Τριαντάφυλλος Ηλιάδης. Ζωγραφίζοντας με το στόμα και με την ψυχή – “Όταν θέλεις, μπορείς!”

Συνέντευξη στη Δήμητρα Σμυρνή

Ήρθε, για να εκθέσει τα έργα του στη Βέροια, καλεσμένος από την Περιφερειακή Ένωση Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας (ΠΕΔΚΜ), το Δήμο Βέροιας και την ΚΕΠΑ του Δήμου Βέροιας , μετά από πολλές εκθέσεις που προηγήθηκαν εδώ και χρόνια, σε πολλές πόλεις της Ελλάδας και στο εξωτερικό και μετά από τη γενική καταξίωσή του, που επισφραγίστηκε με τη βράβευσή του από την Ακαδημία Αθηνών.

Ο Τριαντάφυλλος Ηλιάδης με τη ζωγραφική του, που πατά στέρεα στην κλασική ζωγραφική και ως προς τη σύλληψη του θέματος και ως προς την εκτέλεση,  διεκδικεί μια μοναδική πρωτοπορία. Την πρωτοπορία του καλλιτέχνη, που ενώ η φύση τού στέρησε τα αυτονόητα για μια φυσιολογική ζωή, μετέτρεψε την αναπηρία του σε θαυμαστή δύναμη, για να κατακτήσει μια από τις ωραιότερες και πιο σύνθετες εκφράσεις της ζωής,  την Τέχνη.

Ζωγραφίζει από τα εφτά του με το στόμα. Στη  Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, όπου απόψε θα γίνουν τα εγκαίνια της έκθεσής του, μιλά με φωνή σίγουρη και αυτοκυριαρχημένη για το ξεκίνημά του, για την πάλη του με τη φυσική του αδυναμία, για τα έργα του και για το μήνυμα που θέλει να στείλει με την Τέχνη του.

Σε ποια ηλικία ανακαλύπτετε ότι σας τραβά η ζωγραφική;

Με τραβά από πολύ μικρό. Πάντοτε, όταν η φύση φρενάρει κάποιον, βρίσκει διέξοδο. Έτσι κι εγώ, από τα εφτά μου χρόνια έβαζα ένα μολύβι στα δόντια μου να γρατσουνάω, ώσπου μου πήρε η μητέρα μου νερομπογιές.

Θυμάμαι ότι βρισκόμουνα στο ΠΙΚΠΑ Πεντέλης, 13 – 14 χρονών, και ζωγράφιζα στο κομοδίνο. Με είδε μία διοικητική υπάλληλος και μ ’έφερε σε επικοινωνία με την Παγκόσμια Ένωση Αναπήρων Ζωγράφων, που εδρεύει στο Λιχνενστάιν, δια του αντιπροσώπου της τότε στη Χαλκίδα, του Νίκου του Χατζηγιάννη.

Ο Χατζηγιάννης είδε ότι είχαν κάποια δυναμική τα έργα μου και μ’ έφερε σε επικοινωνία με την Ένωση το ’67. Είδαν τα έργα μου, τους άρεσαν κι από τότε εργάζομαι για την Παγκόσμια Ένωση Αναπήρων Καλλιτεχνών. Λίγα χρόνια αργότερα μάλιστα με κάνανε και τακτικό μέλος, γιατί είδαν ότι η ζωγραφική μου ήταν εξελίξιμη.

Πέρα από το ταλέντο, που αναμφισβήτητα υπάρχει, πόσο βοήθησε η ψυχή και πόσο το μυαλό σ’ αυτό το τόσο άξιο θαυμασμού που πετύχατε, να νικήσετε τη φυσική σας αδυναμία;

Και τα δύο μαζί. Αν λείψει το μυαλό, τι να κάνει μόνη η ψυχή, αλλά και το αντίστροφο.

Παρατηρώντας τη θεματολογία σας είναι φανερό ότι στρέφεστε γύρω από δύο πόλους, τη φύση και τον άνθρωπο. Κι εδώ υπάρχει μία αντίθεση. Ενώ η φύση παρουσιάζεται στις καλύτερες στιγμές της, εξιδανικευμένη, δε συμβαίνει το ίδιο με τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος στο έργο σας είναι δουλεμένος, κουρασμένος, πονεμένος… Λοιπόν; Πώς εξηγείτε αυτήν την αντίθεση;

Η φύση είναι η πηγή έμπνευσης για κάθε καλλιτέχνη. Κι επειδή από τον ίδιο μου το χαρακτήρα είμαι αισιόδοξο άτομο, ψάχνω να βρω και να αποδώσω τις καλύτερες στιγμές της, για να τις καταγράψω πάνω στον καμβά. Η ομορφιά με συγκινεί.

