Βησσαρίων Γκεκόπουλος. Από τη στρατιωτική πειθαρχία στη μαγεία των χρωμάτων

Συνέντευξη στη Δήμητρα Σμυρνή

Δεν είναι συνηθισμένο σ’ έναν στρατιωτικό καριέρας να ζωγραφίζει .Η αυστηρότητα που χαρακτηρίζει το επάγγελμα του στρατιωτικού και η ανάλογη πειθαρχία που το συνοδεύει δεν συνάδουν με την καλλιτεχνική ευαισθησία. Τουλάχιστον αυτό λέει ο κανόνας. Εξαίρεση στον κανόνα αποτελεί ο βεροιώτης ταξίαρχος εα, Βησσαρίων Γκεκόπουλος, που ζωγραφίζει εδώ και χρόνια, συνδυάζοντας αυτές τις δύο εκφάνσεις της προσωπικότητάς του αρμονικά. Άνθρωπος ιδιαίτερα σεμνός, με άποψη πάνω στα θέματα της Τέχνης αλλά και της ζωής, μιλά στη faretra με λόγο συγκροτημένο, που πλουτίζεται από την καλλιτεχνική του οπτική.

Υπήρξατε στρατιωτικός καριέρας. Παράλληλα ζωγραφίζατε και συνεχίζετε να το κάνετε. Πώς μπορέσατε να συνδυάσετε αυτές τις δύο τόσο αντίθετες πλευρές της προσωπικότητάς σας;

Έχετε δίκιο. Είναι διαφορετικά πράγματα. Όμως, όσο κι αν φαίνεται δύσκολο, όταν το θέλει κανείς, βρίσκει ακόμη και τα αντίθετα τρόπο να τα παντρέψει. Θα φέρω ένα παράδειγμα. Συμμετείχα σε στρατιωτικές ασκήσεις, συμμετείχα απόλυτα πνευματικά. Έβρισκα όμως το χρόνο, έστω για δευτερόλεπτα, να ξεφύγω από την επιχειρησιακή σκέψη και να δω το τοπίο δίπλα μου. Ένας μοναχικός βράχος ίσως δεν θα συγκινούσε κάποιον. Για μένα όμως έπαιρνε άλλες διαστάσεις. Η Τέχνη είναι κάτι που το κουβαλάμε μέσα μας, κάτι που δε μπορεί να εκφραστεί με λόγια. Ειδικά για τη ζωγραφική κάποιος είπε: «Η ποίηση είναι ζωγραφική με λόγια και η ζωγραφική είναι ποίηση χωρίς λόγια». Η Τέχνη κρύβει πάντα μια μεταφυσική διάσταση. Όποιος λοιπόν την έχει μέσα του βρίσκει τρόπο να την εκφράσει, έστω κι αν οι συνθήκες είναι αντίξοες.

Το πρόβλημα με το επάγγελμα του στρατιωτικού ήταν ότι δεν είχα χρόνο, για να ζωγραφίζω. Και ηρεμία βέβαια. Στη ζωγραφική δε μπορείς να έχεις άγχος. Δε σου το επιτρέπει. Έτσι, λοιπόν, ζωγράφιζα, όταν έπαιρνα άδειες. Μου έλειπε χρόνος και ηρεμία. Έπρεπε όμως να εκφραστώ.

Είστε, απ’ όσο γνωρίζω, αυτοδίδακτος. Πότε νιώσατε την ανάγκη να εκφραστείτε με τη ζωγραφική;

Από πολύ μικρός. Από το Δημοτικό Σχολείο ζωγράφιζα με πάθος. Μου άρεσε να αντιγράφω ζωγραφιές από τα βιβλία και μάλιστα έπαιρνα και βραβεία από τους δασκάλους μου! Ήταν η περίοδος του σκίτσου. Η αντιγραφή βέβαια είναι- μιλάω για αργότερα- και μια μορφή άσκησης, μια μορφή σπουδής. Ακόμη και στις αντιγραφές μου έβαζα όμως δικά μου στοιχεία, προσθέτοντας το προσωπικό μου στυλ. Δεν έκανα σπουδές. Είμαι αυτοδίδακτος. Προσπάθησα να περπατήσω μόνος μου στα μονοπάτια της ζωγραφικής.

