Περιγραφή Αλέξανδρος Γραμματικόπουλος
Φωτογραφίες Αλέξανδρος Γραμματικόπουλος, Αθανάσιος Συργιάννης
Το Άγιο Όρος που στέκεται αγέρωχο στον χρόνο, που ορθώνεται εμβληματικά στο τρίτο πόδι της Χαλκιδικής, την ανατολικότερη από τις τρείς χερσονησίδες της, είναι ένας τόπος φυσικής ομορφιάς, σπουδαίου οικολογικού ενδιαφέροντος. Είναι ένας τόπος τεράστιας αρχιτεκτονικής και θρησκευτικής αξίας.
Το γαλάζιο της θάλασσας και στις τρείς μεριές του, το ήμερο τοπίο των πολυάριθμων κολπίσκων καθώς και εκείνο των ακτών του, η άγρια ομορφιά των δεκάδων και πλέον φαραγγιών του, των εκατοντάδων απόκρημνων βράχων του, η πυκνή βλάστηση σε συνδυασμό με τις Ιερές Μονές, τις Σκήτες, τα Κελλιά, τις Καλύβες, τα Ησυχαστήρια που είναι όλα κατασκευασμένα από πέτρα, συνθέτουν ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα μιας μακραίωνης και αλληλένδετης σχέσης ανθρώπου με τη φύση.
Είναι, επίσης, ένας τόπος που εκπέμπει πολλά μηνύματα και ο κάθε ένας που θα βρεθεί εκεί συλλαμβάνει ό,τι μήνυμα καταλαβαίνει ή θέλει να καταλάβει.
Για να γνωρίσει κανείς το αγιορείτικο τοπίο πρέπει να το επισκεφτεί πολλές φορές και έτσι μόνο θα μπορέσει να ανέβει από τα χαμηλότερα στα υψηλότερα επίπεδα της γνώσης της περιοχής, του τρόπου λειτουργίας, της οργάνωσης.
Εκείνος που θα του προκύψουν οι ευκαιρίες και θα του δοθούν οι δυνατότητες για περισσότερες από μια επισκέψεων στο Όρος, θα διαπιστώνει χρόνο με τον χρόνο πως η περιοχή αυτή είναι φτιαγμένη για να ικανοποιεί τους πάντες.
Ικανοποιεί αυτούς που αγαπούν τη φύση και σέβονται το περιβάλλον, γιατί θα εκπλαγούν από την μαγευτική ομορφιά της περιοχής με τους κολπίσκους, με τα ακρωτήριά της. Περπατώντας στα παραδοσιακά καλντερίμια και στα χορταριασμένα άγριας ομορφιάς μονοπάτια της, θα συναντήσει πάρα πολλές χαράδρες και αμέτρητους βράχους. Θα έχει την δυνατότητα να περάσει από σημεία με πλούσια βλάστηση και από άλλα πετρώδη, όπως εκείνο της «Ερήμου» που βρίσκεται στο νότιο τμήμα του Όρους
Ικανοποιεί εκείνους που ενδιαφέρονται για την ιστορία του τόπου, γιατί θα μπορέσουν να βρουν πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία τόσο από τις βιβλιοθήκες των Μοναστηριών, όσο και από τις αφηγήσεις μοναχών.
Ικανοποιεί αυτούς που ενδιαφέρονται για την πολιτισμική κληρονομιά, γιατί εκεί θα συναντήσουν ιστορικά μνημεία που υπάρχουν παντού.
Ικανοποιεί εκείνους που έχουν κοινωνιολογικά ενδιαφέροντα, γιατί στο Άγιον Όρος θα έχουν τη δυνατότητα να συναντήσουν κοινότητες με ζωή που διαφέρουν από εκείνες τις σύγχρονες, τις κοσμικές τόσο ως προς την οργάνωση, όσο και ως προς το τρόπο ζωής.
Επίσης, ικανοποιεί και όλους αυτούς που έρχονται στο αγιορείτικο τόπο από διάφορα μέρη της Υφηλίου, γιατί εκεί θα μπορέσουν να συναντήσουν μοναχούς διαφορετικών εθνικοτήτων οι οποίοι συνυπάρχουν αρμονικά.
