Συντάξεις: Οι αλλαγές του 2015 και ο… λογαριασμός του 2016 – Εφαρμογή 3ου Μνημονίου
Ηδη, με σειρά νομοθετικών παρεμβάσεων που έγιναν από το καλοκαίρι και μετά, έχουν γίνει οκτώ αλλαγές στο ασφαλιστικό:
1 Αυξήθηκε η εισφορά ασθενείας των συνταξιούχων από 4% σε 6% στις ακαθάριστες κύριες συντάξεις, προκαλώντας νέα μείωση στα καταβαλλόμενα ποσά. Το ποσό που θα πληρώσουν οι ήδη συνταξιούχοι φτάνει τα 532,5 εκατ. ευρώ σε ετήσια βάση.
2 Επιβλήθηκε εισφορά ασθενείας 6% στις καταβαλλόμενες επικουρικές συντάξεις. Το όφελος για τα ταμεία θα είναι 178 εκατ. ευρώ τον χρόνο.
3 Καθορίστηκε νέο ποσό κατώτατης κύριας σύνταξης στα 392 ευρώ, από 486 ευρώ. Το νέο ποσό – συνδεδεμένο με το νομοθετικά καθορισμένο από το 2012 κατώτατο όριο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη (26,18 € Χ 15 ημερομίσθια = 392,70€) αντιστοιχεί στα χρόνια ασφάλισης από το 2011 και μετά, σύμφωνα με τα στελέχη της Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
4 Καταργήθηκε το προνοιακό τμήμα της κατώτατης κύριας σύνταξης για όλους τους συνταξιούχους πριν το 67ο έτος της ηλικίας. Οσοι και όσες συνταξιοδοτούνται, από 1/7/2015 και εφεξής, λόγω γήρατος από τους Οργανισμούς Κύριας ή Επικουρικής Ασφάλισης, λαμβάνουν μόνο το ποσό της σύνταξης που προκύπτει από τις εισφορές («οργανικό ποσό»). Εάν το οργανικό ποσό της κύριας σύνταξης είναι κατώτερο του εκάστοτε προβλεπόμενου κατώτατου ορίου, τότε χορηγείται το οργανικό αυτό ποσό σύνταξης έως τα 67. Μετά τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας, θα χορηγείται και το προνοιακό τμήμα. Το συγκεκριμένο μέτρο πλήττει τους δικαιούχους της κατώτατης κύριας σύνταξης, όσους συνταξιοδοτούνται με περιορισμένο χρόνο ασφάλισης και χαμηλές συντάξιμες αποδοχές αφού το ποσό της σύνταξης μπορεί να είναι και 250 ευρώ (για 20 χρόνια ασφάλισης).
5 Παραβιάστηκαν κατοχυρωμένα αλλά και θεμελιωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα με την επιβολή σταδιακής αύξησης των ηλιακών ορίων έως και 17 χρόνια, καθώς και την πρόβλεψη ηλιακών ορίων σε όσους παλαιούς ασφαλισμένους είχαν δικαίωμα συνταξιοδότησης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας. Το ποσό που θα εξοικονομηθεί το 2016 από τη μετάθεση της πληρωμής νέων συνταξιούχων φτάνει τα 29 εκατ. ευρώ στα Ταμεία και τα 15,6 εκατ. ευρώ στο Δημόσιο.
6 Επιβλήθηκε πρόσθετη ποινή (10%) μείωσης της σύνταξης για όσους αποχωρούν νωρίτερα από τα αυξανόμενα ηλικιακά όρια. Το επιπλέον ποσοστό μείωσης 10% υπολογίζεται επί του ποσού της σύνταξης που προκύπτει μετά την προβλεπόμενη στο άρθρο 145 παρ. 3 του ν.3655/2008 μείωση (6% για κάθε χρόνο και συνολικά 30% για πενταέτη νωρίτερης εξόδου) και επιβάλλεται μέχρι τη συμπλήρωση του διαμορφούμενου, κατά περίπτωση, νέου ορίου ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης. Στο Δημόσιο, ωστόσο, δεν ισχύει πλαφόν μείωσης η οποία μπορεί να φτάσει και το 72%!