Παρατηρώντας τους πίνακές σας διαπιστώνει κανείς πως το χρώμα επιβάλλεται στη φόρμα. Τι είναι για σας το χρώμα;

Ας σκεφτούμε πώς θα ήταν η ζωή μας χωρίς χρώμα… Ας το σκεφτούμε έστω για μια στιγμή. Για μένα το χρώμα είναι η χαρά της ζωής. Είναι η φυγή από την κατάθλιψη. Γι’ αυτό το αγαπώ πολύ. Ακόμη κι αν το θέμα μου εμπεριέχει θλίψη, η αίσθηση μειώνεται από τη χρήση του χρώματος.

Δουλεύετε λάδι, ακουαρέλα, ακρυλικό, μολύβι και παστέλ. Ποιο από τα τέσσερα ικανοποιεί περισσότερο τους εκφραστικούς σας στόχους και γιατί;

Το παστέλ. Ξέρω τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των υπόλοιπων. Το λάδι είναι πολύ πλαστικό, δε στεγνώνει εύκολα, αλλά επιδέχεται διορθώσεις. Το ακρυλικό έχει πολύ φωτεινά χρώματα. Το παστέλ το αγαπώ, γιατί έχεις άμεση επαφή με το χαρτί. Δουλεύεις με τα δάχτυλα. Υπάρχει βέβαια και σε μπογιές, ξυλομπογιές, αλλά μ’ αρέσει να το δουλεύω με τα χέρια, όταν έχει τη μορφή της κιμωλίας. Το να βάλω τα δάχτυλά μου επί «τον τύπον των ήλων» για μένα είναι  συναρπαστικό. Έρχεσαι σε άμεση επαφή με το δημιούργημά σου. Δεν υπάρχει το πινέλο και η απόσταση που δημιουργεί. Μ’ αρέσει αυτή η επαφή. Ίσως να είμαι λοιπόν και καλύτερος στα παστέλ, λόγω αυτής της αίσθησης.

Αποτυπώνετε κυρίως τοπία, τα οποία όμως καθρεφτίζουν έντονα τον ψυχικό σας κόσμο. Γιατί τα τοπία υπερτερούν στη θεματολογία σας;

Το τοπίο για μένα εκφράζει την ομορφιά της φύσης, πολύ μακριά από τις ανθρώπινες παρεμβάσεις. Βλέπω τοπία και με συγκινούν. Για μένα είναι σημαντικό αυτό, ώστε να οδηγηθώ στη δημιουργία. Από μικρός πήγαινα δίπλα στα ποτάμια, τα άκουγα, και τώρα ακόμα παίρνω τη μοτοσικλέτα μου και πάω σε λίμνες, σε δασύλλια, απολαμβάνοντας τις λεπτομέρειες, πράγματα που ίσως άλλοι δεν τα βλέπουν. Ο Τζούλιαν Γκριν, που έγραψε τον «Λεβιάθαν» και τον «Άλλο ύπνο» είπε: «Όλα βρίσκονται αλλού… Στα γυμνά κλαδιά που κινούνται στον ουρανό…..».

Προχωρούσα μια μέρα σ’ ένα στενό δρομάκι και πάνω σ’ ένα φύλλο με κράτησε μια σταγόνα δροσιάς. Αυτό για μένα ήταν μια υπόμνηση του Παράδεισου. Η φύση, λοιπόν, σε αντίθεση με το γκρίζο των πόλεων, είναι η απόλυτη ομορφιά. Γι’ αυτό και επιμένω τόσο στο χρώμα. Αγαπώ όλα τα χρώματα αλλά ίσως περισσότερο το πράσινο και το πορτοκαλί. Προσπαθώ με τα χρώματα να δώσω μια αφαιρετική διάσταση στα τοπία μου. Δεν μ’ ενδιαφέρει η «φωτογραφική» ζωγραφική. Παλιότερα αυτό ίσχυε, σήμερα όχι. Βέβαια, η αφαιρετική ζωγραφική δεν πρέπει να θεωρηθεί ευκολότερη. Ίσως να είναι και δυσκολότερη, γιατί πρέπει, αφαιρώντας, να επιλέξεις εύστοχα εκείνα τα στοιχεία που θέλεις να δώσουν το τελικό αποτέλεσμα.