Τέλος, ικανοποιεί και όλους εκείνους που έχουν έντονες υπαρξιακές αναζητήσεις, εκείνους που θέλουν να ηρεμήσουν, να προσευχηθούν, να έρθουν σε επικοινωνία με τον Θεό, γιατί στο Άγιο Όρος θα έχουν όλη τη δυνατότητα να συζητήσουν με γέροντες μοναχούς και πάνω απ’ όλα να παρακολουθήσουν τις διάφορες ακολουθίες, όπως : του εσπερινού, του απόδειπνου, του Όρθρου, της θείας λειτουργίας που αρχίζει από τις πρώτες κιόλας πρωϊνές ώρες της μέρας ( σε κάποιες Μονές από τις 02.30΄ το πρωϊ), χωρίς αυτό να σημαίνει πως τους το επιβάλλει κανείς υποχρεωτικά.
Εμείς, δύο μέλη της ορειβατικής ομάδας Βέροιας «Τοτός», που ανήκουμε σε αυτούς που αναζητούν το άγνωστο, το διαφορετικό, το καινούργιο. Που αποζητούμε την περιπέτεια, την εξερεύνηση, τη γνώση και την ιστορία μιας περιοχής. Εμείς που αγαπάμε τη φύση και θέλουμε να ζήσουμε τη μαγεία της από κοντά. Που επιθυμούμε να βαδίσουμε και σε άλλα μονοπάτια, πέρα από εκείνα, τα πολυπερπατημένα, των κυριακάτικων ορειβατικών εξορμήσεων της ομάδας στα διάφορα βουνά της χώρας.
Εμείς που αποζητούμε κάποιες ώρες ηρεμίας, κάποιες μέρες απομάκρυνσης από την άχαρη καθημερινότητα και να βρεθούμε μακριά από το βομβαρδισμό των μπλαμπλτζίδων, επιλέξαμε για μια ακόμη φορά, όπως κάνουμε εδώ και πολλά χρόνια, τα μονοπάτια που βρίσκονται στο τόπο της σιωπής και του μυστηρίου του Αγίου Όρους.
Η διαδικασία, ως συνήθως, ξεκίνησε μήνες πρίν, προκειμένου να γίνει ο καλύτερος προγραμματισμός και η καταλληλότερη προετοιμασία.
Αρχικά έγινε ένας πρόχειρος σχεδιασμός του προγράμματος των διαδρομών που σκοπεύαμε να πραγματοποιήσουμε, καθώς και μια πρόχειρη επιλογή των Μονών που θα επιθυμούσαμε να διανυκτερεύσουμε. Το φετινό μας πρόγραμμα περιελάμβανε δύο άγνωστες και πρωτόγνωρες διαδρομές. Δεν γνωρίζαμε τις ιδιαιτερότητές τους και ούτε τη δυσκολία τους.
Τις εντοπίσαμε στο χάρτη των διαδρομών, ενημερωθήκαμε από τα σχετικά έντυπα για τα σημεία που έπρεπε να προσέξουμε. Ο Θανάσης τις αποτύπωσε στο Google Earth και σαν καλός χειριστής της λειτουργίας του GPS τις πέρασε στον ηλεκτρονικό πλοηγό. Έτσι, είχαμε μια πρώτη εικόνα των υψομέτρων και του χρόνου που θα χρειαζόμασταν σε κάθε μία από αυτές.
Μετά το «ΟΚ» του Γραφείου Προσκυνητών ξεκινήσαμε την επικοινωνία μας με τις διάφορες Ιερές Μονές της επιλογής μας για τη δυνατότητα ή μη φιλοξενίας από τη μεριά τους. Αφού όλα πήγαν καλά αρχίσαμε τον τελικό προγραμματισμό των διαδρομών με κάποιες μικρές τροποποιήσεις από το αρχικό.
Μετά από όλη την παραπάνω υποχρεωτική προετοιμασία, ξεκινήσαμε στις 26-10-2016 για το αγιορείτικο τόπο. Φύγαμε, εγώ και Θανάσης, από Βέροια στις 02.30΄ τα ξημερώματα της Τετάρτης παίρνοντας την Εγνατία Οδό με κατεύθυνση προς την Καβάλα. Στην έξοδο δεξιά, ακολουθώντας την υπόδειξη της πινακίδας «Άγιον Όρος», βγήκαμε από την Εγνατία και ακολουθήσαμε τον δρόμο που περνούσε από τα Βρασνά και με κατεύθυνση προς Ρεντίνα. Στα πρώτα φανάρια που συναντήσαμε στρίψαμε αριστερά, ακολουθώντας πάντα τις υποδείξεις των πινακίδων, με κατεύθυνση το Σταυρό Χαλκιδικής.