Όμως, όταν ο άνθρωπος δουλεύει σκληρά, όπως οι άνθρωποι που ζωγραφίζω, πώς να είναι αισιόδοξος και πώς να τον αποδώσω έτσι; Η κούραση πρέπει να γράφεται πάνω στο πρόσωπό του.

Άλλωστε, αυτούς τους ανθρώπους τους αγαπώ, γιατί κι εγώ από τέτοια οικογένεια της δουλειάς, από αγροτική οικογένεια κατάγομαι. Το χωριό μου ήταν ο Πετεινός της Ξάνθης.

Έχασα και τους δυο γονείς μου, τον πατέρα μου από πολύ μικρός. Έχω όμως την ακριβή μου γυναίκα, τη Σελήνη, που μου χάρισε δύο παιδιά, δύο κόρες. Βλέπετε πόσο όμορφο όνομα έχει, αλλά πιο ωραία είναι η ψυχή της! Νιώθω πλήρης ως σύζυγος και πατέρας.

Πατέρας λοιπόν, σύζυγος και καλλιτέχνης! Πόσα πράγματα μπορεί να κάνει η δύναμη της ψυχής και του μυαλού! Δεν ξέρετε πόσο θαυμασμό προκαλείτε μ’ αυτήν τη στάση ζωής σας σε όλους μας…!

Θα ήταν οδυνηρό να εγκαταλείψω αυτήν την κατηγορία ανθρώπων. Άλλωστε γι αυτό κάνω αυτόν τον αγώνα κι έρχομαι κι εδώ, στην πόλη σας. Για να στείλω κάποια μηνύματα δύναμης και αισιοδοξίας. Με καλούν σχολεία, σύλλογοι. Φέτος έχω πάρει αμπάριζα και το στρατό. Με κάλεσαν από το στρατό στο Κιλκίς, στην Ξάνθη, στο Διδυμότειχο, στην Καβάλα…

Είμαι ανοιχτός, εφόσον μπορώ, να βάλω κι εγώ ένα λιθαράκι στον πολιτισμό, αλλά προπαντός να δείξω έμπρακτα τη δύναμη της θέλησης.

Είναι σημαντικό να μην αδιαφορούμε, όταν μπορούμε να προσφέρουμε κάτι και ιδιαίτερα,  όταν μπορούμε να μεταφέρουμε κάποιο μήνυμα στα παιδιά, που θα τα βοηθήσει να βλέπουν αισιόδοξα τη ζωή και να παλεύουν γι αυτήν.

Έχω  κάνει με την Ένωση εκθέσεις σ’ όλον τον κόσμο και κάποιες φορές τα έργα μου έχουν προκριθεί. Μπορώ λοιπόν να πω πως η φύση μού στέρησε πολλά πράγματα, πάλεψα όμως και κέρδισα άλλα.

Είμαι περήφανος που ανήκω στην Ένωση, γιατί αυτή προβάλλει το έργο μας, τυπώνει αφίσες, κάρτες, ημερολόγια, από τα έσοδα των οποίων μπορούμε κι εμείς οι ανάπηροι καλλιτέχνες να ζούμε με αξιοπρέπεια.

Αν θέλαμε τα όσα είπαμε να τα συμπυκνώσουμε, τι θα λέγατε, ποιο μήνυμα θα  στέλνατε στον κόσμο;

Όσο κι αν υπάρχουν δυσκολίες στη ζωή μας, το ότι είμαστε σ’ αυτήν τη ζωή είναι εύνοια της τύχης. Κι όσες ακόμη δυσκολίες κι αν έρθουν, μπορούμε να τις ξεπεράσουμε με τη δύναμη της θέλησης. Εμένα με φρενάρισε η φύση και στα πόδια και στα χέρια. Μπόρεσα όμως να βρω διέξοδο και να σκάσει η ροή του ποταμού της ψυχής μου από έναν άλλο παραπόταμο… Όσο κι αν κανείς θελήσει να σταματήσει τη δύναμη της θέλησης, δε θα τα καταφέρει, αν αυτή έχει ριζώσει βαθιά στην ψυχή.

Νομίζω ότι είμαι ένα παράδειγμα της δύναμης αυτής, γιατί μπόρεσα να ξεπεράσω την αναπηρία μου. Η Τέχνη έγινε ένας δίαυλος επικοινωνίας με τον κόσμο και μπορώ, όταν περπατώ –  ενώ γέρνω, ενώ κουτσαίνω, ενώ δεν έχω χέρια – να νιώθω  ότι κάνω παρέλαση! Δεν αισθάνομαι ανάπηρος. Το θέμα της αναπηρίας μου το βάζω στην άκρη και δεν μ’ επηρεάζει σε καμία φάση της ζωής.

Το μήνυμα λοιπόν που θέλω να στείλω με μια φράση είναι: «Όταν θέλεις, μπορείς!»

Φωτογραφίες: faretra.info