Λαογραφία Χρονογράφημα

«Άγγελοι» γράφει η Ειρήνη Δασκιωτάκη

Κάθε χριστιανός, σύμφωνα με την Εκκλησία, έχει τον προσωπικό του φύλακα άγγελο. Όλοι, από την ώρα που βαπτίζονται, έχουν δίπλα τους τον άγγελό τους, ο οποίος τους βοηθά σε κάθε βήμα της ζωής τους και τους προστατεύει, συμπάσχει  και τους καθοδηγεί στην πνευματική τους ζωή

Ειρήνη Δασκιωτάκη

Σήμερα, 8  Νοεμβρίου, και η Εκκλησία γιορτάζει, όπως κάθε χρόνο, τη σύναξη των Παμμέγιστων αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ, καθώς και των υπολοίπων Ασωμάτων και Ουράνιων Αγγελικών Ταγμάτων.

Τι είναι οι άγγελοι;
Οι άγγελοι συνήθως μεσολαβούν ανάμεσα στο βασίλειο του υπερβατικού και του κοσμικού.
Στις δυτικές θρησκείες τα αγαθά πνεύματα αποκαλούνται άγγελοι, ενώ τα πονηρά δαίμονες. (Βικιπαίδεια)

“Ο αόρατος πνευματικός κόσμος είναι το πρώτο δημιούργημα του Θεού, ο υλικός κόσμος το δεύτερο και τέλος δημιουργήθηκε ο άνθρωπος, πού είναι ύλη και πνεύμα μαζί.
Σαν καθαρές πνευματικές υπάρξεις οι άγγελοι δεν έχουν υλικό σώμα, ούτε ανάγκες, δεν φθείρονται, ούτε πεθαίνουν και, όπως και ο άνθρωπος, κατά τη δημιουργία τους πλάστηκαν με το χάρισμα της ελευθερίας, δηλαδή του αυτεξουσίου, έχοντας την δυνατότητα να διαλέξουν την υπακοή ή την ανυπακοή στον Θεό.

Δεν είναι τέλειες φύσεις, αλλά οδεύουν κι εκείνες προς την τελειότητα. Οι άγγελοι έχουν την δυνατότητα να τελειοποιούνται όλο και περισσότερο συμμετέχοντας στην Χάρη του Αγίου Πνεύματος.

Άλλωστε για τον λόγο αυτό έπεσε ο εωσφόρος από την τάξη των αγγέλων κι έγινε διάβολος. Κατά την πτώση του παρέσυρε κι άλλους αγγέλους που τον ακολούθησαν, μέχρι που ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έδωσε τη διαταγή «στώμεν καλώς» και από τότε απέκτησαν την αμετακίνητη θέληση προς το καλό. Δεν καταργήθηκε βέβαια το αυτεξούσιό τους, αλλά βλέποντας, θαυμάζοντας και φρίττοντας με την ενανθρώπιση και τη σταύρωση του Χριστού, επέλεξαν την υπακοή τους στον Θεό.

Επίσης οι άγγελοι είναι αθάνατοι και δεν έχουν φύλο, γιατί η φύση τους είναι πνευματική.
Ο αριθμός τους είναι μεγάλος και ανυπολόγιστος.

Κάθε χριστιανός, σύμφωνα με την Εκκλησία, έχει τον προσωπικό του φύλακα άγγελο. Όλοι , από την ώρα που βαπτίζονται, έχουν δίπλα τους τον άγγελό τους, ο οποίος τους βοηθά σε κάθε βήμα της ζωής τους και τους προστατεύει, συμπάσχει  και τους καθοδηγεί στην πνευματική τους ζωή.
Όταν η ψυχή  αναχωρήσει από το σώμα μας, ο φύλακας άγγελός μας είναι αυτός που τη συνοδεύει μέχρι τον θρόνο του Θεού…”
(πηγή: Περιοδικό «Μοναχική Έκφραση», τ. 14, Μάϊος-Ιούνιος 2006)

Στη βυζαντινή τέχνη ο Αρχάγγελος Μιχαήλ και ο Αρχάγγελος Γαβριήλ παρουσιάζονται συνήθως με σπαθί ή σκήπτρο στο δεξί χέρι. Στο αριστερό χέρι κρατούν πολλές φορές μια σφαίρα που συμβολίζει τον κόσμο.
ο Αρχάγγελος Μιχαήλ κρατώντας σπαθί κάποτε και ειλητάριο εικονίζεται, επίσης, όρθιος μπροστά ή πάνω στον ξαπλωμένο μόλις θανόντα  άνθρωπο κρατώντας στην παλάμη του την ψυχή του,     μικρό σπαργανωμένο ανθρωπάκι, τρομαγμένο.
Μπορεί να κρατεί ταυτόχρονα και μικρό ζυγό δικαιοσύνης.

