Ο Κριαράς και η δήθεν καταστροφή της ελληνικής γλώσσας

Γράφει ο Παναγιώτης Περιβολάρης
Ο χρόνος γυρίζει πίσω, στο 1996, παραμονές φοιτητικών εκλογών.

Τα μέλη κάποιας φοιτητικής νεολαίας έχουν προσκαλέσει στη σχολή μας γνωστό καθηγητή φιλοσοφίας και αρθρογράφο σε εφημερίδα μεγάλης (τότε και τώρα) κυκλοφορίας, για να μας μιλήσει. Δεν θυμάμαι το ακριβές θέμα της ομιλίας. Μου έχει μείνει, όμως, ένα απόσπασμα του λόγου του παραπάνω καθηγητού.

Συγκεκριμένα, είχε δηλώσει, ότι το πολυτονικό επιβλήθηκε, επειδή η Olivetti, η εταιρεία που, σύμφωνα με τον κ. καθηγητή, είχε αναλάβει τη μηχανοργάνωση της Βουλής των Ελλήνων, δεν είχε προβλέψει την ύπαρξη πολυτονικού συστήματος τονισμού για το πρόγραμμα της νέας ελληνικής γλώσσας και, έτσι, η τότε κυβέρνηση αναγκάστηκε να καθιερώσει το μονοτονικό σύστημα.

Ακολούθησε πλήθος επιφωνημάτων για την απίστευτη είδηση από τους έκπληκτο ακροατήριο, στην πλειονότητά του αποτελούμενο από φοιτητές με περιορισμένη πρόσβαση στην πληροφορία. Ό,τι γνωρίζαμε, το γνωρίζαμε από τις ειδήσεις στην τηλεόραση ή τις εφημερίδες. Η πρόσβαση στο Διαδίκτυο ήταν σχεδόν ανύπαρκτη, οι περισσότεροι δεν είχαν καν υπολογιστή και όσοι είχαν δεν είχαν ανακαλύψει, ακόμα, τις δυνατότητες του Διαδικτύου. Ελάχιστα ελληνόφωνα έντυπα είχαν τότε ηλεκτρονική σελίδα, οπότε επαφιέμεθα στα παραδοσιακά μέσα για την ενημέρωσή μας. Συνεπώς, η εν λόγω αποστροφή μας προκάλεσε τρομερή εντύπωση, χωρίς να γνωρίζουμε, ότι επρόκειτο περί ψεύδους.

Θυμήθηκα αυτή την ιστορία, με αφορμή το θάνατο του σπουδαίου καθηγητή και δημοτικιστή, Εμμανουήλ Κριαρά, και τους αγώνες του για τη δημοτική γλώσσα καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Η παραπάνω ιστορία είναι ένα κλασσικό τρικ, ενδεικτικό του φανατισμού και της κουτοπονηριάς ορισμένων εξ όσων πολέμησαν τις μεταρρυθμίσεις στο γλωσσικό, ψυχή και υποστηρικτής των οποίων υπήρξε ο θανών.

Διότι απέναντι σε αυτόν και την άποψή του, ότι η νέα δημοτική γλώσσα, απαλλαγμένη από τα βαρίδια του παρελθόντος, είναι η καλύτερη δυνατή επένδυση για το λαό μας και η κυριότερη προϋπόθεση, ώστε να μάθουμε να μιλάμε και να γράφουμε (επιτέλους) σωστά ελληνικά, βρέθηκαν ουκ ολίγοι υποστηρικτές της αντίθετης άποψης, οι οποίοι δεν δίστασαν να «στολίσουν» τον Κριαρά και τους υποστηρικτές των απόψεών του με ποικίλους και όχι πάντοτε κομψούς χαρακτηρισμούς, να μιλήσουν για αλλοίωση και καταστροφή της ελληνικής γλώσσας, για πραξικόπημα, με το οποίο επιβλήθηκε το μονοτονικό, αλλά και για ξένο δάκτυλο, αφού, ως είθισται, πάντα κάποιος φθονερός ξένος βρίσκεται πίσω από κάθε μεταρρύθμιση στη χώρα μας.

Σχεδόν κανένας απ’ όσους ωρύονταν για την εκπτώχευση (sic) της ελληνικής γλώσσας με την κατάργηση του πολυτονικού, αγνοώντας τις συνθήκες που αυτό εξυπηρετούσε, όταν επινοήθηκε, και την απουσία αυτών των συνθηκών στη νεότερη Ελλάδα, δεν ήταν γλωσσολόγος. Μερικά ονόματα προκαλούν έκπληξη σήμερα. Στο δε πολυτονικό σύστημα αποδόθηκαν μαγικές ιδιότητες, όπως, για παράδειγμα, ότι καταπολεμά τη δυσλεξία. Δυστυχώς δεν καταπολεμά ούτε αυτή ούτε την ανθρώπινη βλακεία.

Ο Εμμανουήλ Κριαράς, πέρα από το σπουδαίο συγγραφικό έργο του και την πανεπιστημιακή διδασκαλία του, υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους δημοτικιστές, από τους ανθρώπους εκείνους που οραματίστηκαν μια νέα ελληνική γλώσσα χωρίς περιττά στολίδια, ως βάση για τη σωστή διδασκαλία των Ελλήνων, με σειρά επιχειρημάτων που κατεδείκνυαν την ανάγκη να εξελιχθεί η γλώσσα μας.

Ευτύχησε, σε αντίθεση με άλλους δημοτικιστές του παρελθόντος, να δει τις ιδέες του να υλοποιούνται πρώτα από την κυβέρνηση Καραμανλή, όταν ο Ράλλης ήταν Υπουργός Παιδείας, και αργότερα επί κυβερνήσεως Ανδρέα Παπανδρέου, με τον Ελευθέριο Βερυβάκη Υπουργό Παιδείας. Οφείλουμε και στους δικούς του αγώνες την απαλλαγή μας από τον εφιάλτη του πολυτονικού, ως, επίσης, την απόφαση του Υπουργείου Παιδείας να γράφοντα τα βιβλία όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης στη νέα ελληνική γλώσσα.

Και για το λόγο αυτό θα μείνει στην ιστορία ως ένας από τους διαμορφωτές της σύγχρονης ελληνικής γλώσσας, ενώ η λήθη θα καταπίνει τις οργισμένες επιθέσεις και τις θεωρίες συνωμοσίας των διαφόρων γλωσσολογούντων.

Πηγή: http://www.o-klooun.com