Απόψεις Περιβάλλον

“ΒΕΡΜΙΟ ΟΡΟΣ – Γεωλογία – χλωρίδα – πανίδα” (6ο τελευταίο) του Γιάννη Τσιαμήτρου

Στα προηγούμενα σημειώματα γράψαμε γενικά για τη γεωλογία, τη χλωρίδα, τη πανίδα, τη κτηνοτροφία και  τα δασικά προϊόντα του Βερμίου και ένα απόσπασμα από το κείμενο – σχετικά με τα δέντρα και τους θάμνους του Ξηρολιβάδου) του Hμερολογίου 2015 – που  εξέδωσε ο Πολιτιστικός Όμιλος Ξηρολιβάδου και που επιμελήθηκε ο Ξηρολιβαδιώτης Αντώνης Μπουσμπούκης. Σήμερα θα ολοκληρώσουμε  αυτό το  κείμενο και θα τελειώσουμε τη μελέτη, κάνοντας μια απλή ονομαστική αναφορά των ‘Αυτοφυών Φυτών και Βοτάνων’ του Βερμίου (από το ομώνυμο βιβλίου  του Νίκου Μπάμπου). Είναι προφανές ότι υπάρχουν και άλλα αυτοφυή φυτά και βότανα προς έρευνα και   αναφορά.

Griush (Phillyrea media) «φιλυρέα η μεσαία, ελαιόπρινος». Δασικό αειθαλές δέντρο. Ευδοκιμεί σε πετρωτά. Έχει φύλλα μικρά σαν της ελιάς, με την οποία ανήκουν στην τάξη των Ελαιωδών.

Το ξύλο-του βαρύ (gréu). Από το gréu «βαρύς», έχουμε το υποκοριστικό greushṷ (greu και -ushṷ). Ετυμολογικά σημαίνει «κάπως βαρύ». Griushṷ, όπως λέμε čiučiurushṷ «ποδαράκι» και τα όμοια.

Το  ξύλο-του, σκληρό και αντοχής, χρησίμευε στην κατασκευή σαμαριών.

Φιλυρέα
Φιλυρέα

Το γκρεουσάδι μαζί με το πουρνάρι θεωρούνται τα καλύτερα καυσόξυλα, καθώς παράγουν σταθερή θερμότητα και η καύση-τους  διαρκεί περισσότερο από όσο καίνε τ’ άλλα καυσόξυλα.

Η βλαχογενής αυτή λέξη απαντά σε νεοελληνικά ιδιώματα της Θεσσαλο-Μακεδονίας ως γκρεούσι, γκρεουσάδι, γκρεουσιά και γκρεουσάρι.

    Griushi συναντάμε στο Κοκκινόχωμα, ανάμεσα σε πουρνάρια, και στο Βρωμοπήγαδο, καθώς και κάτω από τα Μαντριά του Πάπαρη.

     Mirinǧéu (Carpinus) «μαυρόγαυρος». Είναι είδος γάβρου με βαθιά πράσινα φύλλα και άσπρα λουλούδια. Ευδοκιμεί σε υψόμετρο πάνω από τα χίλια μέτρα.. Το Καρπενήσι, ως τοπωνύμιο, προέρχεται από τον μαυρόγαβρο, που παλιότερα λεγόταν carpinṷ, ενώ ο κοινός γάβρος ευδοκιμεί σε χαμηλά μέρη. Τον γάβρο τούτο τον συναντάμε προς το κοκκινόχωμα (Tsara atseá Rosha) και τον λέμε γavru, ενώ στο Λεξικό του Νταλαμήτρα παραδίδεται ως carpinṷ.

Τα δυο τούτα είδη δασικών δέντρων παρέχουν με το φύλλωμά-τους καλή τροφή για τα γίδια.

