Εισήγηση Ευμορφίας Μήτσιου σε βιβλιοπαρουσίαση της Λένας Μαντά στη Βέροια από τον «Έρασμο»
Γνωρίσαμε ηρωίδες της περιοχής μας, που δεν απέχουν πολύ από τους χαρακτήρες ενός βιβλίου σαν της Λένας Μαντά. Γυναίκες που καθημερινά αποδυναμώνονται μέσα στην πραγματική πλοκή, της περίπλοκης, από μπερδεμένες καταστάσεις ζωής τους, αναζητώντας διέξοδο από αυτόν το φαύλο κύκλο
Ευμορφία Μήτσιου*
Διαβάζοντας το βιβλίο της Λένας Μαντά, μου αναδύθηκε η σκέψη ότι βρίσκεται στα χέρια μου, όχι απλώς ένα λογοτεχνικό μυθιστόρημα, αλλά ένα εγχειρίδιο κοινωνικού αναστοχασμού πραγματικών δεδομένων μιας παρελθούσης εποχής και μάλιστα με έμφαση στην 20 ετία 1950 με ‘ 70. Μιας εποχής που, αν και παρήλθε οριστικά και ανεπιστρεπτί, ωστόσο αντανακλά πειστικότατα τις συνέπειες της, σχετικά με τα φαινόμενα της βίας και κακοποίησης γυναίκας- παιδιού, στη σύγχρονη εποχή με τα πιο ζοφερά χρώματα.
Χρώματα που αναμιγνύονται στον «καμβά» του χρόνου και του μύθου, όπως παρουσιάζονται μέσα από το βιβλίο, με τις πιο έντονες και δυσώδεις, όπως σήμερα αποκαλύπτονται , πτυχές της σύγχρονης πραγματικότητας. Όχι τόσο σε σκοτεινά υπόγεια και σοφίτες της ντροπής μιας άλλης εποχής, όσο σε πρωτοσέλιδα και οθόνες της δημοσιότητας με χιλιάδες περιστατικά εργασιακής και σεξουαλικής εκμετάλλευσης, βιασμών, ξυλοδαρμών, ανυπεράσπιστων γυναικών και παιδιών και εν πολλοίς στο φόντο των κοινωνικών αντιθέσεων και των ανισοτήτων. Περιστατικά που άγγιξαν και ξεπέρασαν κατά πολύ, μέχρι και τις κόκκινες γραμμές του φόνου, σε όλη την ελληνική επικράτεια, με δεκάδες γυναικοκτονίες, μέσα σε λίγους μόνο μήνες!!!
Όλοι εμείς, όσοι εργαζόμαστε, ως επιστημονικοί λειτουργοί σε δομές, όπως ο Σύλλογος Κοινωνικής Παρέμβασης «Έρασμος», που δραστηριοποιείται εδώ και 17 χρονιά στον τομέα της πρόληψης και αντιμετώπισης της έμφυλης βίας, είμαστε καθημερινοί αποδέκτες και μέτοχοι αυτής της ατμόσφαιρας, που αναδύει η διαχρονική συνθήκη της εκμετάλλευσης και της κακοποίησης γυναίκας-παιδιού.
Τόσο, μέσα από τη λειτουργία του Ξενώνα Βραχείας Διαμονής της δομής μας, που έχει φιλοξενήσει και φιλοξενεί πάμπολλα κακοποιητικά περιστατικά, όσο και μέσα από την επαφή μας με γυναίκες που καθημερινά βρίσκονται σε κακοποιητικές συνθήκες και δεν βρήκαν ακόμη το κουράγιο να δραπετεύσουν από τη σιωπή και τον φαύλο κύκλο της βίας, έχουμε δει κατά πρόσωπο όλο το φάσμα του προβλήματος, στις ρεαλιστικές του διαστάσεις.
Γνωρίσαμε ηρωίδες της περιοχής μας, που δεν απέχουν πολύ από τους χαρακτήρες ενός βιβλίου σαν της Λένας Μαντά. Γυναίκες που καθημερινά αποδυναμώνονται μέσα στην πραγματική πλοκή, της περίπλοκης, από μπερδεμένες καταστάσεις ζωής τους, αναζητώντας διέξοδο από αυτόν το φαύλο κύκλο.
Έχοντας, αλληλοεπιδράσει λοιπόν στην πράξη με όλες τις παραμέτρους του φαινομένου, έχουμε διαπιστώσει πολλά κοινά χαρακτηριστικά και συγκρίσιμα μεγέθη ανάμεσα στα στοιχεία του βιβλίου και τα δεδομένα των περιστατικών που διαχειριζόμαστε.