Περάσαμε με σκοτάδι από το Σταυρό, στη συνέχεια απο την Ολυμπιάδα, από το Στρατώνι, από την Ιερισσό που ακόμη κοιμόταν, από τη Νέα Ρόδα με το Λιμάνι και τα φέρυ δεμένα ( ο μοναδικός συγκοινωνιακός τρόπος με το νησάκι της Αμμουλιανής).
Στη συνέχεια περάσαμε από το σημείο της Διώρυγας του Ξέρξη που δεν φαίνονταν πουθενά, μόνο η πινακίδα που υπάρχει στο σημείο εκείνο υπενθυμίζει στον επισκέπτη την ύπαρξή της.
Τέλος, στις 04.50΄ π.μ. και διανύοντας οδικώς μια απόσταση 220 χλμ, φτάσαμε στην Ουρανούπολη, τον προθάλαμο του Αγίου Όρους, την πιο δημοφιλή πύλη εισόδου στο αγιορείτικο τοπο.
Στο parking αρχίσαμε την κατάλληλη προετοιμασία. Αφού πήραμε όλα τα απαραίτητα για την 5 θήμερη παραμονή μας στο Όρος, φορτωθήκαμε τα πολύ βαριά σακίδιά μας και ξεκινήσαμε για το λιμάνι με το χαρακτηριστικό Πύργο του Προσφορίου, το σήμα κατατεθέν της Ουρανούπολης, να στέκεται μεγάλος, σιωπηλός και επιβλητικός πάνω από την άσπρη αμμουδιά της παραλίας.
Στο λιμάνι πήραμε τα διαμονητήριά μας, το υποχρεωτικό έντυπο εισόδου, και επιβιβαστήκαμε στο ταχύπλοο καράβι, την « Αγ. Άννα», που αναχωρούσε για τη Δάφνη, το λιμάνι του Όρους, στις 06.30΄ π.μ.
Έξω ακόμη σκοτάδι.
Πλησιάζοντας προς τα πρώτα παραλιακά Μοναστήρια, άρχισε δειλά-δειλά να ξημερώνε, κάτι που μας έκανε να βγούμε στο κατάστρωμα του ταχύπλοου για τις απαραίτητες φωτογραφίες.
Στη Δάφνη, τη συμπρωτεύουσα του Όρους, φτάσαμε στις 08.20΄ π.μ.
Δεν καθυστερήσαμε καθόλου, γιατί μας περίμενε μια δύσκολη και πολύωρη προγραμματισμένη πορεία της μέρας.
Ακολουθώντας πιστά την αρχική μας απόφαση, που τη πήραμε από τη πρώτη κιόλας φορά που επισκεφτήκαμε το Άγιο Όρος, να μη χρησιμοποιούμε κανένα μεταφορικό μέσο από τη στιγμή που θα βρεθούμε στο αγιορείτικο τόπο, ξεκινήσαμε περπατώντας από τη Δάφνη μέχρι τη Σκήτη της Αγ. Άννης.
Όσοι γνωρίζουν καλά την περιοχή θα κατάλαβαν πως πρόκειται για μια υπέρβαση.
Για μας, όμως, ήταν θέμα αρχής.
Πρόγραμμα πρώτης μέρας, 26-10-2016.
Φύγαμε από τη Δάφνη και περπατώντας ακολουθήσαμε τον πολύ καλό, αλλά χωρίς μεγάλο ενδιαφέρον, χωματόδρομο που οδηγούσε στην Ι. Μονή Σίμωνος Πέτρας. Από δεξιά μας τα καταγάλανα νερά του Σιγγιτικού Κόλπου ( Κόλπου του Αγίου Όρους) και από αριστερά μας οι πλαγιές με χαμηλή βλάστηση. Ο καιρός συννεφιασμένος, κατάλληλος όμως για μια τέτοια πορεία στο κομμάτι της διαδρομής χωρίς ψηλή βλάστηση. Στο βάθος και δεξιά μας βλέπαμε το μεσαίο πόδι της Χαλκιδικής, αυτό της Σιθωνίας.
