Στημένος «διάλογος» για όλα – Άμεση εκκίνηση θέλει η Γερμανία για να βγάλει τις κυρώσεις από την ατζέντα
Αν και η ελληνική κυβέρνηση δηλώνει σε όλους τους τόνους ότι το μόνο ανοιχτό ζήτημα που έχει να συζητήσει με την Τουρκία είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών σε Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειο, είναι προφανές ότι οι εντατικές προετοιμασίες για την εκκίνηση ενός ελληνοτουρκικού διαλόγου περιλαμβάνουν πολύ περισσότερα θέματα.
Η ατζέντα του ελληνοτουρκικού διαλόγου έχει διαμορφωθεί και διαμορφώνεται από τα θέματα που θέτει η Άγκυρα και καταφέρνει να τα αναγορεύσει σε ελληνοτουρκικές διαφορές. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των νησιών, βράχων και βραχονησίδων στο Αιγαίο με αδιευκρίνιστη (κατά την τουρκική αντίληψη) κυριαρχία.
Το ζήτημα αυτό εμφανίστηκε στο προσκήνιο μετά την κρίση των Ιμίων το 1996 και παγιώθηκε ως ελληνοτουρκική διαφορά με τη Συμφωνία της Μαδρίτης έναν χρόνο αργότερα, όταν η κυβέρνηση Σημίτη αναγνώρισε τουρκικά ζωτικά συμφέροντα στο Αιγαίο. Έκτοτε η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο προϋποθέτει μια αποσαφήνιση κυριαρχίας επί δεκάδων νησιών και νησίδων…
Αποστρατιωτικοποίηση νησιών
Αυτήν ακριβώς την περίοδο το νέο ζήτημα που η Τουρκία επιχειρεί να τοποθετήσει στο τραπέζι των ελληνοτουρκικών συνομιλιών είναι η παράνομη (σύμφωνα με τους τουρκικούς ισχυρισμούς) στρατιωτικοποίηση των ελληνικών νησιών.
Σύμφωνα με την τουρκική επιχειρηματολογία τα νησιά στο βόρειο Αιγαίο και τα Δωδεκάνησα αποδόθηκαν στην Ελλάδα με τον όρο να παραμείνουν αποστρατιωτικοποιημένα.
Ο τουρκικός Τύπος (εφημερίδα «Turkiye») την περασμένη Τρίτη έγραφε: «Κλειδαριά στον Βόσπορο, πολιορκία στα νησιά. Έχουμε το δικαίωμα να μπλοκάρουμε τη διέλευση των ελληνικών καραβιών από τα στενά και θα πολιορκήσουμε τα νησιά, τα οποία θα αποστρατιωτικοποιηθούν. Να κόψουμε την επαφή μας με την Αθήνα».
Οι εν λόγω αναφορές του τουρκικού Τύπου έχουν ιδιαίτερη σημασία, καθώς την ίδια στιγμή στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ Ελλάδα και Τουρκία «ανταλλάσσουν απόψεις» για την υιοθέτηση μέτρων που θα εκτονώσουν τη στρατιωτική ένταση που έχει συσσωρευτεί έτσι ώστε οι δύο χώρες να προσέλθουν στο τραπέζι των συνομιλιών.
Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι, σύμφωνα με τις πληροφορίες του «Ποντικιού», το θέμα της «μερικής αποστρατιωτικοποίησης» ελληνικών νησιών τέθηκε κατά τις μυστικές διαβουλεύσεις στο Βερολίνο μεταξύ των διπλωματικών συμβούλων της Γερμανίδας καγκελαρίου, του Έλληνα πρωθυπουργού και του Τούρκου Προέδρου…
Έτσι, λοιπόν, στις ελληνικές «απαιτήσεις» για απομάκρυνση των τουρκικών ερευνητικών και των πολεμικών πλοίων που τα συνοδεύουν προκειμένου να ξεκινήσει μια ελληνοτουρκική συζήτηση, η τουρκική πλευρά απαντά με το «αίτημα» της αποστρατιωτικοποίησης ελληνικών νησιών.
Ταυτόχρονα η Άγκυρα, όσο διαρκούν οι τρέχουσες διαβουλεύσεις και οι συζητήσεις στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, διατηρεί αμείωτη την απειλή της επανάληψης των ερευνών νότια του Καστελλόριζου. Όπως έγραψε η εφημερίδα του Ερντογάν «Yeni Safak» «το Oruc Reis έχει καταπλεύσει για συντήρηση στο λιμάνι της Αττάλειας και σύντομα θα συνεχίσει τις έρευνές του με νέα Navtex». Η εφημερίδα σημειώνει επίσης ότι «το ερευνητικό σκάφος “Oruc Reis”, μετά τη συντήρησή του, θα ταξιδέψει νότια του Καστελλόριζου και οι έρευνες θα έχουν διάρκεια δύο μηνών».