Ο γάβρος και η οξυά με το πρώτο μπουμπούκιασμα φέρνουν το παρήγορο μήνυμα στα βουνά για τον ερχομό της άνοιξης: Πότε θ’ανοίξει ο γάβρος κ’η οξυά να ησκιώσουν τα λημέρια/να βγουν οι Βλάχοι στα βουνά

Ο τύπος mirinǧeu και νεοελληνικά νεραντζιά  προέρχεται από το τουρκικό narendj «πορτοκαλιά».

Mirindzei συναντάμε στο Μπουγάζι. Πολλούς μαυρόγαυρους βρίσκουμε στην Κουμαριά. Mirinǧéu βλέπει κανείς κοντά στο σπίτι της Αλεξάντρας Κουκουτέγου-Παπαδοπούλου.

Mάραθος
Mάραθος

 ΑΥΤΟΦΥΗ ΦΥΤΑ

     Αμπελόπρασο (Alium carinatum chamaespathum), Αλθαία (Althaea sp.), Ανάκαμπτις (Anacamptis pyramidalis), Αγγελική (Angelica silvestris), Ανθύλλις (Anthillis vulneraria subsp. Bulgarica), Αρκτιο (Arktium Lappa), Ασφοδελίνη (Asphodeline liburnica), Ασφόδελος (Asphodeline lutea), Σκορπίδι (Asplenium ceterach), Ασύνευμα (Asyneuma limonifolium), Μπλακστόνια (Blackstonia perfoliata), Βοτριοχλόη (Bothriochloa ischaemum), Περικοκλάδα (Calystegia silvatica), Καμπανούλα (Campanula lingulata), Καμπανούλα (Campanula spatulata), Καμπανούλα (Campanula sp.), Καμπανούλα (Campanula versicolor), Γαϊδουράγκαθο (Carduus nutans) Καρλίνα (Carlina vulgaris), Κενταύριο (Centaurea erythraea), Κενταύριο (Centaurea montana alba), Κενταύριο (Centaurea pseudophrygia), Κενταύριο (Centaurea salonitana), Κενταύριο (Centaurea sp.), Χελιδόνιο (Chelidonium majus), Χενοπόδιο (Chenopodium album), Χονδρίλλα (Chondrilla juncea), Κιχώριο (Cichorium intibus), Κίρσιο (Cirsium vulgare), Λαδανιά (Cistus incanus), Κληματίδα (Clematis vitalba), Κολχικό (Colchicum bivonae), Κολχικό (Colchicum neapolitanum), Κομβαλλαρία (Convallaria majalis), Κρόκος (Crocus chrysanthus), Κυμβαλαρία (Cymbalaria muralis), Δαύκος (Daucus carota), Δελφίνιο (Delphinium peregrinum), Δίανθος (Dianthus cruentus), Δίανθος (Dianthus diffusus), Δίανθος (Dianthus pinifolius), Δακτυλίδα (Digitalis grandiflora), Δακτυλίδα (Digitalis laevigata), Νεράγκαθο (Dispacus fullonum), Έχιο (Echium),

Αγριομολόχα
Αγριομολόχα

Ερύγγιο (Erygnium amethystinum), Ερύσιμο (Erysimum capitalum), Ευφορβία (Euphorbia characias), Ευφορβία (myrsinites), Ευφορβία (Euphorbia sp.), Φιλιπεντούλα (Filipendula vulgaris), Mάραθο (Foeniculum vulgare), Αγριοφράουλα (Fragaria vesca), Φουμαριά (Fumaria officinalis), Γάλανθος (Galanthus elwesii), Γάλιον (Galium verum), Γεράνι (Geranium sanguineum), Γέον (Geum urbanum), Γλαδιόλος (Gladiolus palustris), Ιμαντόγλωσσο (Himantoglossum capricum), Ίριδα (Iris reichenbachii), Ίριδα (Iris sintenisii), Κνώτια (Knautia integrifolia), Λάμιο (Lamium purpureum), Λαθούρι (Lathyrus cicera), Λάθυρος (Lathyrus grandiflorus), Λευκάνθεμο (Leucanthemum sp.), Λίλιον (Lilium calcedonicum), Λιθόσπερμο (Lithospermum purpurocaelurum), Το πόδι του πουλιού (Lotus corniculatus), Λύχνις (Lychnis coronaria), Λυσιμαχεία (Lysimachia vulgaris), Λύθρο (Lythrum salicaria), Αγριομολόχα

