Απόψεις Πολιτισμός

“Ο Καβάφης στην Ημαθία” γράφει ο Γιώργης Μελίκης


Μια ακόμη συνέργεια του Εθνογραφικού μας Κέντρου-Κέντρο Έρευνας Μάσκας με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας. Η πολυαναμενόμενη έκθεση για τον Καβάφη εγκαινιάζεται το Σάββατο 8.30 μ.μ. στο Βυζαντινό Μουσείο Βέροιας. Μια έκθεση για την οποία οραματιστήκαμε πολύ και για το στήσιμό της δουλέψανε πολλοί!

Κρεββάτια Ιθάκες

Διαβάζοντας συχνά τα ποιήματα του Καβάφη, καθώς και τα ετερόκλητα σχόλια για τη ζωή και το έργο του, «σχεδόν ανεπαισθήτως» στεκόμουνα στα 10 ποιήματα της συλλογής του που περιείχαν την λέξη κρεββάτι, γραμμένη μάλιστα με δυο β, πράγμα που… ξάπλωνε περισσότερο την φαντασία μου! Τώρα μετά από πενήντα χρόνια, κατάλαβα το γιατί! Μα γιατί τα συγκεκριμένα ποιήματα έφτειαχναν χάρτες για τις Ιθάκες μου! Όλοι γνωρίζουμε ότι η ποίηση κεντάει την φαντασία και δίνει διέξοδο στις φαντασιώσεις μας. Και όταν είσαι έφηβος και σε χωριό κάτι τις παραπάνω!

Το γεγονός ότι μεγάλωσα σε ένα σπίτι που το κρεβάτι των γονιών μου ήταν από κείνες τις καριόλες, όπως τα λέγανε, σιδερένιο με σκαλιστές ζωγραφιστές ροζέτες στα κεφαλάρια και στρωμένο με ασπροκεντήματα και μπλακέτες της μάννας μου, με κρεβατόγυρους περίτεχνους και μαξιλαροθήκες σαν περιστέρια, ήταν μέρος της καθημερινής μου παραστατικής αισθητικής.

Αργότερα, μια τραγική φωτογραφία του Καβάφη δια σωληνωμένος με τραχειοτομή σε κρεβάτι Νοσοκομείου στην Αλεξάνδρεια, ελάχιστα προτού φύγει από καρκίνο του λάρυγγα, με έκανε να δω το κρεβάτι αλλιώς… από ηδονικό τραγικό!

Στο μεταξύ, ο φίλος μου Ηρακλής Λάππας μου χάρισε την πρώτη -σχεδόν χειροποίητη- έκδοση με όλα τα ποιήματα του Καβάφη σε σχέδια Τάκη Καλμούχου, αριθμημένη, σε επιμέλεια του Σεγκόπουλου, κληρονόμου του Καβάφη τυπωμένη στα 1935 στην Αλεξάνδρεια, δύο χρόνια μετά το θάνατο του ποιητή.

Τα ποιητικά κρεββάτια του Καβάφη, ανεπαισθήτως πως, συγκροτούσαν εντός μου ένα άλλο ερωτικό λαϊκό εικαστικό, κλειστό τοπίο που μύριζε δυο ιδρώτες!

Στις συλλεκτικές μου αναζητήσεις, τα κεφαλάρια και ειδικότερα αυτές οι επινικελομένες, μπρούτζινες, χάλκινες, σιδερένιες, ζωγραφιστές ροζέτες με αγγελάκια, πουλιά, άνθη, μαιάνδρους, αμπελόφυλλα, οξείες και αμβλείες γωνίες, κάτι ημικύκλιες επιθυμίες και ευθείες αισθήσεις… με γοήτευαν ως δείγματα λαϊκής τέχνης. Μαζί με τις μπάντες τοίχου αποτελούν δύο αυτοσυμπληρούμενα μέσα εξαιρετικής λαϊκής έκφρασης, όταν κάθομαι και ρεμβάζω!

Όλα αυτά κατεργάστηκαν για πολλά χρόνια μέσα μου και δεν τόχα πει σχεδόν σε κανένα ώσπου μια βραδιά, σε ώρα ευωχίας με καλή συντροφιά, το έσκασα το μυστικό!

Τους είπα ότι ονειρεύομαι μια έκθεση με θέμα «Τα κρεββάτια του Καβάφη». Ευχάριστη η έκπληξή τους αλλά έπρεπε να εξηγήσω. Όταν όμως έχεις απέναντί σου μια Αγγελική Κοτταρίδη δεν χρειάζεται να πεις και πολλά! Αυτή είναι γεννημένη να παίρνει το κουβάρι και να το ξετυλίγει μοναδικά και παραμυθένια. Και έτσι έγινε. Η πρώτη ιδέα για τίτλο «Τα κρεββάτια του Καβάφη» συζητήθηκε πολύ αλλά με μία πιο ευρυγώνια πρόταση της Αγγελικής απενοχοποιήθηκε ο πρώτος τίτλος και καταλήξαμε σε ένα στίχο του ποιήματος «Εκόμισα εις την Τέχνην» που μιλάει περί… ερώτων ατελών κάτι αβέβαιες μνήμες.

Ιδέες υπάρχουν πολλές, άνθρωποι δημιουργικοί όμως να τις παίρνουν και να τις κάνουν κλίμακες ονείρων ελάχιστοι. Χωρίς την δική τους καταλυτική πνοή μπορεί και να μην ήταν ατελείς και αβέβαιες… δηλαδή ιδανικές!

Γιώργης Μελίκης

(Οι φωτογραφίες είναι από ταξίδι του Γιώργη Μελίκη στην Αλεξάνδρεια)

banner-article

Δημοφιλή άρθρα

  • Εβδομάδας