Αν ο νεκρός ζούσε μέσα στα πολλά κρίματα, την ψυχή του ο Αρχάγγελος  την κρατάει από τα μαλλιά…

Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο Μιχαήλ θεωρείται από το λαό ότι είναι ο ψυχοπομπός άγγελος, δηλαδή μεταφέρει τις ψυχές στον ουρανό. Μάλιστα σε ορισμένες περιοχές, όπως τη Θράκη, υπάρχουν κάποιες προλήψεις και ο κόσμος δεν αφήνει τη μέρα αυτή τα παπούτσια του έξω από το σπίτι, για να μην τα δει ο Αρχάγγελος και τους θυμηθεί και τους πάρει από τη ζωή.
Γι αυτό ο λαός μας τον έλεγε και Χάρο ή Αϊ  Χάρο.

Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ είναι ένας από τους απροσμέτρητους αγγέλους. Το όνομά του σημαίνει «ήρωας του Θεού» και είναι ένας από τους λίγους αγγέλους που ονοματίζονται στην Αγία Γραφή.

Είναι ο άγγελος με τον οποίο συνδέονται όλα τα γεγονότα που έχουν σχέση με την γέννηση του Χριστού, είναι εκείνος που έδωσε τον κρίνο στην Παναγία και της ανακοίνωσε ότι θα γεννήσει το Γιο του Θεού και αυτός παρουσιάστηκε στους βοσκούς. Αυτός είπε στον Ιωσήφ, να πάρει την Μαρία και το βρέφος και να φύγει στην Αίγυπτο και ύστερα από καιρό, να επιστρέψει στη γη του Ισραήλ.

Πολλοί λαοί έχουν αναφερθεί σε διάφορα αγγελικά όντα που ενώνουν τη γη με τον ουρανό και γεφυρώνουν τους δύο κόσμους.
Οι αρχαίοι Έλληνες και Ρωμαίοι έχουν τα δικά τους φτερωτά όντα όπως ο Ερμής, η Νίκη και ο Έρωτας.
Ο Ερμής, που σύμβολά του είναι το κηρύκειο, και τα φτερωτά σανδάλια, είναι ο αγγελιοφόρος των θεών. Φέρνει τα μηνύματα στους θνητούς και είναι αυτός που θα οδηγήσει τις ψυχές τους στον Άδη. Γι αυτό χαρακτηρίζεται ψυχοπομπός… ο ψυχοπομπός Ερμής.

Οι Αιγύπτιοι και Μεσσοποτάμιοι έχουν τη  θεά Μάατ και τη θεά Αστάρτη που συμβολίζονται ως γυναικείες φιγούρες με μεγάλα φτερά στους ώμους .
Στη θρησκεία των Περσών συναντάμε τον Θεό να έχει από τη μια μεριά τους αγγέλους του αγαθού κι από την άλλη τον Διάβολο με τους δαίμονες.

“Η πίστη στους αγγέλους κατέχει κεντρική θέση και στο Ισλάμ και αυτό ξεκινάει από πολύ παλιά , αφού πιστεύουν ότι το Κοράνι υπαγορεύτηκε στον προφήτη Μωάμεθ από τον αρχηγό όλων των αγγέλων, τον αρχάγγελο Γαβριήλ.

Στο Ισλάμ, οι άγγελοι είναι καλοκάγαθα πλάσματα δημιουργημένα από φως, τα οποία όμως δεν έχουν ελεύθερη βούληση. Είναι απολύτως αφοσιωμένοι στη λατρεία του Θεού και διεκπεραιώνουν συγκεκριμένες αποστολές που τους αναθέτει ο Ίδιος. Τέτοιες μπορεί να είναι η καταγραφή κάθε ανθρώπινης ενέργειας, η τοποθέτηση της ψυχής σε ένα νεογέννητο μωρό, η διατήρηση συγκεκριμένων καιρικών συνθηκών στον πλανήτη (όπως η θρέψη της πανίδας και η διανομή της βροχής) καθώς και η υποδοχή της ψυχής, όταν το σώμα πεθάνει.
Μοναδική εξαίρεση σ’ αυτό αποτελεί ο άγγελος Ίμπλις. Ο Ίμπλις, σύμφωνα με το κοράνι, επέλεξε να κάνει κακό επειδή είχε ελεύθερη βούληση. Αυτό το πλάσμα, ο βελζεβούλης…”
(πηγή:“Οι άγγελοι δεν είναι μόνο δικοί μας… Ελισάβετ Σεργιάδου)

Στο μάθημα των Θρησκευτικών στο Δημοτικό,  μαθαίναμε ότι οι άγγελοι κατεβαίνουν για να επικοινωνήσουν με τους ανθρώπους διαμέσου μιας σκάλας (  Π. Διαθήκη).

