Ο χρόνος έχει αφήσει τα σημάδια του στις τρεις γυναίκες από τη Λέσβο, όμως δεν ξεχνούν. H 89χρονη Ευστρατία Μαυραπίδη, η 83χρονηΜηλίτσα Καμβύση και η 85χρονη Μαρίτσα Μαυραπίδη, βλέπουν εδώ κι ένα χρόνο χιλιάδες πρόσφυγες – περισσότεροι από 500.000 πρόσφυγες και μετανάστες έφτασαν στο νησί με κύριο σημείο εισόδου αυτές τις παραλίες του βορρά – να φτάνουν στην παραλία της Σκάλας Συκαμιάς της Λέσβου. Όποτε έχει καλό καιρό κάθονται λίγο μετά το μεσημέρι σε ένα παγκάκι με θέα το Αιγαίο. Στενοχωριούνται όμως και οι τρεις γυναίκες με τον πόνο που αντικρίζουν γύρω τους.
«Σε πιάνει ένα πλάκωμα όταν βλέπεις πόσοι πνίγονται. Δεν μπορεί να πάρει η καρδιά σου αέρα. Είναι να τους λυπάσαι. Πολλά μωρά, μωρέλια… Η καρδιά σου πονεί να βλέπεις τα χάλια του μωρού, να τρέμει, να κρυώνει».
«Χαίρονταν που μας έβλεπαν και μας χαιρετούσαν με μεγάλη αγάπη», λέει για τους πρόσφυγες η κ. Ευστρατία.
Η κ. Μηλίτσα δεν ξεχνάει την εικόνα ενός παιδιού από τη Συρία, που της προσέφερε κομμάτι από το ψωμί που έτρωγε. Και η κ. Μαρίτσα περιγράφει μια σκηνή που τη συγκίνησε: «Είχα σφιχτά τα χέρια μου και ήρθε ένα μωρό να μου ανοίξει τη χούφτα. Νόμιζα ότι ήθελε λεφτά και του είπα ότι δεν έχω παράδες. Ομως τελικά κατάλαβα ότι ήθελε να με αγκαλιάσει και να με φιλήσει. Ισως του θύμισα τη γιαγιά του», λέει. «Δεν είναι άνθρωποι που πειράζουν. Δεν τους φοβάσαι, γιατί είναι άνθρωποι που θέλουν να τους μιλήσεις».
Αλλωστε γνωρίζουν και οι ίδιες από προσφυγιά. Οι μητέρες τους έφτασαν με ψαροκάικα στη Λέσβο από τα αντικρινά Μοσχονήσια το 1922, στη Μικρασιατική καταστροφή. Εδώ, σε αυτόν τον τόπο που αποτελεί γενέτειρα του λογοτέχνη Στρατή Μυριβήλη.
Εμείς αυτές τις γερόντισσες που οι μανάδες τους ξέσκιζαν το μεσοφόρι που φόραγαν για να φασκιώσουν τα μωρά τους που δεν είχαν ρούχα και τους απανταχού πρόσφυγες (στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου υποχρεώθηκαν να μεταναστεύσουν βιαίως 40 εκατ. άνθρωποι. Το 2014, βιαίως μετανάστευσαν 59,5 εκατ. άνθρωποι. Οι μισοί έφυγαν από το Αφγανιστάν, τη Συρία και τη Σομαλία – το 2014 έφυγαν τετραπλάσιοι από το 2010) τους έχουμε στη σκέψη μας ενθυμούμενοι το ποίημα του Ανδρέα Κολλιαράκη
Πεδίο βολής
Να νανουρίζομαι με όλμους και με σφαίρες
να κολυμπώ στης μεσογείου τα νερά
και να ελπίζω σε καλές να έρθουν μέρες…
ποιο είναι το τίμημα για όποιον ποθεί να ζήσει;
να νανουρίζομαι με όλμους και με σφαίρες
όλος ο τόπος μου ένα πεδίο βολής
πεδίο του άρεως κατασκηνώνω μέρες
κι εσύ στα έδρανα κοιμάσαι της βουλής.
