Μου ξανάρχονται ένα –ένα χρόνια δοξασμένα,
Να ‘τανε το 21 να ’ρθει μια στιγμή.
Να περνάω καβαλάρης στο πλατύ τ ’αλώνι
Και με τον Κολοκοτρώνη να ’πινα κρασί.
Να πολεμάω τις νύχτες στα κάστρα
και το σπαθί μου να φωτιά
Και να κρατάω τις νύχτες με τ’ άστρα
Μια ομορφούλα αγκαλιά. (στίχοι Σ. Τσώτου).
Οι παραπάνω στίχοι του λαϊκού άσματος χιλιοτραγουδήθηκαν από τους απανταχού Έλληνες μετά την δεκαετία του 1970. Μάλιστα κάποιοι άνδρες, συνηθίζουν επίτηδες ή τυχαία, να αλλάζουν τα λόγια της τελευταίας σειράς. Αναφέρονται σε γυφτοπούλα, τουρκοπούλα και ότι άλλο φέρνει ο νους τους. Άλλωστε όπως λεγόταν και η λογοκρισία της εποχής είχε βάλει το χέρι της στην τελική διατύπωση της, προς ‘’αποφυγήν παρεξηγήσεως με την γείτονα χώραν.’’
Αναφερόμαστε στην Επανάσταση του 1821, των Ελλήνων κατά των Τούρκων, για Λευτεριά. Για να φτάσει η Ελλάδα μας στα σημερινά της όρια, πέρασαν πολλά χρόνια αιματηρών αγώνων και θυσιών. Δυστυχώς τελικά κάποια εδάφη ιστορικά ελληνικά, έμειναν εκτός Επικρατείας που για πολλούς είναι οι Αλησμόνητες Πατρίδες.
Το Νοέμβρη του 2019 η Κυβέρνηση όρισε την Επιτροπή προετοιμασίας του γιορτασμού των 200 χρόνων από την έναρξη της Επανάστασης του 1821, με πρόεδρο την Γιάννα Αγγελοπούλου που λίγο αργότερα το 2020, σε συνέντευξη προς δημοσιογράφο της ΤV, εξηγούσε πως αυτή τη φορά να είμαστε σίγουροι ότι θα φωτιστούν και οι σκοτεινές πλευρές της Ελληνικής Ιστορίας. Και επέμενε στη γνώμη της, γιατί πιστεύει ότι αυτή τη φορά την Επιτροπή απαρτίζουν αξιόλογα πρόσωπα.
Αλήθεια γιατί και σήμερα ακόμα, στον καιρό της ελεύθερης πληροφόρησης, η επίσημη ιστορία να διαφέρει πολύ από την βιβλιογραφία; Θα μάθουμε την Αλήθεια για το ’21;. Μήπως και τα διακόσια χρόνια δεν θα φανούν αρκετά;. Ίδωμεν.
Δεν θέλω να μεμψιμοιρώ τον καιρό που ο πολύς κόσμος ετοιμάζεται για πανηγύρια. Ο συγγραφέας Γιάννης Βλαχογιάννης σε διήγημα του για την αναπαράσταση της Εξόδου του Μεσολογγίου, του έτους 1880, βάζει κάποιον επιζώντα γέροντα, να φωνάζει:
-Δεν ήταν έτσι ορέ!. Και όλα αυτά γιατί δεν άντεξε να βλέπει καβαλάρηδες με στολισμένες, φρεσκοσιδερωμένες φουστανέλες, σε γυαλιστερά άτια να γλεντάνε. Στην πραγματική Έξοδο υπήρχαν μιζέρια, οιμωγές, κλάματα και μοιρολόγια.
Ο ρόλος της Ιστορίας είναι να διδάσκει το λαό. Δυστυχώς οι έλληνες έμαθαν να αποσιωπούν κάθε αποτυχία και να μεγαλοποιούν, ωραιοποιούν κάθε επιτυχία τους. Γιατί, ακόμη και στις μέρες μας δεν πρέπει να παραδεχτούμε ότι η Επανάσταση δεν ξεκίνησε από την Άγια Λαύρα με τις ευλογίες του Παλαιών Πατρών Γερμανού;. Ήτανε θέλημα Θεού η Πόλη να τουρκέψει όπως έγραφαν παλαιότερα μαθητικά βιβλία;.
Στα γυμνασιακά μου χρόνια, στα δεύτερα μισά του 1950, ευχαριστιόμουν να διαβάζω ιστορίες του κοσμοκαλόγερου όπως ονόμαζαν κάποιοι τον Παπαδιαμάντη. Δεν με πείραζε η γλώσσα της γραφής του μια και σαν μαθητές διδασκόμασταν την απλή καθαρεύουσα. Νοερά ταξίδευα στο νησί της Σκιάθου. Έτσι πολύ αργότερα έβλεπα σαν γνωστό τόπο την Πατρίδα του Σκιάθο. Γύρευα να δω τα μέρη που περπάτησαν η Φόνισσα, η Σταχομαζώχτρα, η Μετανάστιδα και άλλα πρόσωπα των διηγημάτων του.
Θυμήθηκα τελευταία να διαβάσω το βιβλίο του Αλ. Παπαδιαμάντη (1851-1911) με τίτλο ‘’Οι Έμποροι των Εθνών’’. Το θέμα του είναι ένα ερωτικό μυθιστόρημα που εξελίσσεται στη Νάξο και τα γειτονικά της νησιά του Αιγαίου, την περίοδο (1199-1207), τότε που ήδη αλώθηκε η Κωνσταντινούπολη από τους Σταυροφόρους της Δύσης. Από εκεί και πέρα οι Ενετοί και Γενουάτες έκαναν ανενόχλητοι ότι ήθελαν στο Αιγαίο και στα παράλιά του.
