Διασχίζοντας το Φαράγγι του Ενιπέα στον Όλυμπο – Μικρό οδοιπορικό στα μονοπάτια των θεών / γράφει ο Δημήτρης Τσιμούρας

 Σημείωση Φαρέτρας: Αν κάποιοι αναγνώστες ήθελαν να διασχίσουν το Φαράγγι, θα πρέπει να ενημερωθούν για τις σημερινές δυσκολίες (Ιούνης του 2024), για το αν έχουν αποκατασταθεί οι γέφυρες κλπ.

————

Το Φαράγγι ξεκινά από το Λιτόχωρο, ακριβώς στους πρόποδες του Ολύμπου, περιοχή των Μύλων, υψόμετρο 320μ και καταλήγει στη θέση Πριόνια υψόμετρο 1100μ., ακριβώς σ’ ένα απ’ τα σημεία, απ’ όπου ξεκινούν οι ορειβάτες, για να κατακτήσουν τις κορυφές. Η υψομετρική διαφορά ανάμεσα στις δυο άκρες του Φαραγγιού είναι 740μ. και το συνολικό μήκος του μονοπατιού είναι 9 χιλιόμετρα. Ο χρόνος για να το περάσει κανείς είναι περίπου 5 ώρες.

Αυτή τη φορά επιλέξαμε την κάθοδο του Φαραγγιού. Πήγαμε με αυτοκίνητο από το Λιτόχωρο στα Πριόνια, κάνοντας μια πολύ όμορφη διαδρομή 24 χιλιομέτρων, μέχρι την καρδιά του Ολύμπου, θα μπορούσε να πει κανείς, ίσως χωρίς να υπερβάλλει.
Αν και οποιαδήποτε περιγραφή δεν θα μπορούσε να αποδώσει αυτά που βλέπει και ακούει εκείνος που το περπατά και το ζει, θα κάνω όμως μια τέτοια απόπειρα, κυρίως για δημιουργηθεί το ενδιαφέρον αλλά και το κίνητρο στους αναγνώστες, για να το διασχίσουν.

Πριόνια, οκτώ το πρωί, θερμοκρασία 18ο C, λίγες μέρες μετά τον Δεκαπενταύγουστο. Ξεκινάμε να διασχίσουμε το Φαράγγι κατεβαίνοντάς το και κατευθυνόμενοι προς το Λιτόχωρο.

Βαδίζουμε δίπλα ακριβώς στο ποτάμι, τον Ενιπέα. Τα νερά του, γάργαρα και κρύα, μόλις έχουν βγει από τις πηγές. Κυλούν ορμητικά, σαν να θέλουν να μας ξεπεράσουν στην κάθοδο, δημιουργώντας ταυτόχρονα έναν χαρακτηριστικό ήχο ροής.

Ήδη έχουμε συναντήσει το πρώτο ξύλινο γεφυράκι. Τέτοια θα συναντήσουμε πάνω από δέκα σ’ όλη τη διάρκεια της διαδρομής , τα οποία και κάθε φορά θα μας αλλάζουν όχθη.

Σχεδόν όλη η διαδρομή μας θα είναι στη σκιά μέσα σε δάσος με πανύψηλα δέντρα, όπου άλλοτε κυριαρχεί η οξιά και άλλοτε το πεύκο αλλά και άλλα είδη δένδρων και θάμνων, δημιουργώντας έτσι ένα μοναδικό σύνολο.

Το θρόισμα των φύλλων των δέντρων από το αεράκι που φυσά, ο ήχος των νερών που τρέχουν στο ποτάμι αλλάζοντας συνεχώς, το κελάιδισμα των ανενόχλητων από τον… πολιτισμό πουλιών αλλά και η συνολική εικόνα που έχεις μπροστά σου, ήδη από το πρώτο τέταρτο της διαδρομής, σε έχουν κάνει να ξεχάσεις όσα κουβαλάς και να θεωρήσεις τον εαυτό σου μέρος του αδιάσπαστου αυτού συνόλου.

Σε μια ώρα περίπου το μονοπάτι μας οδηγεί στο Μοναστήρι του Αγίου Διονυσίου. Βρισκόμαστε στη νοτιοδυτική πλευρά έξω από το μοναστήρι και αντικρίζουμε ερείπια. Είναι τα ερείπια που άφησαν οι βόμβες των αεροπλάνων των Γερμανών κατακτητών, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πόλεμου.

