Η εκδημία του Γιάννη Ιωάννου είναι μεγάλη απώλεια (διότι μπροστά του είχε σπουδαίο έργο να δώσει ακόμα) – είναι μεγάλη απώλεια για τη γελοιογραφία, τη δημοσιογραφία και τα ελληνικά γράμματα.
Διότι, όταν έρθει η ευλογημένη ώρα να ασχοληθεί το ρωμαίικο των νεοελλήνων με τη μνημείωση του σύγχρονου πολιτισμού μας, ο Γιάννης Ιωάννου θα κατέχει στα ελληνικά γράμματα περίοπτη θέση, αυτήν που ήδη κατέχει στο οιονεί Πάνθεον των διεθνικών δημιουργών της χώρας μας.
Ο Γιάννης Ιωάννου υπήρξε ο μεγαλύτερος γελοιογράφος της γενιάς του. Η εμφάνισή του στις αρχές της Μεταπολίτευσης δημιούργησε τομή στην ελληνική γελοιογραφία. Στο έως τότε λαϊκό κυρίως χιούμορ που χαρακτήριζε την πολιτική (και την κοινωνική) γελοιογραφία, ο Ιωάννου έφερε μια αύρα απ’ το γαλλικό πνεύμα, από την Ιταλία, συνολικά από μια Ευρώπη όπου τότε έβραζαν η πολιτική και οι προσδοκίες.
Με μόνη εξαίρεση τον Γιάννη Καλαϊτζή, ο οποίος υπήρξε ο σκαπανέας αυτής της «σχολής», ο Γιάννης Ιωάννου επηρέασε όλους τους μεταγενέστερους και πολλούς προγενέστερους. Εισήγαγε στην ελληνική γελοιογραφία το γκαγκ, το εύρημα, και την έβγαλε από την εύθυμη μεν, πνευματώδη συχνά, αλλά απεικόνιση συνήθως των γεγονότων και των καταστάσεων.
Με τους μεγάλους έλληνες γελοιογράφους που ήδη απ’ τις προηγούμενες δεκαετίες η δουλειά τους ήταν θρυλική, ο Ιωάννου και πλήθος νεότερων που εμφανίσθηκαν κατ’ ακολουθίαν δημιούργησαν την εποποιία της ελληνικής γελοιογραφίας, επί τριακονταετίαν, ώσπου ο Τύπος να φθηνύνει και να εκπέσει στα χάλια που είναι σήμερα.
Η γελοιογραφία του Ιωάννου μεγαλούργησε στον «Σχολιαστή», την «Ελευθεροτυπία», το «Ποντίκι», το «Αντί» και πλήθος άλλων εντύπων, δημιουργώντας έναν κόσμο ολόκληρο. Σ’ αυτόν τον χάρτινο κόσμο ο πραγματικός κόσμος έβρισκε τον μάστορή του. Ανηλεής προς πάσαν παθογένεια ο Ιωάννου ενίοτε στερούσε από τα σκίτσα του το στοιχείο της αγάπης προκειμένου να φθάσει ως τη ρίζα του κακού.
Αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί κυνισμός, αλλά δεν ήταν, διότι ο Γιάννης δεν στάθηκε ποτέ με την πλευρά της εξουσίας, με το «δίκιο των Δυνατών». Ο Γιάννης ήταν αριστερός. Πρωταγωνιστές στα σκίτσα του ήταν η αναζήτηση της αλήθειας και η αφύπνιση της κριτικής σκέψης και στάσης, όσον και τα παθήματα του καθημερινού ανθρώπου.
Ο Ιωάννου ενθουσίασε το κοινό του. Η ανάγνωση του έργου του ήταν προτεραιότητα για χιλιάδες κόσμου, όταν άγγιζαν την εφημερίδα ή όποιο άλλο έντυπο στο οποίο εργαζόταν. Κατέκτησε μια δόξα δύσκολη και αθάνατη, κέντησε το χρονικό της εποχής μας με την ακρίβεια ενός ντετέκτιβ που ιχνηλατούσε τα ανθρώπινα σε πολλαπλά επίπεδα – η πολιτική, η τέχνη, η φιλοσοφία, οι μεταξύ μας σχέσεις, έγιναν στα χέρια του Γιάννη Ιωάννου η εικονογράφηση της Ποικίλης Στοάς των καιρών μας.
Οι άνθρωποι αποδελτίωναν τα σκίτσα του και τα κρατούσαν ως μνήμη και απόλαυση. Το κιτρινισμένο χαρτί της εφημερίδας με το σκίτσο του Γιάννη τυπωμένο πάνω του γινόταν χρυσάφι. Έβρισκες σκίτσα του παντού, στα δημοσιογραφικά γραφεία, στα κουρεία, στους τοίχους των σπιτιών, παντού. Μέγας.
Ελπίζω στην παρακαταθήκη του – που σήμερα απαντάται μόνον σε λίγες εφημερίδες, όπου ακμάζουν σπουδαίοι σκιτσογράφοι. Ελπίζω στην ημέρα που τα καλά ελληνικά, η ανεξάρτητη έρευνα και η πολιτική εντιμότητα θα βρουν το μέσο ενημέρωσης όπου θα ανθήσουν και πάλι χάριν των πολιτών επηρεάζοντας και τα άλλα μέσα.
Προσωπικώς έμαθα απ’ τον Γιάννη Ιωάννου πολλά, όπως απ’ τους Μητρόπουλους, τον ΚΥΡ, τον Αρχέλαο, τον Χριστοδούλου, το ίδιο (εξακολουθώ να) μαθαίνω και από τους νεότερους, τρέχοντες, πολύ καλούς συναδέλφους. Με τον Ιωάννου όμως η μάθηση άγγιξε μίμηση. Κανείς μας (πλην ίσως του Μποστ) ούτε έπεσε, ούτε πέφτει απ’ τον ουρανό. Η σχολή του Ιωάννου έχει δημιουργήσει προηγούμενο για το επόμενο. Vita brevis, ars longa – ο χάρτινος βίος του κορυφαίου γελοιογράφου θα είναι μακρύς και θα επηρεάζει τα ελληνικά γράμματα γόνιμα και εις βάθος.
Για τη χαρά της απόλαυσης που έδωσες σε χιλιάδες αναγνώστες, για την οξεία κριτική σκέψη που προσέφερες, για την αγάπη σου προς την ελευθερία, στα Ηλύσια και σε τόπους φωτεινούς, ταξίδευε…
