Η ΠΟΛΥΚΡΟΤΗ ΚΑΦΚΙΚΗ «ΔΙΚΗ» ΤΟΥ ΓΟΥΕΛΣ ΤΗΝ ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ
ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΤΗΣ ΕΡΤ3 ΚΑΙ ΤΟ ΚΕΜΕΣ
1 η κινηματογραφική λέσχη των εργαζομένων της ΕΡΤ3 και το ΚΕΜΕΣ.Φυσικά πρόκειται για την «Δίκη» ( Le process / The trial, ασπρόμαυρο, Γαλλία-Ιταλία-Δυτική Γερμανία 1962, διάρκεια 119´) σε σενάριο από το πολύκροτο μυθιστόρημα του Κάφκα και σκηνοθεσία του Όρσον Γουέλς.
Αναφέρουμε, δειγματοληπτικά , μερικούς μόνον από τους μεγάλους στάρ που πρωταγωνιστούν. ΄Αντονι Πέρκινς ,Ζάν Μορό ,Ρόμι Σνάιντερ ,Τζές Χάν,Ακίμ Ταμίροφ,.
Προλογίζει ο Αλέξης Δερμεντζόγλου ,στο κοινό θα διανεμηθεί έντυπη κριτική του Παντελή Φραντζή, ενώ με το τέλος της προβολής το προς συζήτηση θέμα είναι: Η μεταποίηση του καφκικού σύμπαντος από την ιδιοφυία του Γουέλς.
Κάποιος νέος κατηγορείται για αδίκημα, που ακριβώς δεν κατονομάζεται, και περνάει από Δίκη.Με ένα ζοφερό κλίμα, και την εξπρεσιονιστική οπτική , ο Γουέλς παρεμβαίνει στο μυθιστόρημα και δίνει την οπτική του σύγχρονου παράλογου ,εφιαλτικά επικίνδυνου κόσμου ,με την αυθαιρεσία της εξουσίας να κυριαρχεί απόλυτα .
Η κριτική που θα διανεμηθεί είναι η ακόλουθη:
«Στα χρόνια της καλλιτεχνικής του ωριμότητας, το 1962, ο Όρσον Γουέλς κατάφερε να ετοιμάσει ένα φιλμ κάτω από την πλήρη, προσωπική εποπτεία του, χωρίς παρεμβάσεις από παραγωγούς και περιπέτειες στο θάλαμο του montage. Η απροσδόκητη απόφασή του να διασκευάσει τη “Δίκη” του Φραντς Κάφκα σηματοδοτούσε μια νέα περίοδο στην καριέρα του, που μαζί με το “Αγγιγμα του Κακού” και το “Chimes of Midnight” έμελλε να σταθεί ως το αβέβαιο φινάλε μίας απολύτως αβέβαιης πορείας. Η «Δίκη», σε αντίθεση με τα άλλα δύο φιλμ εκείνης της περιόδου, βρέθηκε εν μέσω μίας μάλλον διαστροφικής αντιμετώπισης από κοινό και κριτικούς: έγινε το αναμφίβολο αριστούργημα, που κανείς όμως δεν είχε το κουράγιο να ξαναδεί. Ένα διαμάντι, με άλλα λόγια, για το ράφι των ταινιοθηκών και τις σελίδες των ακαδημαϊκών βιβλίων. Κι αυτή είναι πάνω κάτω κι η πραγματικότητα.
Η επιλογή του Γουέλς να μεταφέρει τον Κάφκα στη μεγάλη οθόνη, παραμένει μέχρι σήμερα ένα μεγάλο μυστήριο. “Ζώο” του θεάτρου, ο Γουέλς είχε ανατραφεί καλλιτεχνικά με τα κείμενα του Σαίξπηρ. Στην ουσία, οι κινηματογραφικές του περσόνες πάντοτε κουβαλούσαν στοιχεία από το σαιξπηρικό σύμπαν. Φιγούρες bigger than life, έκπτωτοι άνδρες παγιδευμένοι ανάμεσα στα γρανάζια του πεπρωμένου. Την ίδια στιγμή όμως χαρακτήρες με δραματική υπόσταση, με τους οποίους ο θεατής μπορούσε να συμπάσχει. Πέρα από τον Οθέλλο, τον Μακμπέθ, τον Φαλστάφ, ο Κέιν, ο κύριος Αρκάντιν, ο κακομαθημένος Άμπερσον, όλοι τους ανήκαν στην δραματική παλέτα του Σαίξπηρ. Κι όμως, το 1962, ο σαρωτικός αυτός σκηνοθέτης επέλεγε ένα από τα πιο συμβολικά, κυνικά κείμενα του Κάφκα. Λύση ανάγκης ή συνειδητή επιλογή, ο Γουέλς θα εξορθολογίκευε αργότερα το εγχείρημά του: “Υποθέτω πως δεν υπάρχει κανείς συγγραφέας -εκτός από τον Τζόζεφ Κόνραντ- που να μπορεί να μεταφερθεί απευθείας στην οθόνη”. Στη “Δίκη”, ο Κάφκα αναθεωρείται, ράβεται και κόβεται και έρχεται στα μέτρα του τρομερού παιδιού του παγκόσμιου σινεμά.
