Μέχρι και 10% η αύξηση ασφαλιστικών εισφορών για 1,2 εκ. ελεύθερους επαγγελματίες με τη νέα χρονιά
Αλεξάνδρα ΚλειδαράΕιδικότερα περίπου 1,2 εκ. ασφαλισμένοι μη μισθωτοί θα κληθούν να καταβάλουν ασφαλιστικές εισφορές που ξεκινούν από 239- 645 ευρώ ετησίως και μπορεί να φτάσουν τα 252- 679,2 ευρώ ανάλογα με την ασφαλιστική κατηγορία.
Η απόφαση για την ενεργοποίηση της αύξησης είναι ειλημμένη, παρά τις έντονες αντιδράσεις ελευθέρων επαγγελματιών, αυτοαπασχολούμενων και αγροτών και το ύψος της θα κλειδώσει εντός του πρώτου διμήνου του 2023 και αμέσως μετά την δημοσιοποίηση των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ για το Δεκέμβριο του 2022 και τον ετήσιο πληθωρισμό.
Η αύξηση αυτή θα συμπεριληφθεί στα ειδοποιητήρια που θα αναρτηθούν πιθανότατα τον Φεβρουάριο του 2023, αφού δηλαδή οριστικοποιηθούν οι επίσημες προβλέψεις για τον πληθωρισμό του 2022 και ολοκληρωθεί η εκκαθάριση-πληρωμή των εισφορών του Δεκεμβρίου 2022. Στον προϋπολογισμό που κατατέθηκε πρόσφατα στη Βουλή, ο μέσος εθνικός πληθωρισμός εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στο 9,9%.
Παρά τις αρχικές σκέψεις του φθινοπώρου για «πάγωμα» των επικείμενων αυξήσεων ενόψει του δύσκολου χειμώνα, η αύξηση του πληθωρισμού, η αύξηση των κονδυλίων για οικονομική ενίσχυση όσων πλήττονται από την ενέργεια και το υψηλό κόστος των προϊόντων σε συνδυασμό με την αύξηση των συντάξεων κατά 7,75% από την 1η Ιανουαρίου του 2023 και την μονιμοποίηση των μειωμένων εισφορών για επιχειρήσεις και μισθωτούς κατά τρεις μονάδες δεν αφήνουν κανένα περιθώριο «παγώματος» των ασφαλιστικών εισφορών.
Η αναγκαιότητα της αύξησης κρίνεται επιβεβλημένη και συνδέεται με την ίδια την βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος, αλλά και με τη δυνατότητα των ίδιων των ελευθέρων επαγγελματιών να λάβουν μελλοντικά αξιοπρεπείς συντάξεις.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του προϋπολογισμού, οι συνταξιούχοι το επόμενο έτος θα μοιραστούν επιπλέον κονδύλια 909 εκατ. ευρώ για τις αυξήσεις των αποδοχών τους μετά από 10 χρόνια. Ακόμη το κόστος από τη μονιμοποίηση της μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες εκτιμάται στα 998,4 εκατ. ευρώ, κάτι που περιορίζει τα έσοδα του ΕΦΚΑ και της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (ΔΥΠΑ -τ.ΟΑΕΔ) κατά 269,5 εκατ. ευρώ και 628,9 εκατ. ευρώ αντίστοιχα.
Τα έσοδα των φορέων κοινωνικής ασφάλισης αναμένονται αυξημένα, κυρίως λόγω της αύξησης των εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές, κατά 262 εκατ. ευρώ, της αύξησης κατά 527 εκατ. ευρώ της κρατικής χρηματοδότησης που οφείλεται στην αύξηση της επιχορήγησης για την κάλυψη της συνταξιοδοτικής δαπάνης (παροχές κύριας ασφάλισης), αλλά και της διατήρησης της ανεργίας στα επίπεδα του 2022 στο 12,6- 12,7%.
Τι προβλέπει ο νόμος
Υπενθυμίζεται ότι ο νόμος Βρούτση (Ν.4670/20), που αντικατέστησε το νόμο Κατρούγκαλου (Ν.4387/16) αποσυνδέοντας τις ασφαλιστικές εισφορές από το εισόδημα των μισθωτών, προέβλεπε:
• Τριετές «πάγωμα» των εισφορών από την 1η Ιανουαρίου 2020 έως και την 31η Δεκεμβρίου 2022 στο επίπεδο του 2020.
• Αναπροσαρμογή τους από την 1η Ιανουαρίου 2023 κατά το ποσοστό του πληθωρισμού του 2022.
• Αναπροσαρμογή εισφορών από την 1η Ιανουαρίου του 2025 με βάση το δείκτη μεταβολής μισθών του 2024 κοκ.
Σε περίπτωση που υπάρξει αναθεώρηση του ποσοστού του πληθωρισμού το φθινόπωρο, τότε θα γίνει εκκαθάριση των ασφαλιστικών εισφορών που κατέβαλαν οι μη μισθωτοί στο τέλος της χρονιάς.