Οι άγγελοι δεν ενέπνευσαν μόνο τους αγιογράφους της Βυζαντινής τέχνης.
Στην Αναγέννηση, και μετέπειτα και σήμερα, ακόμη εμπνέουν καλλιτέχνες, ζωγράφους και γλύπτες, αλλά και πεζογράφους και ποιητές.

“Οι τέσσερις εποχές” και “Oι 12 μήνες” του σπουδαίου Έλληνα ζωγράφου, Γιάννη Τσαρούχη (1910 – 1989) είναι έργα στα οποία απεικονίζονται άγγελοι που ενώνουν την αρχαία τέχνη με τη βυζαντινή.

Οι μήνες, τα δώδεκα παλικάρια του γέρου Χρόνου, σαν άγγελοι φτερωτοί έρχονται από τον χωροχρόνο του Σύμπαντος,  με τη σειρά τους ο καθένας.

Φέρνουν ως μεσάζοντες, τα μηνύματα των εποχών και του εξουσιαστή  Χρόνου που καθορίζει τις ζωές μας.

Μηνύματα χαρμόσυνα , αλλά και δυσάρεστα, επειδή οι άγγελοι – μήνες είναι σχεδόν γήινοι και θαύματα δεν κάνουν, πάρεξ αυτών που η Μητέρα φύση έχει προγραμματίσει να κάνει.

Κι όταν φεύγουν;
Έφυγαν οι άγγελοι!
Είχαμε κοιμηθεί κι αποβραδύς
ήταν όλοι στη θέση τους,
φύλακες των σπιτιών,
φύλακες των δρόμων,
φύλακες της πολιτείας.
Γι’ αυτό κι η καρδιά μας
ήταν τόσο ξέγνοιαστη όταν πλαγιάσαμε,
χωρίς μουγγή μια κραυγή
………………………………………………………………

Τώρα έφυγαν οι άγγελοι,
……………………………………………………………….

Σηκώθηκαν κι έφυγαν,
παίρνοντας μαζί τους,
τα θάρρητα και την παρηγοριά μας (Άγγελος Σημηριώτης: 1870-1944   )

Οι άγγελοι για τους περισσότερους ανθρώπους είτε πιστεύουν  στην ύπαρξή τους είτε όχι, αντιπροσωπεύουν σχεδόν πάντα το καλό.

Έχει αγγελική φωνή, λένε.
Είναι άγγελος καλοσύνης, έχει πρόσωπο αγγελικό.
Αγγελούδια είναι τα μικρά παιδιά και σαν αγγελούδια κοιμούνται.
Η μάνα που φεύγει νωρίς, γίνεται φύλακας-άγγελος του παιδιού της.  Και ο ονειροπαρμένος πάλι, αγγελοκρουσμένος λέγεται.

Οι άγγελοι οι δικοί μας, οι λευκοί κι απαστράπτοντες του Οσίου Βλάσιου στην Κυριώτισσα… τόσο καθηλωτικοί!
Πώς να τους ξεχάσεις!

Οι άγγελοι των Χριστουγέννων!
Χωρίς αυτούς τα Χριστούγεννα δεν είναι Χριστούγεννα…

Άγγελοι πορσελάνινοι, κρυστάλλινοι, γυάλινοι, από πηλό, από ύφασμα από μέταλλο, από πλαστικό άγγελοι της σύγχρονης εποχής, της μαζικής παραγωγής, γεμίζουν τις προθήκες των καταστημάτων κάθε φορά που πλησιάζει το καλό επί της γης και η αγάπη γνέφει τον κόσμο και τον κοιτά κατάματα…

“Ξένος του κόσμου και της σαρκός κατήλθεν την παραμονήν από τα ύψη συστείλας τας πτέρυγας, όπως τας κρύπτει θείος άγγελος. Έφερε δώρα από τα άνω βασίλεια, δια να φιλεύση τους κατοίκους της πρωτευούσης. Ήτον ο καλός άγγελος της πόλεως.”

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης: “Τα πτερόεντα δώρα”

Χρόνια πολλά σε όσες και όσους γιορτάζουν σήμερα!

Ει. Δα.

banner-article

Δημοφιλή άρθρα

  • Εβδομάδας