Ευρωπαίοι… Πιλάτοι
Όλα αυτά συμβαίνουν καθώς πλησιάζει η ημερομηνία (24-25 Σεπτεμβρίου) κατά την οποία οι Ευρωπαίοι εταίροι θα ασχοληθούν με το θέμα των κυρώσεων που Ελλάδα και Κύπρος έχουν ζητήσει να επιβληθούν κατά της Τουρκίας για τη στάση της στην ανατολική Μεσόγειο.
Όπως διαβεβαιώνουν το «Π» έμπειροι διπλωμάτες, παρά τις ηχηρές τοποθετήσεις (κάποιων) εταίρων υπέρ των ελληνικών θέσεων, η Ε.Ε. αποκλείεται να προχωρήσει σε επιβολή κυρώσεων (με ουσιαστικό περιεχόμενο) κατά της Τουρκίας για τρεις λόγους:
● Επειδή η Τουρκία είναι βασικός εμπορικός εταίρος των «κορυφαίων» ευρωπαϊκών οικονομιών και κατά συνέπεια οι κυρώσεις θίγουν συμφέροντα χωρών της Ε.Ε.
● Επειδή η διαπλοκή των στενών οικονομικών σχέσεων κάποιων ευρωπαϊκών χωρών (Γερμανία, Ολλανδία, Δανία κ.λπ.) με την Τουρκία συνοδεύεται με την ύπαρξη συμπαγών τουρκικών πληθυσμών στα εν λόγω κράτη, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει διαταραχές στην κοινωνική και πολιτική ζωή σ’ αυτές τις χώρες.
● Επειδή η Τουρκία αποτελεί κομβικό σημείο για τη διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος για τους Ευρωπαίους.
Επιπρόσθετα κατά των αυστηρών κυρώσεων κατά της Τουρκίας είναι και όσοι (ΗΠΑ) αποτιμούν το γεωστρατηγικό αποτέλεσμα της ακόμη μεγαλύτερης απομάκρυνσης της Τουρκίας από τη δυτική σφαίρα επιρροής.
Για όλους αυτούς τους λόγους η γερμανική προεδρία της Ε.Ε. και οι ΗΠΑ στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ έχουν επιδοθεί σε αγώνα δρόμου προκειμένου να διαμορφώσουν το πλαίσιο ενός ελληνοτουρκικού διαλόγου και να προβάλουν την εικόνα επικείμενων συνομιλιών, γεγονός που, εκ των πραγμάτων, θα παγώσει το όποιο ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων στην «άτακτη» Τουρκία.
Νόμος η δύναμη…
Όσο για το αντικείμενο των ελληνοτουρκικών συνομιλιών, έσπευσε να το αποσαφηνίσει ο Τούρκος υπουργός εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου με άρθρο του στην «Καθημερινή» την Τρίτη. Στο εν λόγω άρθρο ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας επαναλαμβάνει έμμεσα αλλά με σαφή τρόπο ότι η χώρα του δεν ενδιαφέρεται για τις νομικές πτυχές των ελληνοτουρκικών διαφορών, καθώς η προσέγγισή της είναι καθαρά πολιτική.
Πιο απλά ο Τούρκος ΥΠΕΞ ξεκαθαρίζει ότι η Τουρκία δεν ενδιαφέρεται για το αν έχει δίκιο, αλλά προβάλλει την ικανότητα και την αποφασιστικότητά της να επιβάλει τις θέσεις της. Αναφερόμενος στο Καστελλόριζο ο Τσαβούσογλου έγραψε χαρακτηριστικά:
«Μια σειρά μαξιμαλιστικές διεκδικήσεις δεν μπορούν να επιβληθούν στην Τουρκία μέσω της Ε.Ε., η οποία δεν έχει καμία αρμοδιότητα επί ζητημάτων οριοθέτησης θαλασσίων συνόρων. (…) Δεν μπορεί να αποκοπεί η πρόσβαση της Τουρκίας στην ανοιχτή θάλασσα και στις δικές της θαλάσσιες ζώνες, διεκδικώντας 40.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα υφαλοκρηπίδας για ένα μικρό νησί όπως το Μέις ή Καστελλόριζο, που είναι μόνο δύο χιλιόμετρα μακριά από την Τουρκία και 580 από την ελληνική ηπειρωτική ακτή».
Δεδομένων όλων αυτών οι απορίες που προκύπτουν είναι απλές:
● Μπορεί να εξελιχθεί ένας ελληνοτουρκικός διάλογος μόνο για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών;
● Είναι δυνατόν η (όποια) ελληνική κυβέρνηση να προσέλθει σε έναν ελληνοτουρκικό διάλογο όπως έχει προσδιοριστεί από την Άγκυρα;
Οι απαντήσεις προσεχώς…
