, διατηρούμε αποστάσεις ασφαλείας, φροντίζουμε τους ηλικιωμένους).

Η Ιωάννα Κακολύρη – Κλίτση  είναι ψυχολόγος του Κέντρου Κοινότητας του Δήμου Βέροιας