Γιάννης Κουνέλλης, ο “μαέστρος” της Arte Povera
«Ο δικός μου προβληματισμός είναι οι άνθρωποι», έλεγε συχνά στις συνεντεύξεις του και σε ολόκληρη την πορεία του στην τέχνη αναζητούσε το «γιατί». Ο Γιάννης Κουνέλλης, ο διεθνής Ελληνας εικαστικός, από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της Arte Povera και πρωτοπόρος στη χρήση υλικών όπως το σίδερο, το κάρβουνο, το ξύλο ή η πέτρα, άφησε την τελευταία του πνοή προχθες στη Ρώμη.
Ιταλός ελληνικής καταγωγής
Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1936. Απορρίφθηκε από την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα και έτσι το 1956 εγκαταστάθηκε στη Ρώμη, όπου σπούδασε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών. Από τότε ζούσε και εργαζόταν στη Ιταλία. Δήλωνε Ιταλός ελληνικής καταγωγής. Την πρώτη του ατομική έκθεση πραγματοποίησε στην ιταλική πρωτεύουσα το 1960.
Οι Ιταλοί τον υιοθέτησαν αμέσως, όπως είχε δηλώσει σε συνέντευξή του στην «Κ» και τη Μαρία Κατσουνάκη. «Εγινα μέλος της οικογένειάς τους και δεν γίνεται εύκολα αυτό στην Ιταλία. Εκανα αυτό το ταξίδι για να συναντήσω τις Μαντόνες του Τιτσιάνο. Αν δεις τη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα σε μια Παναγία βυζαντινή και μια Παναγία του Τιτσιάνο, η Παναγία του Τιτσιάνο είναι ενσαρκωμένη. Εχει δέρμα. Ενώ η βυζαντινή είναι σαν ξυλογραφία. Η σάρκα είναι μια επαναστατική ιδέα. Χωρίς αυτήν την Παναγία με τη σάρκα δεν μπορεί να υπάρξει απελευθέρωση… Αυτό μεταμόρφωσε την κοινωνία και κυρίως τις προοπτικές της. Ο φιλελευθερισμός γεννήθηκε σε αυτό ακριβώς το “περιβάλλον”. Τα μηνύματα των αλλαγών στέλνει πάντα η τέχνη».
Ηδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1960, ο Γιάννης Kουνέλλης εμφανίστηκε στον χώρο της σύγχρονης τέχνης με ένα ιδιότυπο, πολύ προσωπικό πλαστικό λεξιλόγιο, ριζοσπαστικό και επιθετικό, που αρχικά προέβαλε ως κωδικοποιημένη γραφή, υπό τη μορφή γραμμάτων και εξισώσεων και κατέληξε στη συνέχεια στη δημιουργία εικόνων από το πιο πρόσφατο βιομηχανικό-αστικό παρελθόν.
Απώλεια ταυτότητας
Στην Ελλάδα ερχόταν συχνά. Ανησυχούσε για τη σημερινή απώλεια ταυτότητας: «Η ταυτότητα είναι ένα κέντρο. Χωρίς αυτό χάνεις τη λογική που σου επιτρέπει να δεις τα πράγματα συγκριτικά. Χάνεις τον άξονα. Και είσαι από εδώ κι από εκεί. Οπου φυσάει ο άνεμος. Χωρίς μέλλον…».
Ο Γιάννης Κουνέλλης παρουσίασε πλήθος εκθέσεων, από μικρές πόλεις μέχρι το χαοτικό Πεκίνο. Μία από τις πιο σημαντικές του εκθέσεις στην Ελλάδα έγινε το 1994 μέσα στο φορτηγό πλοίο «Ιόνιον» στον Πειραιά και ήταν η αφορμή για να ανακαλύψουν τη δουλειά του πάρα πολλοί Ελληνες. Δέκα χρόνια αργότερα, συμμετείχε στην ιδιαίτερα σημαντική ομαδική έκθεση σύγχρονης τέχνης Outlook, στην Τεχνόπολη.
Τεράστια επιρροή
Το έργο του άσκησε και ασκεί τεράστια επιρροή στην ελληνική και την ευρωπαϊκή τέχνη και το όνομά του βρίσκεται ανάμεσα σε αυτά των σημαντικότερων εκπροσώπων των σύγχρονων ρευμάτων. Το 2005 το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης τον τίμησε με τη διάκριση του επίτιμου διδάκτορα στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής για το έργο του, τη διεθνή του παρουσία και τη θέση του μεταξύ των σημαντικότερων προσωπικοτήτων του μοντερνισμού.