Επειδή προορισμός μας δεν είναι το Μοναστήρι, η εκκλησιά του οποίου έχει ξανακτιστεί, όπως ήταν πριν βομβαρδιστεί και ένα μέρος του έχει αναστηλωθεί καθιστώντας το επισκέψιμο, εμείς το παρακάμπτουμε ακολουθώντας το μονοπάτι, με το ενδιαφέρον μας και το θαυμασμό μας αμείωτα.

Ήδη πέρασε σχεδόν άλλη μισή ώρα και έχουμε μπροστά μας, κάτω από μια σπηλιά, ένα μικρό εκκλησάκι. Είναι το ασκηταριό του Αγίου Διονυσίου. Βγάζουμε για λίγο τα σακίδια μας. Παρατηρούμε το μικρό εκκλησάκι. Μια μικρή πινακίδα μας πληροφορεί ότι το νερό που αναβλύζει από τη βάση της σπηλιάς, πίσω ακριβώς από τα εκκλησάκι, είναι αγίασμα. “Σεβαστείτε το χώρο που είναι ιερός και μην ρίχνετε σκουπίδια” αναγράφεται σε μια άλλη. Κάτι που είναι αυτονόητο για τον καθένα που θα βρεθεί εκεί, είτε σαν προσκυνητής, είτε σαν απλός επισκέπτης. Και βέβαια, αυτό ισχύει σ’ όλο το μήκος του φαραγγιού. Πουθενά δεν συναντάς αφημένα σκουπίδια.

Σε λίγο, πάλι τα σακίδια είναι στις πλάτες μας. Είμαστε δίπλα στο ποτάμι. Περνούμε ένα ακόμη ξύλινο γεφυράκι. Εδώ σχηματίζεται ένας μικρός καταρράκτης. Ίσα- ίσα που κάνει τα νερά να αφρίσουν καθώς αυτά πέφτουν από μικρό ύψος. Τέτοιους συναντάς πολλούς κατά διάρκεια της διαδρομής, όπως και “γούρνες”, μικρές λιμνούλες δηλαδή, που σχηματίζονται συνήθως αμέσως μετά.

Εδώ, το χρώμα των νερών γίνεται γαλαζοπράσινο. Καθόμαστε δίπλα σ’ ένα βράχο κι αφήνουμε τη φαντασία μας ελεύθερη. Γυρνάμε πίσω στη μυθολογία. Ο Όλυμπος, κι αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο, ταυτίστηκε από το μύθο των ανθρώπων με το Βουνό των Θεών. Ούτε φυσικά είναι τυχαίο που πήρε το γέννημα της Αρκαδίας, τον Δια, και τον τοποθέτησε εδώ.

Γιατί λοιπόν η φαντασία να μην οδηγήσει τη σκέψη μας στο ότι στον ίδιο βράχο κάποτε καθότανε ο Δίας μόνος του ή και με άλλους θεούς δίπλα του, παρατηρώντας νεράιδες και θεές να λούζονται σ’ αυτά τα γαλαζοπράσινα νερά;

Γιατί ακριβώς απέναντί του, στην άλλη όχθη, να μην καθόταν ο Απόλλωνας παίζοντας τη λύρα του, και ο ήχος της να πολλαπλασιάζεται από την ηχώ που δημιουργείται από τους απέναντι πανύψηλους βράχους; Γιατί όλα αυτά να αποτελούσαν προνόμιο της φαντασίας μόνο των αρχαίων μας ημών προγόνων, και όχι και δικό μας;

Συνεχίζουμε το μονοπάτι πάντα στην σκιά πανύψηλων δένδρων. Περνάμε κι άλλα γεφύρια, βρισκόμαστε αρκετές φορές ακόμη ένθεν κι ένθεν της κοίτης του ποταμού. Συναντάμε κι άλλους καταρράκτες κι άλλες γούρνες κι η φαντασία μας όλο και μικραίνει την απόσταση ανάμεσα στο τότε και στο σήμερα.

