“Διαδικτυακή… περικύκλωση – Πώς να προστατευτείτε από τον ιντερνετικό καπιταλισμό που… καραδοκεί” γράφει η Υπατία Κοκκινάκη
Κάθε «κλικ» που κάνετε στο διαδίκτυο παρακολουθείται από επιχειρήσεις που επιθυμούν να προωθήσουν τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες τους. Αυτό υποστηρίζει μια νέα έκθεση του ιδρύματος Electronic Frontier, που αφορά την τεχνολογία και την παρακολούθηση που πραγματοποιούν οι εταιρείες. Η έκθεση καλύπτει τόσο τα ζητήματα της ιδιωτικής ζωής στο διαδίκτυο όσο και την ανάπτυξη της παρακολούθησης των λέξεων που πληκτρολογούνται από τους χρήστες του.
Εν συντομία εξηγεί πώς συλλέγονται και χρησιμοποιούνται προσωπικά δεδομένα, καθώς και πώς άλλοι διαμεσολαβούν για να εξυπηρετήσουν στοχευμένες διαδικτυακές διαφημίσεις.
Όπως επισημαίνει η έκθεση, όταν επισκέπτεστε έναν ιστότοπο, τα δεδομένα που σχετίζονται με την ηλεκτρονική ταυτότητά σας θα αποστέλλονται σε όσους ενδιαφέρονται να υποβάλουν προσφορές σε μια διαδικτυακή δημοπρασία για να προβάλλουν στις οθόνες σας μια στοχευμένη διαφήμιση. Μια εταιρεία που εκσφενδονίζει δεδομένα μπορεί απλά να κάνει χαμηλές προσφορές για να εξασφαλίσει ότι δεν θα κερδίσει ποτέ στη δημοπρασία, ενώ θα συλλέγει παράλληλα τα δεδομένα σας εντελώς δωρεάν.
Κλέφτες δεδομένων
Μπορείτε να περιορίσετε τα δεδομένα που δίνετε απλόχερα αποκλείοντας τα cookies παρακολούθησης. Τα cookies είναι μικρά αρχεία κειμένου τα οποία αποθηκεύονται στον περιηγητή σας (browser) κατά την πλοήγησή σας στο διαδίκτυο. Σκοπός τους είναι να ειδοποιούν τον ιστότοπο που επισκέπτεται ο χρήστης για την προηγούμενη δραστηριότητά του. Συνήθως περιγράφουν στοιχεία σας όπως το όνομα χρήστη (user name) και το συνθηματικό πρόσβασης (password).
Δυστυχώς, όμως, οι εταιρείες μπορούν να συνεχίσουν να σας παρακολουθούν με άλλες τεχνικές, όπως τους διαύλους ιστού, τα «δακτυλικά αποτυπώματα» του προγράμματος περιήγησης ή ακόμα και τις κινήσεις που κάνετε με το ποντίκι σας.
Οι «μεσάζοντες» δεδομένων μπορούν να προσπαθήσουν να συνδέσουν τις πληροφορίες που λαμβάνουν με τα δεδομένα που δίνετε αλλού. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, τον αριθμό κινητού τηλεφώνου, την τοποθεσία, τους αριθμούς πιστωτικών καρτών και καρτών αποθήκευσης, την πινακίδα κυκλοφορίας του αυτοκινήτου σας και τα δεδομένα αναγνώρισης προσώπου. Ορισμένες από αυτές τις πληροφορίες μπορεί να έχουν πουληθεί σε τρίτους.
Μπορεί να δώσατε το e-mail σας για να έχετε πρόσβαση στο wifi μιας καφετέριας ή να κάνατε λογαριασμούς σε διάφορες ιστοσελίδες. Πιθανότατα επιτρέψατε κάποια μέσα κοινωνικής δικτύωσης και υπηρεσίες βασισμένες σε εφαρμογές να έχουν πρόσβαση στον αριθμό τηλεφώνου σας. Μπορεί να χρησιμοποιήσατε την πιστωτική σας κάρτα για να αγοράσετε πράγματα μέσω Ίντερνετ και να δώσατε τη διεύθυνση κατοικίας σας για τις παραδόσεις των προϊόντων. Επίσης το smartphone σας προδίδει συνεχώς την τοποθεσία σας, ακόμα κι όταν έχετε απενεργοποιήσει την παρακολούθηση τοποθεσίας (GPS), σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα «Guardian».