Η επιλογή των ηθοποιών αποτελεί κι ένα από τα ισχυρά δέλεαρ του φιλμ. Ο Άντονι Πέρκινς στο ρόλο του Joseph K, ανακαλύπτει τους αστυνομικούς στο διαμέρισμά του. Κατηγορούμενος για ένα έγκλημα που δεν γνωρίζει, αποφασίζει να τρυπώσει στους δαιδάλους του συστήματος και να ανακαλύψει την αλήθεια. Αγαπημένη του Γουέλς και σταθερή συνεργάτιδα στην τελευταία του περίοδο, η Ζαν Μορό κρατά τον μικρό ρόλο της αμφιβόλου ηθικής γειτόνισσας και συμπληρώνει ένα cast αξιοζήλευτο. Το οποίο θα ήταν ακόμα πιο ενδιαφέρον, αν ο σκηνοθέτης δεν είχε μυστηριωδώς και την τελευταία στιγμή αφαιρέσει την μοναδική σεκάνς που ο ίδιος είχε προσθέσει στο αρχικό κείμενο, και στην οποία εμφανιζόταν η Κατίνα Παξινού.
Ελλείψει σκηνικών και χρημάτων, ο σκηνοθέτης επιστρατεύει το παριζιάνικο Gare d’Orsay -λίγο πριν αυτό μετατραπεί στο γνωστό σήμερα μουσείο- και στήνει με όσα μέσα είχε στη διάθεσή του, τον λαβύρινθο του καφκικού μικρόκοσμου. Αρχετυπικός auteur, ο Γουέλς “αναγκάζεται” να κρατήσει τον ρόλο του Δικηγόρου, ελλείψει κατάλληλου ηθοποιού, και παρουσιάζει εκ νέου έναν homo Wellesian, μία φιγούρα με εκτόπισμα φυσιολογίας, αλλά και ηθικής (ή ανηθικότητας). Η ρητορική του Κάφκα στριμώχνεται στην ηθική του σκηνοθέτη και το αιχμηρό φινάλε του μυθιστορήματος αντικαθίσταται με μία σεκάνς συμβολική, ακόμα κι αν ο ίδιος απέρριπτε τον συμβολισμό, ως το όνειρο μερικών Ευρωπαίων σινεφίλ. “Μετά την γενοκτονία των Εβραίων, δεν θα μπορούσα να απεικονίσω το μαχαίρωμα ενός Εβραίου ήρωα”. Πρόσχημα ή συμβιβασμός, γεγονός παραμένει πως ο Γουέλς κατάφερνε να ποτίσει την κινηματογραφική μεταφορά με τον ανθρωποκεντρισμό που ο Κάφκα απεχθανόταν. Η «Δίκη» στέκεται ωστόσο αδικαιολόγητα ψυχρή, συναισθηματικά αποστειρωμένη, ένα αριστούργημα που κανείς δεν μπορεί να διαχειριστεί. Ένα αριστούργημα, όμως, δίχως αντίρρηση».
Ταινίες που πλησιάζουν την προβληματική της «Δίκης» είναι: «Μπραζίλ» του Τέρι Γκίλιαμ, «1984» του Μάικλ Ράντφορντ , «Πειρασμός» ,και «Ο Ντίλιγκερ είναι νεκρός» του Μάρκο Φερέρι , «Ο άρχων του τρόμου» και «Ο κύριος Αρκάντιν» του Ορσον Γουέλς.
Υ.Γ 1 Η επόμενη ταινία, λόγω των εορτών του Πάσχα, θα προβληθεί την Τρίτη 30 Απριλίου και είναι «Η κίτρινη ταυτότητα» με τους Αλαίν Ντελόν ,Σιμόν Σινιορέ ,Οττάβια Πικολο
Υ.Γ 2 Για επικαιροποιημένα θέματα των ταινιών και για τους συντελεστές τους διαβάζετε πάντα kemes.wordpress.com και kemes facebook
