“Μπορείτε να φανταστείτε έναν κόσμο χωρίς παραμύθια;” γράφει η Ελισάβετ Τάρη
Σίγουρα όχι, γιατί οι μύθοι ξεκινούν το μεγάλο τους ταξίδι στον κόσμο της φαντασίας από την αρχαιότητα ακόμα! Αρκεί να θυμηθούμε τον Αίσωπο και τις υπέροχες ιστορίες του, με πρωταγωνιστές τα ζώα. Τον Ηρόδοτο, που πλέκει την Ιστορία με τους πανάρχαιους μύθους. Να θυμηθούμε τον Όμηρο με την Οδύσσεια, που είναι το σπουδαιότερο παραμύθι όλων των εποχών. Tην ελληνική μυθολογία, με τους δώδεκα θεούς, τον Ηρακλή, τον Θησέα και τόσους άλλους ήρωες. Και η περιπέτεια των λαϊκών παραμυθιών συνεχίζεται, μέσα από τις βυζαντινές και τις νεοελληνικές παραδόσεις που φτάνουν ως τις μέρες μας.
Κι αν κάποιοι αμφισβητούν ή υποβιβάζουν την αξία των παραμυθιών την καλύτερη απάντηση μας τη δίνουν οι δύο σπουδαιότεροι φιλόσοφοι: ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης. «Ο φίλος της σοφίας είναι και φίλος του μύθου», λέει ο Αριστοτέλης, ενώ ο Πλάτωνας είχε προτείνει όπως η παιδεία των μελλοντικών μελών της ιδανικής πολιτείας, να αρχίζει με την αφήγηση μύθων, παρά με απλά γεγονότα και ορθολογικές διδασκαλίες.
Όπως κάθε μορφή τέχνης, έτσι και τα παραμύθια θέλγουν και μορφώνουν τον άνθρωπο. Το ιδιαίτερο γνώρισμά τους είναι ότι μιλούν μ’ έναν άμεσο τρόπο στην ψυχή των παιδιών.
Κάθε παραμύθι είναι ένας μαγικός καθρέφτης που μέσα του το παιδί βλέπει πλευρές του εσωτερικού του κόσμου, καθώς ταυτίζεται με τους ήρωες. Είναι το παραμύθι το σημαντικότερο μέσον για να εξελιχθεί ο άνθρωπος από την ανωριμότητα της παιδικής ηλικίας στο στάδιο της συνειδητής σκέψης. Έτσι, το παραμύθι μεγαλώνει μαζί με τα παιδιά, με τους ήρωές του να εκφράζουν τα «θέλω» και τις «ανάγκες» τους.
Mε κάθε παραμύθι ξεκινά ένα ταξίδι στη φαντασία, σε τόπους ονειρικούς.
Είναι η αλήθεια μέσα στο ψέμα.
Είναι τρόπος ζωής.
Είναι η παρηγοριά και ο καθημερινός αγώνας του καλού και του κακού.
Είναι η συνάντηση του λόγου και του πνεύματος.
Είναι η ίδια η ζωή.
Είναι η ανάγκη των παιδιών για τη μαγεία.
Σε μια εποχή «σιωπής» και «απομόνωσης», όπου όλοι, μικροί και μεγάλοι, είναι «αιχμάλωτοι» της οθόνης της τηλεόρασης, του τάμπλετ ή του κινητού, τα παραμύθια μάς βγάζουν από τη στασιμότητα και ζωντανεύουν τα παιδικά μας όνειρα. Μας κινητοποιούν να ζήσουμε περιπέτειες, να υποδυθούμε ήρωες και να φανταστούμε κόσμους μαγικούς.
Γι’ αυτό, αν φανταστούμε πως από τον σύγχρονο κόσμο μας έλλειπαν, για κάποιον λόγο, τα παραμύθια, τότε όλοι μας θα ήμασταν όχι μόνο φτωχότεροι, αλλά και διαφορετικοί. Γιατί θα μας έλλειπε η σοφία που όλοι έχουμε ανάγκη για να βρούμε τις αλήθειες μας. Δεν θα μπορούσαμε να πιάσουμε το νήμα της ζωής μας χωρίς εκείνη την… «κόκκινη κλωστή δεμένη…». Δεν θα γνωρίζαμε ποτέ εκείνους τους μαγικούς ήρωες που… «δρόμο παίρνουν, δρόμο αφήνουν» για να μας συναντήσουν. Δεν θα ακούγαμε ποτέ εκείνο το αισιόδοξο μήνυμα… «και έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα».
Ελισάβετ Τάρη
Εκπαιδευτικός-συγγραφέας
