Χαΐνηδες και Ψαραντώνης, αυθεντικές φωνές της Κρήτης και της παράδοσης, στη Βέροια
Σε μια τρίωρη συναυλία στο Θέατρο Άλσους της Βέροιας, χθες η Κρήτη και η παράδοση ήταν παρούσες, καθώς, με τις φωνές και τους εξαιρετικούς μουσικούς τους, ο Ψαραντώνης και οι Χαΐνηδες έφεραν το άρωμα που τις χαρακτηρίζει.
Ψαραντώνης. Μόνος του η ίδια η παράδοση. Συνέχεια του μύθου του Νίκου Ξυλούρη, χωρίς να υπενθυμίζει τη συγγένεια μαζί του παρά μόνο με την αυθεντικότητα της φωνής του, μεταφέρει τα πατρογονικά ακούσματα της Κρήτης και των Ανωγείων, μέσα από τα τραγούδια του.
Στη χθεσινή συναυλία, πλαισιωμένος από τρεις έξοχους μουσικούς και τραγουδιστές συνάμα, ο Ψαραντώνης άφησε τη φωνή του να τραγουδήσει μικρούς και μεγάλους καημούς, με το γνωστό ηχόχρωμα που τη χαρακτηρίζει, για πάνω από μία ώρα.
Φωνή σπηλαιώδης, φαινομενικά ακατέργαστη, έσμιξε με τους ήχους της λύρας που στα χέρια του αποκτούσε άλλη διάσταση. Τραγούδια άλλοτε γαλήνια και στοχαστικά κι άλλοτε διονυσιακά στο ρυθμό τους, με στίχους δυνατούς, όπως «στο πέρασμα του γερακιού τ’ άλλα πουλιά ζηλεύουν/ γιατί πετούνε χαμηλά…» συγκίνησε τους θαυμαστές του που τραγούδησαν συχνά μαζί του, με πραγματικό φωνητικό διάλογο κάποιες φορές. Κορύφωση η «πετροπέρδικα».
Μικρόσωμος, με εμφάνιση προφήτη της Παλαιάς Διαθήκης – όπως χαρακτηριστικά σχολίασε αργότερα ο Δημήτρης Αποστολάκης γι’ αυτόν- έκρυβε στη λύρα και τη φωνή του το πάθος ολόκληρης της Κρήτης. Δίπλα του η γυναικεία φιγούρα με τον ταμπουρά της έδωσε με το όργανο και τη φωνή της μια ισορροπία αισθητική και μουσική.
Οι Χαΐνηδες, γνωστοί κι αγαπημένοι όλων των ηλικιών, με πρωταγωνιστή το Δημήτρη Αποστολάκη -τον Φυσικό και ερευνητή του Σερν, που εγκαταλείπει τον στέρεο ορθολογισμό για τον μαγικό κόσμο της Μουσικής, επιστρέφοντας στην Ελλάδα εδώ και χρόνια- συνέχισαν ακάθεκτοι –άλλωστε «χαΐνηδες» σημαίνει αντάρτες- εισβάλλοντας κυριολεκτικά στη σκηνή μ’ ένα πλήθος τραγουδιών, παλιών και νέων.
Χαρακτηριστικό τους η έξοχη ορχήστρα με τα παραδοσιακά όργανα άψογα ενορχηστρωμένα, οι φωνές τους, αλλά πάνω απ’ όλα τα τραγούδια τους που φέρνουν έναν άλλο αέρα αναβιώνοντας την παράδοση. Αναβίωση όχι στατική αλλά γόνιμη, που συνδέει το χθες με το σήμερα.
Τραγούδια του έρωτα, «ο έρωτας κι ο θάνατος ίδια σπαθιά βαστούνε», αλλά και της λεβεντιάς, « η λεβεντιά είναι πληγή και τρέχει αίμα πάντα», έσμιξαν με άλλα του γλεντιού, του στοχασμού και κάποτε χαριτωμένα σκωπτικά, όπως το «η τρόικα των αγγέλων».
Ψυχή της μουσικής παράστασης ο Δημήτρης Αποστολάκης, με το μαύρο κεφαλομάντηλο στο κεφάλι του, με τη λύρα στα χέρια του, να δημιουργεί μια πραγματική μουσική έκρηξη δένοντας τον ήχο της άλλοτε με τη γκάιντα, άλλοτε με το κλαρίνο ή το λαούτο κι άλλοτε με την ηλεκτρική κιθάρα, περνώντας από μουσικές γειτονιές της Ηπείρου, του Αιγαίου ή του ρεμπέτικου αλλά και αγγίζοντας ήχους της ροκ, πάντα δεμένους με τα κρητικά μουσικά χρώματα.
Μεγάλος ο ενθουσιασμός του κοινού, τόσο, ώστε να μετατραπεί κάποια στιγμή σε αυτοσχέδιο αυθόρμητο χορό με τους ήχους της ορχήστρας, που το ξεσήκωνε.
Πολλά τα τραγούδια, το καθένα και μια μικρή κατάθεση, σίγουρα όμως η ύπαρξη των τριών από τα χαρακτηριστικότερα τραγούδια που προσδιορίζουν και τη μουσική ταυτότητα του σχήματος είναι εκείνα που ακούστηκαν και δίνουν πάντα το στίγμα τους. Το πολυαγαπημένο και νοσταλγικό «καπηλειό», οι τρυφερές «συνταγές μαγειρικής», έξοχη μπαλάντα της μοναξιάς, και ο αριστουργηματικός «ακροβάτης», δυνατή μουσική, ακόμη δυνατότεροι στίχοι.
Με τον καιρό να ναι κόντρα, έχει τιμή σαν πετάς…
Η βραδιά, που οργανώθηκε από τον Τουριστικό Όμιλο Σελίου, έκλεισε με τον Ψαραντώνη και τους Χαΐνηδες μαζί, με την «τίγρη» του Αποστολάκη. Για τον Ψαραντώνη ο Αποστολάκης πρόσθεσε «Είμαστε τυχεροί που ζούμε στην ίδια εποχή με τον Ψαραντώνη».
Χαΐνηδες και Ψαραντώνης συναντήθηκαν, λοιπόν, χθες ενώνοντας την εμπειρία της ώριμης Κρήτης με το πάθος της νεότερης σε μια ιδιαίτερη μουσική βραδιά.
Φωτογραφίες: faretra.info