Ακόμη κι αν μπορούσατε να αποφύγετε όλους τους παράγοντες, πιθανότατα έχετε εφαρμογές στο smartphone που έχουν πρόσβαση σε όλα τα είδη προσωπικών δεδομένων σας. Μπορείτε να τρέξετε, αλλά δεν μπορείτε να κρυφτείτε.
Το στάδιο στο οποίο όλοι υποστήριζαν ότι το ζήτημα της ασφάλειας προσωπικών δεδομένων είναι αποκλειστικά ένα τεχνολογικό πρόβλημα έχει ξεπεραστεί. Μόνο οι κυβερνήσεις μπορούν να προστατεύσουν την ιδιωτική ζωή απαγορεύοντας τη συλλογή δεδομένων και να προσφέρουν τη δυνατότητα να αποτρέπεται η συλλογή τους χωρίς ρητή άδεια. Γι’ αυτό κι ο κανονισμός GDPR της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Κανονισμός Γενικής Προστασίας Δεδομένων) ήταν ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση.
Οι επιλογές
Η Google πρωτοστάτησε στον διαδικτυακό καπιταλισμό και εξακολουθεί να είναι ο απόλυτος κυρίαρχος στην αγορά. Όπως αναφέρει η έκθεση, η Google συλλέγει δεδομένα για πάνω από το 80% της επισκεψιμότητας στο διαδίκτυο, ξεπερνώντας κατά πολύ το Facebook ή οποιονδήποτε άλλο τεχνολογικό κολοσσό.
Ωστόσο, για να προστατευτείτε, δεν αρκεί να αποφύγετε τον Chrome και τη Google, επειδή οι διαδικτυακοί «ιχνηλάτες» τους βρίσκονται και στους περισσότερους άλλους δημοφιλείς ιστότοπους. Επομένως πρέπει να εγκαταστήσετε το πρόγραμμα Cookie Opt Out της Google στα προγράμματα περιήγησής σας και να διακόψετε τη συλλογή δεδομένων μέσα από τον λογαριασμό σας στη Google στον τομέα «Η δραστηριότητά μου».
Υπάρχουν πολλές εναλλακτικές λύσεις για τον Google Chrome και η κυριότερη εναποτίθεται στον περιηγητή Mozilla Firefox. Είναι το μόνο μεγάλο πρόγραμμα περιήγησης που είναι πλήρως ανοικτού κώδικα και δεν ελέγχεται από κάποιον κολοσσό του διαδικτύου. Έχει ενσωματωμένες ορισμένες λειτουργίες απορρήτου, όπως η προστασία παρακολούθησης.
Ακόμη, μπορεί να απομονώσει ιστότοπους που απειλούν την ιδιωτική σας ζωή από άλλες καρτέλες αναζήτησης. Η επέκταση του Mozilla «Multi-account containers» σας επιτρέπει να χρησιμοποιείτε δύο ή περισσότερους λογαριασμούς στο Twitter, στο e-mail, στο Facebook ή άλλους λογαριασμούς σε πρόγραμμα περιήγησης.
Αν ανησυχείτε πραγματικά για την ιδιωτική σας ζωή, θα χρειαστεί να εγκαταστήσετε μερικές επεκτάσεις και το Mozilla τις διαθέτει.
Το Tor, το αρχικό πρόγραμμα περιήγησης κατά της παρακολούθησης των προσωπικών δεδομένων, βασίστηκε σε μια παλιά τροποποιημένη έκδοση του Firefox. Ωστόσο είναι πιο περίπλοκο να εγκατασταθεί και είναι σχετικά αργό στη χρήση.
Τα περισσότερα άλλα προγράμματα περιήγησης βασίζονται στον ανοιχτό κώδικα της Google, το Chromium. Από τότε που αρκετοί προγραμματιστές ιστοσελίδων άρχισαν να γράφουν κώδικα για τον Chrome, έγινε δύσκολη και δαπανηρή η διατήρηση εναλλακτικών μηχανών αναζήτησης. Προγράμματα περιήγησης που βασίζονται στο Chromium είναι τα Opera, Vivaldi, Brave, το Epic Privacy Browser και το νέο Microsoft Edge του επόμενου έτους.