Στην αρχή κάθε έτους οι μη μισθωτοί καλούνται να επιλέξουν μία εκ των έξι ασφαλιστικών κατηγοριών υποχρεωτικά. Η κατάταξη στον κλάδο υγείας ακολουθεί υποχρεωτικά την κατηγορία του κλάδου σύνταξης. Μάλιστα, το ποσό εισφοράς του κλάδου υγείας, μετά τη 2η ασφαλιστική κατηγορία, παραμένει σταθερό. Αλλά κι όταν ο ασφαλισμένος επιλέξει μια από τις 6 κατηγορίες, μπορεί να αλλάξει.
Η αλλαγή επιτρέπεται μία φορά τον χρόνο προς το παρόν.
Όσοι ασφαλισμένοι δεν υποβάλουν νέα αίτηση παραμένουν στην ασφαλιστική κατηγορία στην οποία υπάγονταν την προηγούμενη χρονιά, καθόσον σε περίπτωση μη υποβολής αίτησης αλλαγής ασφαλιστικής κατηγορίας, παραμένει ενεργή η κατηγορία κατάταξης του προηγούμενου έτους. Η επιλογή ασφαλιστικής κατηγορίας, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το ύψος της σύνταξης που θα λάβουν οι ασφαλισμένοι.
Αλλαγή στο ύψος των ασφαλιστικών εισφορών που καταβάλλουν θα δουν και περίπου 250.000 ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες που διατηρούν παράλληλα μισθωτή εργασία (δελτίο παροχής υπηρεσιών). Οι συγκεκριμένοι ασφαλισμένοι καταβάλουν εισφορές για τις μη μισθωτές υπηρεσίες, μόνο στην περίπτωση που οι καταβληθείσες εισφορές είναι χαμηλότερες των 262 ευρώ (2η ασφαλιστική κατηγορία συν 10 ευρώ για ανεργία) μεικτός μισθός άνω των 930 ευρώ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του e-ΕΦΚΑ σε σύνολο 1.298.620 ασφαλισμένων φυσικών προσώπων, 1.040.339 μη μισθωτοί έχουν επιλέξει την 1η ασφαλιστική κατηγορία, 62.112 την 2η, 33.815 την 3η, 20.546 την 4η, 9.594 την 5η και 12.810 την 6η. Στην ειδική κατηγορία ανήκουν 119.404 ασφαλισμένοι.
Πως θα διαμορφωθεί το ύψος των εισφορών για κύρια ασφάλιση σε περίπτωση αύξησής τους από 9,5- 10%
Για την 1η κατηγορία από 210 ευρώ θα φτάσει τα 229,95 -231 ευρώ.
Για την 2η κατηγορία από 252 ευρώ θα φτάσει τα 275,94- 277,2 ευρώ.
Για την 3η κατηγορία από 302 ευρώ θα φτάσει τα 330,69 –332,2 ευρώ.
Για την 4η κατηγορία από 363 ευρώ θα φτάσει τα 397,48– 399,3 ευρώ.
Για την 5η κατηγορία από 435 ευρώ θα φτάσει τα 476,32 – 478,5 ευρώ.
Για την 6η κατηγορία από 566 ευρώ θα φτάσει τα 619,77 – 622,6 ευρώ.
Η ειδική κατηγορία για τους νέους ασφαλισμένους για έως και 5 έτη
Από 126 σήμερα μετά από τυχόν αύξηση θα φτάσει τα 137,97- 138,6 ευρώ.
Επικουρική και εφάπαξ
Σε περίπτωση που μεταβληθούν οι ασφαλιστικές εισφορές, η αύξηση θα συμπαρασύρει και τις εισφορές επικούρισης και εφάπαξ, για περίπου έναν στους επτά μη μισθωτούς που έχουν αντίστοιχες καλύψεις. Υπενθυμίζεται ότι την 1η Ιουνίου 2022 μειώθηκαν οι εισφορές για επικουρική ασφάλιση κατά 0,5 ποσοστιαία μονάδα, μείωση 7,14%.
Πως θα διαμορφωθεί το ύψος των εισφορών για επικουρική ασφάλιση και εφάπαξ σε περίπτωση αύξησής τους από 9,5- 10%
Για την 1η κατηγορία από 39 ευρώ θα φτάσει τα 42,7- 42,9 ευρώ.
Για την 2η κατηγορία από 47 ευρώ θα φτάσει τα 51,46- 51,7 ευρώ.
Για την 3η κατηγορία από 56 ευρώ θα φτάσει τα 61,32– 61,6 ευρώ.
Πως θα διαμορφωθεί το ύψος των εισφορών για εφάπαξ
Για την 1η κατηγορία από 26 ευρώ θα φτάσει τα 28,47- 28,6 ευρώ.
Για την 2η κατηγορία από 31 ευρώ θα φτάσει τα 33,94- 34,1 ευρώ.
Για την 3η κατηγορία από 37 ευρώ θα φτάσει τα 40,51– 40,7 ευρώ.