7 Αλλαξε ο τρόπος υπολογισμού των συντάξεων για όσους αποχωρούν από την 1η Σεπτεμβρίου και μετά με την εμπροσθοβαρή εφαρμογή του ν. 3863/10 (για τα χρόνια ασφάλισης από το 2011 και μετά λαμβάνουν αναλογία της βασικής σύνταξης των 360 ευρώ + ποσό με βάση τις εισφορές που έχουν καταβληθεί και χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης σε σχέση με ό,τι ίσχυε έως το 2010).
8 Νομοθετήθηκε η περικοπή του 20% των δικαιούχων του ΕΚΑΣ (-70.000 δικαιούχοι) μέσω της αναπροσαρμογής των εισοδηματικών κριτηρίων που δεν είχε γίνει όλα τα προηγούμενα χρόνια (θα γίνει τον ερχόμενο Μάρτιο). Το τρίτο Μνημόνιο προβλέπει, βέβαια, τη σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ μέχρι το 2019 στο πλαίσιο της αναμόρφωσης του συστήματος των προνοιακών παροχών και της εφαρμογής του ελάχιστα εγγυημένου εισοδήματος.
Οι δομικές αλλαγές που έρχονται
Οι… δομικές αλλαγές έρχονται, ωστόσο, από τον Ιανουάριο και μετά με τον νόμο – πλαίσιο για το νέο Ασφαλιστικό που θα καταθέσει στη Βουλή ο υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γ. Κατρούγκαλος μετά την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων με τους εκπροσώπους των δανειστών. Η νομοθετική παρέμβαση θα περιλαμβάνει, σε κάθε περίπτωση, εξοικονομήσεις 665 εκατ. ευρώ από τις συντάξεις (αν δεν συμφωνηθούν άλλα ισοδύναμα για την αύξηση των εσόδων), 223 εκατ. ευρώ από τη δαπάνη για το ΕΚΑΣ και 87 εκατ. ευρώ από τα εφάπαξ.
Και συγκεκριμένα:
Νέα χαμηλότερα ποσοστά αναπλήρωσης για τις συντάξεις. Η κυβέρνηση έχει προτείνει αναπλήρωση έως 65% για 40 έτη ασφάλισης, ενώ οι Θεσμοί ζητούν 50% – 55% για όλες τις νέες συνταξιοδοτήσεις.
Τον επανυπολογισμό των κύριων συντάξεων με τους ενιαίους συντελεστές ώστε να «απορροφηθούν» οι περικοπές που κρίθηκαν ως αντισυνταγματικές από το ΣτΕ (σχετική μελέτη θα παραδώσει στις 5 Ιανουαρίου στον Γ. Κατρούγκαλο ειδική επιτροπή που συγκροτήθηκε με επικεφαλής τον γ.γ. Κοινωνικών Ασφαλίσεων Ν. Φράγκο).
Κλιμακωτές μειώσεις, ανάλογα με το καταβαλλόμενο ποσό, στις επικουρικές συντάξεις (έχουν κατατεθεί εναλλακτικά σενάρια μειώσεων από 8% έως και 20%, ανάλογα με το αν θα αυξηθούν ή όχι οι εισφορές και αν θα διασωθούν καταβαλλόμενα ποσά έως 110 ευρώ ή 170 ευρώ), στα εφάπαξ (-10%) και στα μερίσματα του Μετοχικού Ταμείου Δημοσίων Υπαλλήλων (έως 30%).
Το εύρος και το χρονοδιάγραμμα των ενοποιήσεων των Ταμείων και των περιουσιών τους (περιλαμβανομένων όσων κοινωνικών ή άλλων πόρων «διασωθούν»).
Ενιαία ποσοστά ασφαλίστρων για τις συντάξεις και τον κλάδο ασθενείας.
Τις προϋποθέσεις χορήγησης της εγγυημένης εθνικής σύνταξης (ο ισχύον νόμος 3863/10 προβλέπει εισοδηματικά κριτήρια για την καταβολή της βασικής σύνταξης στους ανασφάλιστους και σε όσους έχουν λιγότερα από 15 έτη ασφάλισης).
Την περικοπή 70.000 δικαιούχων του ΕΚΑΣ μέσω της αναπροσαρμογής των εισοδηματικών κριτηρίων (από τον ερχόμενο Μάρτιο) με προοπτική «ενσωμάτωσης» του Επιδόματος στο Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα σε συνδυασμό με την αναμόρφωση όλων των προνοιακών παροχών απ’ όπου η κυβέρνηση καλείται να εξοικονομήσει 900 εκατ. ευρώ.
