“Κόκκινο στο άσπρο”. Μια εντυπωσιακή σύλληψη της καθημερινότητας η έκθεση της Μαρίας Παναγιώτου στη Γκαλερί Παπατζίκου

Δήμητρα Σμυρνή

Εγκαίνια χθες, 7/4/’17, της πρώτης ατομικής έκθεσης της Μαρίας Παναγιώτου στη γκαλερί Παπατζίκου, με τίτλο «Κόκκινο στο άσπρο».

Με την πρώτη της αυτή ατομική έκθεση η Μαρία Παναγιώτου ολοκληρώνει το καλλιτεχνικό της προφίλ, που σαφή του δείγματα είχαμε και σε προηγούμενη ομαδική έκθεση, στην οποία συμμετείχε.

Και τότε και τώρα το σημαντικό για την καλλιτέχνιδα είναι ότι κατάφερε την κατάκτηση του προσωπικού της ύφους. Το να έχεις την προσωπική σου σφραγίδα σε μια εποχή με τόσα ερεθίσματα και τέτοια πολυδιάσπαση στην Τέχνη δεν είναι εύκολο. Χρειάζεται και ταλέντο και πολλή δουλειά. Φαίνεται ότι η Μαρία Παναγιώτου διακρίνεται και για τα δύο.

Στην αίθουσα της Γκαλερί ξεδιπλώνονται έργα της ζωγράφου κυρίως σε μεγάλα τελάρα αλλά και άλλα σε μικρά, που σχηματίζουν ενότητες, με κυρίαρχα χρώματα το άσπρο και το κόκκινο με υπογραμμίσεις του μαύρου και του γκρίζου.

Θέμα στα περισσότερα το …πάπλωμα! Ποιος θα φανταζόταν πως αυτό το τόσο καθημερινό στοιχείο της ζωής μας, που σε καμιά περίπτωση δε θα απασχολούσε τη σκέψη μας παρά μόνο μηχανικά, θα αποτελούσε πηγή έμπνευσης για έναν καλλιτέχνη! Και όχι μόνο πηγή αλλά και ευφυή πραγμάτωση αυτής της έμπνευσης!

Ξαφνικά το θέμα γιγαντώνεται μέσα από τη ζωγραφική της και τα καθημερινά αντικείμενα της ζωής μας διεκδικούν έτσι απρόσμενα τη θέση που τους ανήκει. Γιατί η καθημερινότητα είναι η ζωή, είμαστε εμείς οι ίδιοι.

Δυνατή στο σχέδιο αλλά και στο χρώμα, η Παναγιώτου περνά σε συμβολισμούς που ξεφεύγουν πια από το τοπίο της καθημερινότητας και καταλήγουν στην προσωπική ενδοσκόπηση, στη συναισθηματική κατάδυση.

Μπορεί το σύμβολό της να  κρύβει το αίσθημα της προστασίας; Μήπως όμως και της απόλυτης χαράς της σωματικής επαφής; Μπορεί να κρύβει την απελπισία ή και το κλάμα; Σίγουρα δεν είδαμε ποτέ έτσι τα αντικείμενα της καθημερινότητας, όπως τα συλλαμβάνει η ευαίσθητη ματιά του καλλιτέχνη. Κι αυτή είναι η ομορφιά της Τέχνης. Ο καλλιτέχνης σού δανείζει τη ματιά του!

Το κόκκινο διεισδύει μέσα στο λευκό της σαν μια υπόμνηση της ζωής. Μπορεί να είναι το αίμα, αίμα της ζωής, του θανάτου ή και της γονιμότητας. Αποδίδεται όμως με τη μορφή της κόκκινης… δαντέλας. Κι εδώ εισβάλλει ορμητικά η παράδοση, την οποία η Παναγιώτου την τιμά όχι μόνο με τη ζωγραφική της αλλά και με το… κέντημα!

Πλάι στα έργα της ζωγραφικής της στέκονται, διεκδικώντας τη θέση τους στο έργο της, κεντήματά της – πάλι κόκκινο πάνω στο άσπρο-  που παραπέμπουν σε μια άλλη εποχή. Η συνέχεια της Τέχνης, της Τέχνης με τα πολλά πρόσωπα…

Η Μαρία Παναγιώτου είπε,  μιλώντας στη faretra:

Η καθημερινότητα ως πηγή έμπνευσης. « Η καθημερινότητα με τραβούσε από πάντα. Σταματούσα θεματολογικά σ’ αυτήν. Στον κόσμο μας, έξω και μέσα στο σπίτι μας, η καθημερινότητα είναι παρούσα με πολλές μορφές.