Μετά από μια αδιάφορη πορεία 1 ώρας και 50΄ φτάσαμε, αφού πρώτα προσκυνήσαμε την εικόνα στη Σπηλιά που ασκήτεψε αρχικά ο όσιος Σίμωνας, στην επταώροφη Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας, το τολμηρότερο οικοδόμημα του Όρους, ένα θαύμα μοναστηριακής αρχιτεκτονικής.
Το Μοναστήρι το αποθανατίσαμε με τις ψηφιακές μας μηχανές και το θαυμάζαμε, από ένα ψηλότερο σημείο του δρόμου, να στέκεται κυριολεκτικά σκαρφαλωμένο πάνω σε ένα απότομο βράχο και να αγναντεύει με όλη την επιβλητικότητά του τη θάλασσα της νοτιοδυτικής πλευράς της χερσονήσου.
Στην Ιερά Μονή δεν καθυστερήσαμε καθόλου. Μια ολιγόλεπτη ξεκούραση και πήραμε το κατηφορικό καλντερίμι που στη συνέχεια έγινε μονοπάτι που οδηγούσε στην Ιερά μονή του Οσίου Γρηγορίου. Εδώ οι εικόνες που αντικρίζαμε πολύ διαφορετικές από τις προηγούμενες.
Η πορεία γίνονταν σε μονοπάτι που περνούσε από χαράδρες και σε πολλά σημεία του μέσα από ψηλούς θάμνους-δένδρα. Μετά από σχετικά εύκολη πορεία διάρκειας 45 λεπτών, φτάσαμε στην Ιερά Μονή Οσίου Γρηγορίου που είναι κτισμένο πάνω σε θαλασσόβραχους που ορθώνονται πάνω ακριβώς από τη θάλασσα.
Προσκύνημα, απαραίτητες φωτογραφίες, ολιγόλεπτη ξεκούραση και συνέχιση της πορείας που αυτή τη φορά γινόταν σε μονοπάτι με πολλές δυσκολίες.
Ένα μονοπάτι που περνούσε μέσα από άγριας ομορφιάς φαράγγια, είχε πολλά σκαμπανεβάσματα με πολύ απότομες κλήσεις.
Ένα μονοπάτι που ήθελε πολύ προσοχή και αρκετή προσπάθεια, όχι μόνο λόγω των κλήσεων, αλλά και λόγω της πετρώδους κατασκευής του που η πολυκαιρία το έχει καταστρέψει με τις πέτρες διάφορων μεγεθών να μας δυσκολεύουν στο πέρασμά μας.
Σε κάποιο κομμάτι της διαδρομής περάσαμε από το σημείο που βρίσκεται κάτω από το Καταρράκτη Γραβανιστής, που αυτή την εποχή δεν είχε καθόλου νερό για να τον αποθανατίσουμε. Βλέπαμε μόνο τα σκουρόχρωμα ίχνη των νερών που κάποιες εποχές πέφτουν από το ψηλότερο σημείο του σχεδόν κάθετου βράχου.
Μετά από μια δύσκολη πορεία 2 ωρών, φτάσαμε επιτέλους στην Ιερά Μονή Οσίου Διονυσίου που είναι κτισμένη σε ένα στενό και απόκρημνο βράχο, 80 μέτρα πάνω από τη θάλασσα.
Ολιγόλεπτη ξεκούραση, απαραίτητες φωτογραφίες και συνέχιση της πορεία σε σχετικά μέτριας δυσκολίας μονοπάτι. Και εδω είχαμε περάσματα από διάφορα σημεία που ήταν σχεδόν πιστή αντιγραφή εκείνων του προηγούμενου πολύ δύσκολου κομματιού. Κάποια στιγμή το μονοπάτι μας έβγαλε στο παραλιακό χωματόδρομο που περνούσε από τον Αρσανά της Ιεράς Μονής Αγίου Παύλου.
Εδώ η εικόνα τελείως διαφορετική από εκείνη που αντικρίζαμε κατά τις επισκέψεις μας στην περιοχή των προηγούμενων ετών.Η αμμώδης παραλία έχει μεταμορφωθεί σε καταπράσινους καταπληκτικούς κήπους. Και σε πολλά σημεία της οι όγκοι των χωμάτων που έχουν συγκεντρωθεί, μαρτυρούσαν την προσπάθεια επέκτασης της καλλιεργήσιμης γής ακόμη πιο πέρα καλύπτοντας ολόκληρη την παραλία.
