Βασίλι Καντίνσκι. Θεμελιώνοντας την Αφηρημένη Τέχνη

Δήμητρα Σμυρνή

Γεννημένος στη Μόσχα στις 4 Δεκεμβρίου του  1866 από πλούσια αστική οικογένεια, φαίνεται πως θα ακολουθήσει ακαδημαϊκή καριέρα στη Νομική, όπου τον περιμένει η έδρα του Ρωμαϊκού Δικαίου.

Μια έκθεση όμως Γερμανών εξπρεσιονιστών και ο «Λόενγκριν» του Βάγκνερ τον οδηγούν στο Μόναχο, αναστατώνοντας τη μέχρι τότε καλορυθμισμένη ζωή του, καθώς τον εντυπωσιάζουν, ωθώντας  τον στην αναζήτηση μιας βαθύτερης σχέσης ανάμεσα στη ζωγραφική και τη μουσική.

Η Τέχνη εισβάλλει στη ζωή του κυριαρχικά. Μόναχο και στη συνέχεια Παρίσι, γνωριμία με ρεύματα και ζωγράφους της εποχής, σπουδές, αναζητήσεις, πρώτη έκθεση στο Βερολίνο, γραφή του σημαντικότατου «Για το Πνευματικό στην Τέχνη», δημιουργία καλλιτεχνικού κινήματος με την επωνυμία «Γαλάζιος καβαλάρης», στο οποίο συμμετέχει πρωταγωνιστικά, και προπαντός πορεία σ’ έναν δρόμο της ζωγραφικής, όπου απομακρύνεται από την οποιαδήποτε αναπαράσταση, αναζητώντας τη συνομιλία σχήματος και χρώματος μέσα από  καινούργια δεδομένα μιας πανάρχαιας αρμονίας, που τα δένει μεταξύ τους, χωρίς να επικαλείται τη λογική.

Έτσι, ξεφεύγει από την οποιαδήποτε  απεικόνιση του πραγματικού και οδηγείται, άλλοτε με τη χρήση γεωμετρικών σχημάτων και άλλοτε όχι, σ’ ένα πάντρεμα σχήματος και χρώματος, που μήτρα του είναι η αφαίρεση, μια αφαίρεση όμως που αναδίδει μια ιδιάζουσα εσωτερική ποίηση.

Ο Α’ Παγκόσμιος πόλεμος τον βρίσκει στη Ρωσία, όπου αναλαμβάνει μία νευραλγική θέση στον Πολιτισμό. Η Ρωσική Επανάσταση όμως και η επικράτηση του σοσιαλιστικού ρεαλισμού δε μπορεί να συμβιώσει με την αφαιρετική οπτική του Καντίνσκυ, οδηγώντας τον πάλι στη Γερμανία.

Με την επικράτηση του ναζισμού καταφεύγει στη Γαλλία, όπου πεθαίνει πάμφτωχος. Χαρακτηριστικό είναι ότι τα οικονομικά του δεν του επιτρέπουν ούτε καν την αγορά μεγάλων τελάρων , κάνοντάς τον να περιορίζεται σε μικρά.

Σήμερα θεωρείται θεωρητικός και θεμελιωτής της Αφηρημένης Τέχνης και τα έργα του  έχουν αποκτήσει ανυπολόγιστη αξία.