“Δεν είναι το βουνό μπροστά σου που σε καταβάλει. Είναι το χαλίκι στο παπούτσι σου” γράφει η Τζωρτζίνα Αθανασίου

Όταν επισκεπτόμαστε μεγαλουπόλεις εκτός των ελληνικών συνόρων, πέρα από το φυσικό κάλλος της περιοχής και την αρχιτεκτονική τους, το ενδιαφέρον μας κεντρίζουν και οι κάτοικοι, η συμπεριφορά τους, οι συνήθειές τους. Αυτό που συνήθως αποκαλούμε εν συντομία «νοοτροπία» και  αφορά στην συλλογική αντίληψη των γεγονότων και την αντιμετώπισή τους. Εστιάζουμε στις συμπεριφορές που αποκλίνουν, είτε θετικά είτε αρνητικά από αυτό που μέχρι τώρα έχουμε συνηθίσει. Υπάρχουν κοινωνίες που χαρακτηρίζονται από βαθειά αντίληψη της διαφορετικότητας και αποδοχή αυτής. Κοινωνίες στις οποίες όλοι κυκλοφορούν ανεμπόδιστα και με πλήρη επίγνωση του δικαιώματος να πάνε όπου θέλουν και να κάνουν αυτό που επιθυμούν. Όταν λέω όλοι, εννοώ όλοι. Όλοι όσοι έχουν ζωή και δικαίωμα να τη ζήσουν στο έπακρο, συμπολίτες με αναπηρικά αμαξίδια, άνθρωποι με πατερίτσες, με «π», με προσθετικά μέλη και με κάθε άλλη μορφή αναπηρίας

Ασφαλώς ως πολίτες ευνομούμενης κοινωνίας χαίρουμε και εμείς των ίδιων δικαιωμάτων ανταποκρινόμενοι στις ίδιες υποχρεώσεις. Τί γίνεται όμως όταν ο Νόμος αναγνωρίζει σε όλους μας τα ίδια δικαιώματα, μα η νοοτροπία μας ή η συνήθειά μας εμποδίζουν κάποιους να τα χαρούν; Τα άτομα με αναπηρίες σε όλα τα πλάτη και μήκη της Γης θέλουν να κυκλοφορήσουν και να συμμετέχουν στην αγορά εργασίας, στις κοινωνικές εκδηλώσεις και στα πολιτιστικά δρώμενα. Μπορούν όμως; Δυστυχώς όχι. Σε πόλεις που θεωρούν ως δεδομένη την σωματική αρτιμέλεια, πώς μπορούν να βγουν από το σπίτι τους όταν δεν υπάρχει ασανσέρ, όταν το κάθε υπερμεγέθες «εγώ» έχει παρκάρει το αυτοκίνητό του σε απαγορευμένο σημείο, όταν έχουν παρατήσει σκουπίδια εκτός κάδου στη μέση του πεζοδρομίου;

Δεν κάνουμε χάρη σε κανέναν σεβόμενοι τους νόμους, και είναι όνειδος να χρειάζεται η Πολιτεία να καταρτίσει νόμο για την επιβολή σεβασμού στην προσωπικότητα και την ελευθερία του άλλου, διότι το αυτονόητο δεν  θεωρείται δεδομένο. Όταν δεν προσβάλλονται τα δικά μας δικαιώματα βέβαια, ουδείς λόγος να γίνεται λόγος, διότι ισχύει η κακώς κείμενη γενική αντίληψη: άδικο είναι ό,τι αδικεί εμάς…

Πολλές φορές δημοσίως έχουν γίνει αναφορές στην πρώτη πιστοποιημένη παιδική χαρά για παιδιά με αναπηρία στην Βόρεια Ελλάδα που πρόκειται να στηθεί στην πλατεία Ειρήνης στη Νάουσα. Το ακούμε, το επαινούμε, το σχολιάζουμε, μα δεν το νιώθουμε. Αναφορά στη συγκεκριμένη παιδική χαρά έγινε και την Παρασκευή 18 Μαρτίου, κατά την τελετή έναρξης της «10^ης Επετειακής Διεθνούς Κολυμβητικής Συνάντησης ατόμων με αναπηρίες». Εκεί το ένιωσαν. Το κοινό, που αποτελούνταν επί το πλείστον  από τους αθλητές των αγώνων, αντέδρασε θετικά με επιφώνημα έκπληξης και ικανοποίησης.   Η θετική αυτή αντίδραση του κοινού αποτυπώνει την ανάγκη να ευνοηθεί η αυτονομία των παιδιών. Αυτή είναι και η σημασία της  δημιουργίας της παιδικής χαράς: Να προσφερθεί στην αθωότητα ίση ευκαιρία στο χαμόγελο, στο παιχνίδι, στην αυτοπεποίθηση. Πώς θα διεκδικήσεις τα δικαιώματά σου ως ενήλικας, όταν από παιδί σου εμφυσούν πως δεν έχεις;

Η αυτονομία είναι μια δύναμη που κατακτιέται μέρα με τη μέρα, με μικρές νίκες απέναντι στον εαυτό μας με τις οποίες του αποδεικνύουμε ότι, ό,τι δεν γνωρίζουμε μπορούμε να το μάθουμε, ότι κανείς δεν γεννήθηκε γνωρίζοντας, ότι η αποτυχία είναι στο πρόγραμμα, ότι με  εξάσκηση βελτιωνόμαστε και ότι τους άλλους τους χρειαζόμαστε για να μοιραζόμαστε μόνο λύπες και χαρές, και όχι για να υπάρξουμε. Ο καθένας μας, είναι αυτό που είναι, και από μόνοι μας ξέρουμε αν θέλουμε να βελτιωθούμε και πώς.  Το αν θα το κάνουμε, είναι καθαρά θέμα ελεύθερης βούλησης.

«Δεν είναι το βουνό μπροστά σου που σε καταβάλει. Είναι το χαλίκι στο παπούτσι σου! », λένε, έτσι, σαν προς κατάκτηση βουνό θα φαντάξει στα παιδικά μάτια η «χελωνίτσα» της πλατείας Ειρήνης, και εμείς, καιρός είναι να πάψουμε να είμαστε ενοχλητικά χαλίκια στη ζωή των άλλων.

Η Τζωρτζίνα Αθανασίου είναι διδάκτωρ Γλωσσολογίας του Πανεπιστημίου Σορβόννης