15 Ιουλίου 1974: Το χουντικό πραξικόπημα στην Κύπρο
Η αρχή του 1974 βρίσκει την Κύπρο στη δίνη δολοπλοκιών, συνωμοσιών, διχαστικών κηρυγμάτων, πολιτικών δολοφονιών και μηχανορραφιών ελληνικών και ξένων μυστικών υπηρεσιών. Ολα αυτά προοιωνίζονται το χειρότερο για την υπόθεση του κυπριακού ελληνισμού. Ρόλο καταλύτη παίζει η παράνομη οργάνωση του στρατηγού Γρίβα, η ΕΟΚΑ Β’. Με συνθήματα υπέρ της ένωσης Κύπρου – Ελλάδας, με ανοιχτά διακηρυγμένο στόχο την αντροπή του Μακάριου και της «ανεξαρτησιακής» του πολιτικής και με κάθε είδους ενίσχυση από τη χούντα της Αθήνας, οι παραστρατιωτικοί του Γρίβα οργανώνουν αιματηρές επιθέσεις εναντίον αστυνομικών τμημάτων, κλοπές όπλων από στρατόπεδα της Εθνοφρουράς και τρομοκρατικά χτυπήματα εναντίον αντιφρονούντων, ώστε να πέσει σαν ώριμο φρούτο μια τελικά «εθνοσωτήριος» επέμβαση των Ενόπλων Δυνάμεων.
Η χούντα της Αθήνας υπό τον Ιωαννίδη καταστρώνει το σχέδιο του πραξικοπήματος, το οποίο μάλιστα στις κρυπτογραφημένες συνομιλίες αναφέρεται με την κωδική ονομασία «Κόκα Κόλα»! Οι Αμερικανοί διαβεβαιώνουν τη χούντα ότι οι Τούρκοι δεν επρόκειτο να εκμεταλλευτούν την κατάσταση, για να εισβάλουν στην Κύπρο.
Το πρωί της Δευτέρας, 15 Ιούλη, ο Μακάριος επιστρέφει από τη θερινή του κατοικία στο προεδρικό μέγαρο. Στις 8.30 π.μ. και ενώ δεχόταν μια ομάδα παιδιών από την ελληνική παροικία του Καΐρου ακούγονται οι πρώτοι πυροβολισμοί. Ακολουθεί βομβαρδισμός του προεδρικού μεγάρου με όλμους και ρουκέτες. Υποστηριζόμενοι από ισχυρές δυνάμεις τεθωρακισμένων, οι κινηματίες της Εθνικής Φρουράς κάμπτουν τη σθεναρή, αλλά άνιση, αντίσταση των ανδρών του Εφεδρικού Σώματος, της προεδρικής φρουράς και κάποιων εθελοντών. Οι πρώτοι πραξικοπηματίες αξιωματικοί που εισβάλλουν στο μέγαρο ψάχνουν, με το πιστόλι στο χέρι, τον Μακάριο. Χωρίς όμως αποτέλεσμα.
Στις 10 το πρωί, παρά τη γενναία αντίσταση του Εφεδρικού Σώματος και των εθελοντών, πέφτει στα χέρια των πραξικοπηματιών το κτίριο της Αρχιεπισκοπής και το κτίριο του ραδιοφωνικού σταθμού της Λευκωσίας. Από εκεί μεταδίδουν την πρώτη ανακοίνωση της χούντας: «Σήμερον την πρωίαν η Εθνική Φρουρά επενέβη διά να σταματήση τον αδελφοκτόνον εμφύλιον πόλεμον. Η Εθνική Φρουρά είναι την στιγμήν αυτήν κυρία της καταστάσεως. Ο Μακάριος είναι νεκρός».
Η είδηση προκαλεί τους πανηγυρισμούς της χούντας των Αθηνών, όμως λίγες ώρες αργότερα, στις 3 μ.μ. όλοι παγώνουν. Από έναν μικρό ιδιωτικό ραδιοφωνικό σταθμό της Πάφου ακούγεται: «Ελληνικέ κυπριακέ λαέ! Γνώριμη είναι η φωνή που ακούεις. Γνωρίζεις ποίος σου ομιλεί. Είμαι ο Μακάριος… Δεν είμαι νεκρός, όπως η χούντα των Αθηνών και οι εδώ εκπρόσωποί της θα ήθελαν… Η χούντα δεν πρέπει να περάσει και δε θα περάσει. Νυν υπέρ πάντων ο αγών».
Οι εξελίξεις, όμως, είχαν πάρει το δρόμο τους…