Κοινός παρονομαστής όλων των εποχών στο πρόβλημα είναι η επικράτηση των πατριαρχικών στερεοτύπων, που δυστυχώς διαμορφώνουν μέχρι και σήμερα τη γυναικεία «μοίρα», με διαχρονικά ανεκπλήρωτο το ζητούμενο της ουσιαστικής χειραφέτησης της, χωρίς σεβασμό στα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα της που καταπατούνται συστηματικά και απροκάλυπτα.
Σε αυτή τη συνάφεια εστιάσαμε, ως δομή, στη σημασία της πρόληψης του φαινομένου, διαμορφώνοντας το πλαίσιο του έργου μας, με αυτόν τον προσανατολισμό, εγκαινιάζοντας Δράσεις Κοινωνικής Ευαισθητοποίησης και Ενημέρωσης για τη σταδιακή αναδιαμόρφωση της συνείδησης των συμπολιτών μας, απέναντι στη βία.
Διενεργούμε Βιωματικά Σεμινάρια Αυτογνωσίας, με κλειστούς κύκλους συναντήσεων ενηλίκων, μέσα από την αλληλεπίδραση και την ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών, Σχολές Γονέων, που αποτελούν κύκλους συμβουλευτικής ενεργών ή εν δυνάμει υποψηφίων γονέων, θεωρώντας ότι η οικογένεια είναι το πυρηνικό πλαίσιο για τις μεγάλες κοινωνικές αλλαγές και ανατροπές, όπως και το σχολείο σε δεύτερη φάση. Ως εκ τούτου υλοποιούμε και Ενημερωτικές Δράσεις Μαθητών της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης σε σχολικές μονάδες, σε όλη την Ημαθία, σχετικά με την έμφυλη βία και τις μορφές της με έμφαση στο Σχολικό και Διαδικτυακό Εκφοβισμό.
Παράλληλα ο Ξενώνας Βραχείας Διαμονής του «Έρασμου» λειτουργεί στο κέντρο της Βέροιας, ως ένα ασφαλές καταφύγιο τρίμηνης διαμονής(με προοπτική παράτασης ανάλογα με την αναγκαιότητα του περιστατικού και την πορεία ενδυνάμωσης). Προσφέρει στέγη, σίτιση και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, παρέχοντας ταυτόχρονα , εντός συστηματικού θεραπευτικού πλαισίου, υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής στήριξης από την επιστημονική ομάδα εργαζομένων του Συλλόγου(Ψυχολόγους και Κ. Λειτουργό), όπως και νομική βοήθεια με τη συνεργασία έγκριτων νομικών. Κεντρικός στόχος της φιλοξενίας είναι η θεραπεία, η εν δυνάμει σταδιακή υποστήριξη, η ομαλή κοινωνική ενσωμάτωση και μετάβαση, υπό υγιείς όρους και προϋποθέσεις, ακόμη και η εργασιακή επανένταξη των ωφελούμενων γυναικών μας, στο μέτρο του εφικτού.
Ταυτόχρονα, η επιστημονική μας ομάδα παρέχει καθημερινά, στα γραφεία της δομής, Μ. Αλεξάνδρου 17, Υπηρεσίες Ψυχοκοινωνικής Υποστήριξης και Συμβουλευτικής, κατόπιν ραντεβού, σε όσες γυναίκες απευθύνονται στον «Έρασμο» για επίλυση προβλημάτων, που ωστόσο δε χρήζουν φιλοξενίας.
Κλείνοντας, θα ήθελα να επισημάνω ότι η Τέχνη κάθε μορφής, και κυρίως του λόγου, εξού και η ετυμολογία του όρου λογοτεχνία, είναι πανίσχυρο εργαλείο επηρεασμού του κοινωνικού ιστού σε κάθε εποχή. Αν ένας ή μία συγγραφέας, ειδικότερα όπως η Λένα Μαντά, διαθέτει χαρισματική πένα και διεισδυτική ματιά στα πράγματα, μπορεί ο λόγος της τέχνης, από ισχυρό εργαλείο να μετατραπεί σε πανίσχυρο όπλο δικαίωσης αγώνων, προασπίζοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα και δη των κακοποιημένων γυναικών και των παιδιών, ανά τον πλανήτη.
Ίσως ένα βιβλίο, σαν αυτό της Λένας Μαντά, στα χέρια μιας εγκλωβισμένης γυναίκας στον κακοποιητικό της κύκλο, να γίνει μια πραγματική πόρτα ή μια σκάλα απόδρασης από τις σκοτεινές σοφίτες της σιωπής και της ντροπής, ανοίγοντας της ορίζοντες για μια νέα ζωή.
κ. Μαντά, σας ευχόμαστε καλή επιτυχία στο βιβλίο σας και στο συγγραφικό σας έργο.
Σημείωση Φαρέτρας: Η Ευμορφία Μήτσιου είναι Ψυχολόγος – Συστημική Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια στον Έρασμο