Ήδη έχουμε ξεπεράσει το μισό της διαδρομής. Το μονοπάτι μέχρι εδώ δεν έχει μεγάλες υψομετρικές διαφορές. Είμαστε σχεδόν στο τρίωρο της διαδρομής στην τελευταία γέφυρα. Εκεί υπάρχει μια χτιστή βρυσούλα, δυστυχώς χωρίς νερό. Πρόβλημα όμως νερού δεν έχουμε. Γεμίζουμε τα παγούρια μας κρύο νερό από το ποτάμι.

Τη στιγμή που ανοίγουμε τα σακίδια για να φάμε κάτι λιγοστό, ίσα-ίσα να πάρουμε δυνάμεις, για να μην μας κόψουν οι ανηφόρες που θα συναντήσουμε στη συνέχεια της πορείας, ένα νεαρό ζευγάρι Εσθονών που ανεβαίνει το Φαράγγι, από τους λιγοστούς σχετικά ορειβάτες που συναντήσαμε σ’ όλη τη διαδρομή, σταματά να ζητήσει πληροφορίες.

Γνωρίζουμε ότι στη συνέχεια της διαδρομής δεν θα ξαναέρθουμε σε επαφή με το νερό ούτε με τη βάση του Φαραγγιού και παίρνουμε τα μέτρα μας. Θα χρειαστούμε άλλες δύο με δυόμιση ώρες για να το “βγάλουμε” και να βρεθούμε στο Λιτόχωρο, στην περιοχή των Μύλων.

Γνωρίζουμε επίσης ότι η φύση του μονοπατιού αλλάζει, γίνεται πιο απότομο. Θα συναντήσουμε πολλά ανηφορικά σημεία καθώς και μεγαλύτερης κλίσης κατηφόρες στη νότια πλαγιά του, μέχρι το τέλος της διαδρομής.

Συνεχίζουμε. Έχουμε ήδη απομακρυνθεί από το ποτάμι, κι ο ήχος των νερών που κυλούν γίνεται διαφορετικός και απόμακρος, πάντα όμως τον ακούμε, σε όλο το μήκος της διαδρομής, σε συνδυασμό με το θρόισμα των φύλλων των δέντρων και φυσικά το κελάηδισμα των πουλιών.

Τώρα η ομορφιά γίνεται άγρια. Ομορφιά που δεν τη χορταίνεις, όσο και να σταθείς εκεί, όσες φορές κι αν περάσεις. Απέναντί μας η βόρεια πλαγιά του φαραγγιού, ένας κατακόρυφος βράχος στον οποίο σχηματίζονται πολλές μικρές σπηλιές, ιδανικά μέρη για να φωλιάσουν άγρια πουλιά.

Έχουμε ακόμα πάνω από μισή ώρα μέχρι την ολοκλήρωση του στόχου μας, και έχει ξεπροβάλει μπροστά μας το Λιτόχωρο, η κεντρική πύλη για τον Όλυμπο

Η ορατότητα είναι πολύ καλή. Ο Θερμαϊκός πιο κάτω μοιάζει σαν μια μεγάλη λεκάνη και απέναντι μας ακριβώς φαίνεται πεντακάθαρα το πρώτο πόδι της Χαλκιδικής.

Σε λίγο ο στόχος μας θα εκπληρωθεί, έχοντας μιας μοναδικής εμπειρίας την αίσθηση, κάτι που συμβαίνει κάθε φορά που διασχίζουμε το Φαράγγι!

Και φυσικά δικαιολογημένα μπορεί να πει κανείς… ιδού η Ρόδος!

ΥΓ. Και μια υποσημείωση. Επειδή υπάρχει μια μόνο έξοδος κατά τη διάσχιση του Φαραγγιού,   αυτή στο Παλιό Μοναστήρι του Αγίου Διονυσίου, θα πρέπει κάποιος που θα αποφασίσει να κάνει την εντυπωσιακή αυτή διαδρομή να μετρήσει τις δυνάμεις του και να μην είναι μόνος.  Καλά θα είναι βέβαια να υπάρχει κάποιος στη συντροφιά που γνωρίζει το Φαράγγι.

ΥΓ. Πληροφοριακά να πούμε ότι στις δύο άκρες του Φαραγγιού στα Πριόνια και στους Μύλους μπορεί κανείς να βρει μέρος να ξεδιψάσει, να ξεκουραστεί αλλά και να φάει, έχοντας πολλές επιλογές φαγητού.

Φωτογραφίες:  Δημήτρης Τσιμούρας