Βλέποντας αυτή την αλλαγή και περπατώντας πάνω σε παραλιακό χωματόδρομο φτάσαμε, μετά από μια πορεία 45 λεπτών από την Ι. Μ. Οσίου Διονυσίου, σε μια απόσταση 800 περίπου μέτρων από την Ιερά Μονή Αγίου Παύλου, που είναι κτισμένη πλάϊ σε ένα μεγάλο χείμαρρο της δυτικής πλευράς του Άθω.
Φωτογραφίες, ολιγόλεπτη ξεκούραση και συνέχιση της πορείας μπαίνοντας στο ανηφορικό και πολυπερπατημένο μονοπάτι.
Φεύγοντας από το σημείο, αφήναμε πίσω μας μια απερίγραπτη εικόνα του σκαρφαλωμένου στους πρόποδες του βουνού Άθως Μοναστηριού, με το καταπράσινο δάσος γύρω του και πιο πάνω από αυτό να ορθώνονται οι γκρίζοι βραχώδεις όγκοι του βουνού.
Πρέπει εδώ να σημειωθεί πως, όσα χρόνια περπατάμε στα μονοπάτια του Όρους σπάνια συναντάμε έλληνες να τα χρησιμοποιούν Συναντάμε μόνο ξένους και περισσότερο Ρώσους και τους προερχόμενους από τις σλαβικές χώρες προσκυνητές.
Χρειαστήκαμε 25 μόλις λεπτά πορείας πάνω στο ανηφορικό μονοπάτι, από το σημείο που είχαμε αφήσει το παραλιακό χωματόδρομο, για να φτάσουμε στη Νέα Σκήτη με τα δεκάδες και πλέον κελλιά και καλύβες της να είναι κτισμένα σε πλαγιά με μεγάλη κλήση βλέποντας στη θάλασσα.
Φωτογραφίες και συνέχιση της πορείας περπατώντας πάνω σε ένα πολύ ανηφορικό μονοπάτι με θέα από δεξιά μας στη θάλασσα που φαίνονταν πολύ όμορφη από ψηλά και από αριστερά μας ο ορεινός όγκος του Άθω με το δάσος να φτάνει μέχρι ένα σημείο του και πέρα από αυτό να ξεπροβάλλουν οι γκρίζοι απόκρημνοι βράχοι του βουνού.
Σε 1 ώρα, από τη Νέα Σκήτη, φτάσαμε επιτέλους στη Σκήτη της Αγίας Άννας.
Ο Αρχοντάρης, αφού ενημερώσαμε το βιβλίο των επισκεπτών και αφού μας τάϊσαν, μας τακτοποίησε σε ένα δωμάτιο με θέα προς τη θάλασσα.
Το φαγητό εκείνη τη στιγμή ήταν ό,τι το καλύτερο μετά από μια τόσο δύσκολη, πολύωρη και κοπιαστική πορεία μας. Αφού τακτοποιήσαμε τα πράγματά μας βγήκαμε στο προαύλιο, που εκείνη την ώρα είχε πολλούς προσκυνητές από άλλες χώρες. Εκεί μας περίμενε ο καφές με παξιμαδάκια.
Ο καιρός με συννεφιά.
Άρχισε να νυχτώνει. Πήγαμε για ύπνο από τις 19.20΄ γιατί έπρεπε να σηκωθούμε στις 03.30΄ τα ξημερώματα για να παρακολουθήσουμε τον Όρθρο και τη Θεία λειτουργία. Αρχή μας από τη πρώτη κιόλας επίσκεψή μας στο αγιορείτικο τοπίο, να παρακολουθούμε όλες τις ακολουθίες από το πρώτο λεπτό μέχρι και το τελευταίο.
Έτσι τελείωσε και η πρώτη μας μέρα στο Άγιο Όρος.
Απολογισμός 1ης μέρας στο Άγιο Όρος.
Πορεία: 8 ώρες και 17΄ ( συνολικός χρόνος)
Απόσταση: 22 χλμ.
Υψ. διαφορά 1.212 μ. ( πρέπει να σημειωθεί πως κανένα από τα σημεία δεν ήταν ψηλότερα από 300 μ. Η διαδρομή είχε, όμως, πάρα πολλά σκαμπανεβάσματα )
( Συνέχεια στο Μέρος Β΄)