(Malva silvatica), Μελιλωτός (Melilotus albus), Μελιλωτός (Melilotus sulcata), Μικρομεριά (Micromeria Juliana), Μουσκάρι (Muscari commutatum), Μουσκάρι (Muscari comosum), Μουσκάρι (Muscari neglectum), Νιγκέλα (Nigella damascena), Ονωνίς (Ononis spinosa), Γαϊδουράγκαθο (Onopordum illyricum), Όνοσμα (Onosma sp.), Ορχιδέα (Ophrys apifera aurita), Ορχιδέα – Σαλέπι (Orchis sp.), Ορνιθόγαλο (Ornithogalun atticum), Παλιούρι (Paliurus spina christi), Πετασίτης (Petasites hybridus), Πουλικαρία (Pulicaria dysenteria), Ρανούνκουλος (Ranunculus millefolitaus), Αγριοτριανταφυλλιά (Rosa carina), Δεντρολίβανο (Rosmarius officinalis), Ρούμπος (Rubus canescens), Λάπαθο (Rumex obtusifolius), Σάλβια (Salvia nemorosa caradonna), Φασκόμηλο (Salvia sclarea),

Γαϊδουράγκαθο
Γαϊδουράγκαθο

Σάλβια (Salvia viridis), Σαπωνάρια (Saponaria officinalis), Σκαμβιόζα (Scabiosa tenuis), Σκίλλα η φθινοπωρινή (Scilla automnalis), Σκίλλα (Scilla bifolia), Σκολύμνος (Scolymus hispanicus), Securigera varia, Σέδο (Sedum acre), Σέδο (sedum ochroleucum), Σιληνή (Silene sp.), Σιληνή (Silene vulgaris), Διοσκορέα (Tamus communisDioscorea), Τιθονία (Tithonia diversifolia), Τραγοπόγων (Tragopogon dubius), Τριφύλλι (Trifolium angustifolium), Τριφύλλι (Trifolium campestre), Τριφύλλι (Trifolium medium), Ουμπιλίκο (Umbilicus rupestris), Τσουκνίδα (Urtica dioica), Βερβένα (Verbena officinalis), Βίκος (Vicia sp.), Άγριος Βίκος (Vicia vilosa), Άγριος Πανσές (Viola odoratawild pansy).

ΒΟΤΑΝΑ

     Αχιλλεία (Achillea millefolium), ΄Ακινος (Acinos arvensis), Αγκριμόνιο (Agrimonia eupatoria), Δρακοντία (Arum italicum), Κυνόγλωσσο (Cynoglossum creticum), Επιλόβιο (Epilobium angustifolium), Πολυκόμπι Εκουϊζέτο (Equisetum palustre), Πολυκόμπι Εκουϊζέτο (Equisetum telmateia), Υπερικό (Hypericum perforatum), Χαμομήλι (Matricaria chamomilla), Μελισσόχορτο (Melissa officinalis), Δυόσμος (Mentha spicata), Πεντάνευρο (Plantago major), Τσάι του βουνού (Sideritis scardica), Ταραξάκο (Taraxacum officinale), Τεύκριο (Teucrium polium), Θυμάρι (Thymus sp.), Βερμπάσκο Φλωμός (Verbascum sp.).

Σημείωση Φαρέτρας: Ολόκληρη η εργασία του Γιάννη Τσιαμήτρου “ΒΕΡΜΙΟ ΟΡΟΣ – Γεωλογία – χλωρίδα – πανίδα” θα δημοσιευθεί την ερχόμενη Κυριακή 8 Ιανουαρίου 2017)

banner-article

Ροη ειδήσεων