Προσωπικά ο συγγραφέας μου δίδαξε περισσότερη ελληνική ιστορία. Να τι γράφει για την Πόλη μετά το 1204. <<Υπήρχε εν Κωνσταντινουπόλει εις βασιλεύς Φράγκος και εις Αρμοστής του Δόγη της Βενετίας. Άδηλον πως συμβιβάζονταν πάντα ταύτα. Υπήρχεν προς τούτοις εν αυτή εις Πατριάρχης ορθόδοξος, έτερος ημιορθόδοξος και ημιλατίνος, έτερος καθαρώς παπιστής και τέταρτος εκ Βενετίας διοριζόμενος, ο Θωμάς Μοροζίνης, αν δεν απατώμαι… Οι τέσσερες ούτοι αρχιποιμένες ήρκουν ίνα ποιμένωσιν ουχί μόνον τα πρόβατα και τα ερίφια αλλά και τας όρνιθας και τας χήνας προσέτι>>.
Η παρακμή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας συνεχίστηκε μέχρι το έτος 1453 που αλώθηκε η Βασιλεύουσα. Είχε απομείνει μια μικρή πόλη λίγων χιλιάδων κατοίκων. Στις μέρες μας οι έλληνες τουρίστες ψάχνουν να βρουν την Κερκόπορτα και τον Μαρμαρωμένο Βασιλιά. Θα μου πείτε ότι ο λαός χρειαζόταν και τέτοιους μύθους.
Ρωτώντας ο άνθρωπος φτάνει στην Πόλη, λέει η παροιμία. Έμαθα διαβάζοντας την βιογραφία του Αλ. Παπαδιαμάντη, ότι μετέφρασε τα απομνημονεύματα για την Επανάσταση του 1821 των Φιλελλήνων, George Finley και Thomas Gordon, ύστερα από παραγγελία, προτροπή του Γιάννη Βλαχογιάννη. Αυτές οι εργασίες παρέμειναν στα αζήτητα για πάνω από εκατό χρόνια, ίσως γιατί δεν συμφωνούσαν με την επίσημη βιβλιογραφία.
Επίσης την ίδια τύχη είχαν και τα Απομνημονεύματα του Κανέλλου Δεληγιάννη που άργησαν πολύ να δημοσιευτούν. Εκεί διαβάζουμε πως το έτος 1714 οι πρόκριτοι των Μοραΐτικων επαρχιών προσφέρθηκαν να ανταλλάξουν την ωμότητα του ζυγού των Ενετών με αυτόν των Τούρκων ζητώντας πολλά προνόμια που τελικά πήραν. Έτσι ο Μοριάς άλλαξε αφέντη χωρίς αντίσταση. Η αναφορά μας γενικά στα 400 χρόνια τούρκικης σκλαβιάς του χώρου αυτού, δεν είναι η πιο πετυχημένη. Λεπτομέρεια;.
Σε κάποιο ιστορικό βιβλίο διάβασα πως ο Αλέξανδρος Υψηλάντης έχασε το δεξί του χέρι, όταν υπηρετούσε στον Ρωσικό στρατό ως αξιωματικός. Έχω το ελεύθερο να σχολιάσω το έργο του ζωγράφου που αργότερα παρουσιάζει τον Αλ. Υψηλάντη να σηκώνει το λάβαρο της Επανάστασης με το χέρι που είχε χάσει προ ετών;. Στην Ιστορία ότι γράφεται, μένει.
Με τα λίγα ερωτήματα μου, που είναι ελάχιστο δείγμα των ανησυχιών, προβληματίζομαι αν θα γίνει πραγματική αναψηλάφηση στις Αλήθειες για το 1821.
Τελικά και όχι τελευταία, προσμένω οι Ιστορικοί μας να τοποθετήσουν την μνήμη του Ρήγα Βελεστινλή, Φεραίου, στη θέση που του αξίζει στο Πάνθεο των ηρώων της Λευτεριάς μας.
Ο Ρήγας Φεραίος έζησε συνολικά σαράντα χρόνια. Παρά την σύντομη ζωή του, υπήρξε φωτεινός φάρος του υπόδουλου ελληνικού έθνους, ζητώντας Ελευθερία, Ισοτιμία και Αδελφότητα, επηρεασμένος από τα αιτήματα της Γαλλικής Επανάστασης και για άλλους λαούς. Ήταν παγκόσμιο επαναστατικό σύμβολο και σαν τέτοιο έπρεπε να τον παρουσιάζουμε στο διεθνές κοινό. Να μην τον περιορίζουμε στα στενά περιθώρια ενός και μόνο αγωνιστή και μάρτυρα που έγραψε τον γνωστό Θούριο. Κάποιοι ποιητές παλαιότερα, ο Νίκος Εγγονόπουλος, το 1943, είδε πως ο μεγάλος επαναστάτης της Λατινικής Αμερικής, ο Μπολιβάρ, τον δικό μας επαναστάτη είχε μέσα του, όταν σε ένα στίχο του λέει: <<Μπολιβάρ! Είσαι του Ρήγα Φεραίου παιδί!…
Ίσως σήμερα μετά από διακόσια και παραπάνω χρόνια από τον θάνατο του Ρήγα, το έργο του μπορεί να διαβαστεί με άλλο πνεύμα, ευρύτερο.
Β. Δ.
