Δήμητρα Σμυρνή
Παράσταση ήθους μπορεί να χαρακτηρίσει κανείς την παράσταση του “Θεάτρου του Θερμαϊκού”, “Βγερού, γλυκά φανού”, που δόθηκε χθες στη Βέροια, στην Αντωνιάδεια Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, σε συνεργασία με το ΔΗΠΕΘΕ της πόλης.
Κι επειδή το ήθος τείνει να εκλείψει σ’ όλες τις εκφάνσεις της πολιτικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής, ο Λεωνίδας και η Ελευθερία Τέτουλα, που ίδρυσαν το 2014 το “Θέατρο του Θερμαϊκού”, επέλεξαν κάτι δύσκολο και φιλόδοξο, να αφυπνίσουν και να ενεργοποιήσουν με όπλο τη μνήμη.
Βασισμένο το δραματοποιημένο κείμενο της “Βγερούς” στην ομώνυμη νουβέλα του Γιώργου Χατζόπουλου στήνει ένα παιχνίδι ανάμεσα στο παρόν και το παρελθόν με την πίστη πως δεν υπάρχει παρόν χωρίς παρελθόν αλλά ούτε και μέλλον.
Η Βγερού (Βέρα στα χιώτικα) είναι ένα από τα τραγικά θύματα της σφαγής στη Χίο του 1822. Ένα θύμα που επέζησε, αιχμαλωτίστηκε, πάλεψε και ξαναγύρισε στην Ελλάδα, για ν’ αφήσει πίσω της άλλες γενιές, ώσπου να έρθει η γενιά της Αγγελικής.
Η Αγγελική είναι η γυναίκα του σήμερα. Σ’ αυτήν λειτουργεί το εγώ και όχι το εμείς. Τα προσωπικά προβλήματα δημιουργούν γύρω της ένα ασφυκτικό πλέγμα, από το οποίο αδυνατεί να ξεφύγει, όταν μέσα της ξεπηδά το παρελθόν της με τη μορφή της Βγερούς, ένα πρόσωπο χαμένο στα άδυτα της μνήμης.
Οι δύο γυναίκες συναντιούνται μέσα σε μια ονειρική ατμόσφαιρα, όπου παρελθόν και παρόν γίνονται ένα, με κυρίαρχη πάντα τη μορφή της γυναίκας, που είναι μέσα στους αιώνες αντικείμενο βίας, με όποια μορφή κι αν αυτή εκδηλώνεται.
Μέσα σ’ ένα σκηνικό λιτό και αφαιρετικό, όπου η παρουσία της Χίου δίνεται υπαινικτικά, με κροκάλες και ξερούς κορμούς δέντρων, μ’ ένα μόνο τραπέζι να δεσπόζει στη σκηνή, μισό στρωμένο με τα κρυστάλλινα ποτήρια του αστικού σήμερα της Αγγελικής και το άλλο μισό ξέσκεπο με πάνω το ζυμάρι, για να ζυμώσει η Βγερού, οι δύο γυναίκες, το σήμερα και το χθες, συναντιούνται, εξομολογούνται η κάθε μια χώρια, για να καθίσουν στη συνέχεια στο ίδιο τραπέζι και να σμίξουν τις ιστορίες τους, μιλώντας τελικά η μια, η Αγγελική, με τη φωνή της άλλης της Βγερούς.
Στον υποβλητικό σκηνικό χώρο, με ηχητικά εφέ άλλοτε τον ήχο της θάλασσας κι άλλοτε τον ήχο μιας σταγόνας που πέφτει ρυθμικά, η Κέλλυ Εφραιμίδου, που τον δημιούργησε, έντυσε τις δυο γυναίκες με ρούχα σύμβολα της εποχής τους.
Σημείο αναφοράς στο χθες το κεφαλομάντηλο της Βγερούς, που σφίγγει το κεφάλι της, υποδηλώνοντας την καταγωγή, το χρόνο αλλά και την πίεση που αισθάνεται το φύλο της, ώσπου, με μια κίνηση απελευθέρωσης στο τέλος, η Βγερού να το βγάλει και να φανούν τα μακριά μαλλιά της.
Η σκηνοθέτιδα Κορίνα Βασιλειάδου, που επεξεργάστηκε και το κείμενο από δραματουργική άποψη, έστησε με προσοχή τους δυο ρόλους επιδιώκοντας να φανεί η ιστορική διαφορά. Οι ηρωίδες της, με το ειδικό βάρος της η κάθε μια, σηματοδότησαν ανάγλυφα την εποχή τους.
Οικεία μορφή του σήμερα η Αγγελική της Μελίνας Αποστολίδου, με τα προσωπικά αδιέξοδα και την απολεσθείσα εθνική μνήμη.
Άγνωστη μορφή του χθες η Βγερού, χαμένη μέσα στη δίνη των αριθμών… “τόσοι οι σφαγιασθέντες, τόσοι οι επιζήσαντες”.
Ο ρόλος της Βγερούς, που ερμηνεύτηκε από την Ελευθερία Τέτουλα, είχε και την επιπρόσθετη δυσκολία της χιώτικης προφοράς, που έπρεπε να αποκτήσει η ηθοποιός, πράγμα που πέτυχε απόλυτα.
Και οι δύο πρωταγωνίστριες ερμήνευσαν τους ρόλους τους με συνέπεια, ταλέντο, μελέτη και πάθος.Ίσως, όμως, ο γρήγορος, ο ασθματικός σχεδόν ρυθμός που έδωσε η σκηνοθέτιδα στην εκφορά του λόγου των ηθοποιών της, να μείωσε κάπως και την βιωματική αίσθηση του λόγου στους πομπούς, αλλά και την συναισθηματική απήχησή του στους δέκτες, στο κοινό.
Με επιστημονική συνεργάτιδα την Στέλλα Τσιροπινά, βοηθό σκηνοθέτη την Κλέα Σαμαντά, με την επιμέλεια της κίνησης του Κωνσταντίνου Κατσαμάκη, τους φωτισμούς της Κέλλυς Εφραιμίδου, τη φωνή της Ανθής Κυριακού, τη μουσική του Κώστα Βόμβολου, και το τραγούδι του Παντελή Θαλασσινού που ακούστηκε στο τέλος, ολοκληρώθηκε μια παράσταση, που ικανοποίησε το κοινό της και πέτυχε το στόχο της. Να θυμίσει και να προβληματίσει.
Φωτογραφίες: faretra.info
