Δήμητρα Σμυρνή
Γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 28 Σεπτεμβρίου του 1893, απόγονος αγωνιστών του ’21, σ’ένα μικρό χωριό της Παρνασσίδας, έζησε όμως όλη του τη ζωή στη Χαλκίδα και ταυτίστηκε μ’ αυτήν. Η Χαλκίδα έγινε ο κόσμος του, φυσικός και λογοτεχνικός, κι αυτός έγινε « ο μπάρμπα Γιάννης» της Χαλκίδας, όπως τον αποκαλούσαν οι φίλοι του.
Τα Ελληνικά Γράμματα τον υποδέχονται όχι μόνο ως λογοτέχνη, πεζογράφο και ποιητή, αλλά και ως ιστορικό και θεατρικό συγγραφέα.
Αν και γράφει από το 1910, το 1929 τον ανακαλύπτουν, καθώς παίρνει το Α ’βραβείο διηγήματος, και από τότε καταλαμβάνει τη δική του θέση στο χώρο, θέση που δεν τυχαίνει όμως καμιάς προβολής και στήριξης, αφού ο ίδιος έρχεται με τα κείμενά του κόντρα στο οικονομικό και πολιτικό κατεστημένο της εποχής του.
Με ύφος απόλυτα προσωπικό, που το χαρακτηρίζει ο σαρκασμός και πολλές φορές ο αυτοσαρκασμός, ο Σκαρίμπας ανατέμνει σε βάθος με τα κείμενά του την ανθρώπινη πορεία, δίνοντας μάλιστα με το πιο πολυδιαβασμένο και συζητημένο βιβλίο του, « Το ’21 και η αλήθεια», μια άλλη ανατρεπτική διάσταση της Ιστορίας.
Εικονοκλάστης, όπως τον χαρακτήρισαν, και όχι εικονολάτρης, κρύβει μέσα στη γραφή του όχι μόνο την επαναστατική οπτική των πραγμάτων αλλά και μια βαθιά τρυφερότητα για τον άνθρωπο και τη μοίρα του. Και κάτι ακόμη, που συμπληρώνει τα προηγούμενα. Μια λεπτή αίσθηση χιούμορ που παιχνιδίζει στα λόγια του.
Απόδειξη μερικά ιδιόγραφα αυτοβιογραφικά του σημειώματα όπως:
… συνταξιούχος τελωνειακός, διασαφιστής και τάχα λογοτέχνης αλλά και
Ανάξιος απόγονος ορεσίβιων προγόνων…
…Γεννήθηκα το 1893 στο χωριό Αγια-Θυμιά της Παρνασσίδος – πρώην Δήμου Μυωνίας. Το δημοτικό μου σκολειό το πέρασα στην Ιτέα των Σαλώνων. Το Σχολαρχείο στο Αίγιο και το Γυμνάσιο στην Πάτρα. Εδώ (στη Χαλκίδα) ελθόντας για στρατιώτης (κληρωτός) το 1914 παντρεύτηκα (… εξ’ έρωτος). Έκτοτε, σχεδόν δεν ‘‘το κούνησα’’ από την πόλη ετούτη = τη Χαλκίδα. Έκανα οικογένεια (παιδιά, νύφες κι εγγόνια) και μνέσκω ακόμα, γράφοντας Λογοτεχνία και Ιστορία. Αλλά και Ποίηση και Θέατρο.
Τώρα υπέρ τα 84 μου χρόνια γεγονώς, εφησυχάζω (σχεδόν μόνος) στο σπιτάκι μου, ζων ‘‘αεί -μη- διδασκόμενος’’, εν αναμονή του ‘‘εσχάτου-μου-μαθήματος’’, ευχαριστώντας εκείνο που ονομάζουμε Θεό, ‘‘για τα βουνά και για τα δάση που είδα…’’ (του Ζαχ. Παπαντωνίου).
Και για το ακριβές των παραπάνω αυτών μου ασημάντων, υπογράφομαι,
ο ταπεινότατος
Γιάννης Σκαρίμπας
Κάποια ποιήματά του μελοποιήθηκαν, από αξιόλογους συνθέτες, όπως ο Γιάννης Σπανός και ο Διονύσης Τσακνής. Και βέβαια, όταν περνάς απ’ τη Χαλκίδα, δε μπορείς παρά να τον θυμηθείς, γιατί ο μπάρμπα Γιάννης Σκαρίμπας είναι η Χαλκίδα.
Σπασμένο καράβι να `μαι πέρα βαθιά
έτσι να `μαι
με δίχως κατάρτια με δίχως πανιά
να κοιμάμαι…