Το πάπλωμα, για παράδειγμα, είναι μια καθημερινότητα που με αφορά προσωπικά αλλά και όλους μας νομίζω, γυναίκες και άντρες αλλά και παιδιά. Πόσες ώρες της ζωής μας μοιραζόμαστε μαζί του;

Εμείς το βλέπουμε  σαν κάτι που μας προστατεύει, είναι όμως μόνο αυτό; Δεν μπορεί μέσα στο πάπλωμα κάποιοι να βίωσαν φοβίες ή την απελπισία; Αλλά και κάτι ακόμη. Δεν μπορεί μαζί με την οδύνη να κρύβει και ηδονή;

Όλα αυτά μαζί, τα κρυφά και τα φανερά μας συναισθήματα, είναι η καθημερινότητά μας, που τη ζει έντονα και το γυναικείο και το αντρικό φύλο, τα οποία και υποδηλώνονται στο έργο μου.»

Το χρώμα και η επιλογή του.  «Επειδή μίλησα για αντιθέσεις πριν,  με το κοντράστ χρωμάτων που χρησιμοποιώ, άσπρο υπογραμμισμένο με μαύρο, με το κόκκινο να παρεμβαίνει λιτά τονίζοντας το άσπρο, θέλω να μιλήσω για το φως και το σκοτάδι. Άλλωστε αυτό δεν είναι η ίδια η ζωή;

Όσο για το κόκκινο είναι εννοιολογικά πολυδιάστατο. Πάθος, αγάπη, πληγή, αίμα που τρέχει, η γυναικεία φύση, η γονιμότητα…»

Η επίδραση της παράδοσης. « Η δαντέλα είναι εκείνο το στοιχείο που για μένα συμπυκνώνει την έννοια της παράδοσης, το οποίο και χρησιμοποιώ  συμβολικά. Την πλέκαν οι γιαγιάδες μας, και για μένα είναι μια κατάθεση φορτισμένη συναισθηματικά, γιατί την παράδοση την αγαπώ και τη σέβομαι.

Η δαντέλα είναι μνήμη αλλά για μένα είναι και αφορμή για εξέλιξη αυτού του συμβόλου. Πλάι στα έργα μου εκθέτω εδώ και κεντήματά μου, πάντα άσπρο πάνω στο κόκκινο.

Παίρνω σεντόνια, φορτισμένα συναισθηματικά από τη μνήμη, χρησιμοποιημένα, παλιά, τα κόβω και τα ράβω στο μοτίβο που θέλω και τα κεντώ. Εδώ έχω κεντήσει μια μακριά διαδρομή του αρσενικού με το θηλυκό. Μ’ ενδιαφέρει πολύ αυτή η δυαδική διαδρομή. Το κέντημα είναι μια τόσο δυνατή παράδοση που θα λυπηθώ πολύ αν χαθεί στο πέρασμα των χρόνων. Προσπαθώ να την κρατήσω με κάθε τρόπο.»

Τα υλικά στη ζωγραφική της.  «Αγαπώ πολύ το λάδι, χρησιμοποιώντας την τεχνική που αφαιρεί τη γυαλάδα του. Χρησιμοποιώ και ακρυλικά χρώματα, κάποτε καταφεύγω και στην ακουαρέλα, αλλά το λάδι για μένα έχει μια ιδιαίτερη αρχοντιά και πιστεύω πως με εκφράζει περισσότερο από κάθε τι άλλο.

Εδώ, ίσως θα έπρεπε να προσθέσω ότι η συγκεκριμένη σειρά έργων έχει σχέση με τη διπλωματική μου, με το Τρίτο Εργαστήρι της Σχολής Καλλών Τεχνών Θεσσαλονίκης, με καθηγητή μου τον κ. Τσακίρη.»

Η έκθεση θα είναι ανοιχτή μέχρι και τις 17 Μαΐου 2017 και σίγουρα για τους επισκέπτες της θα αποτελέσει αφορμή για σκέψεις και συζητήσεις.

Φωτογραφίες: faretra.info