Ο άνθρωπος έχει κι αυτός τη θέση του στη θεματολογία σας. Αποπνέει όμως έντονη μοναξιά. Πιστεύετε πως βαθύτερα ο άνθρωπος είναι μόνος; Ο καθένας μας πορεύεται μόνος;

Όσο πάω γίνομαι περισσότερο ανθρωποκεντρικός. Και βλέπω την ανθρώπινη μοναξιά του σήμερα. Στην προσωπογραφία θέλω να βγάζω το συναίσθημα. Δε μ’ ενδιαφέρει η πιστή απεικόνιση. Βέβαια, πρέπει να ξέρεις το πρόσωπο που ζωγραφίζεις, πιστεύω, για να βγάλεις στην επιφάνεια τον ψυχικό του κόσμο. Δεν είναι εύκολο.

Συχνά στη θεματογραφία σας εντάσσονται και θέματα θρησκευτικά. Έχουν σχέση με την προσπάθεια προσέγγισης της τεχνικής της αγιογραφίας ή είναι προϊόν θρησκευτικής πίστης;

Είναι προϊόν θρησκευτικής πίστης, όχι προσπάθεια σπουδής της αγιογραφίας. Βέβαια, δε θα μπορούσα ποτέ να παίξω το ρόλο του κήρυκα της πίστης. Είμαι όμως άνθρωπος που προσπαθώ να γίνω ουσιαστικός χριστιανός. Η πίστη μου δεν είναι εγκεφαλική, είναι πίστη βιωματική.

Ποιοι ζωγράφοι σάς επηρέασαν;

Αγαπώ πολύ τον Κλωντ Μονέ και τα παιχνίδια του με το φώς. Οι ιμπρεσιονιστές στηρίζουν όλη τη ζωγραφική τους στη στιγμιαία σύλληψη της εικόνας, μέσα από την επίδραση του φωτός.  Πέρα από τους ιμπρεσιονιστές και τους εξπρεσιονιστές που αγαπώ, ιδιαίτερος για μένα είναι   ο ατμοσφαιρικός εξπρεσιονιστής  Elmer Bischoff.   Επίσης με επηρέασε έντονα απο τους Έλληνες και ο Γιώργος Μαυροΐδης.

Αν και συμμετείχατε σε ομαδική έκθεση, εδώ στη Βέροια, στη Γκαλερί Παπατζίκου, τα έργα σας τα βλέπει κανείς στο facebook. Ποια είναι η άποψή σας γι’ αυτό το μέσο προβολής;

Ο καλλιτέχνης –κι εγώ βέβαια δε θεωρώ πως είμαι καλλιτέχνης ή ζωγράφος, απλά θέλω να εκφραστώ με τη ζωγραφική- έχει ανάγκη, ως πομπός, τους δέκτες των έργων του. Έχει ανάγκη την επικοινωνία με το κοινό. Σαν ένα τέτοιο μέσο το facebook λειτουργεί θετικά.

Ζούμε σε μια σκληρή εποχή και σε ακόμη σκληρότερες μέρες για την Ελλάδα. Πώς βλέπετε τα πράγματα με τη ματιά του ρεαλιστή στρατιωτικού και πώς με τη ματιά του ευαίσθητου καλλιτέχνη;

Για μένα έχει σημασία ως λαός να μη χάσουμε την ταυτότητά μας. Να κρατήσουμε το ήθος και τις παραδόσεις μας. Μας έχει πνίξει η διαφθορά. Διαφθορά που ξεκινά από τους πολιτικούς και εξαπλώνεται και στον απλό πολίτη. Μας λείπουν ηγέτες, πατριώτες με ήθος. Ο λαός είναι έτοιμος. Το απέδειξε και με το τελευταίο όχι που είπε. Ο λαός είπε ότι μπορεί να κάνει θυσίες, αλλά θυσίες που να πιάσουν τόπο. Ήθος λοιπόν και ταυτότητα.

Και η Τέχνη; Τι νομίζετε πως μπορεί να προσφέρει ατομικά αλλά και συνολικά;

Η Τέχνη είναι μέσο έκφρασης του εσωτερικού μας κόσμου. Αυτό που νιώθει ο καλλιτέχνης να τον πλημυρίζει θέλει να το μεταδώσει και στους άλλους. Επομένως , προσφέρει επικοινωνία και ομορφιά. Ομορφαίνει και πλουτίζει τις ζωές όλων μας.

Σας ευχαριστώ. Να δημιουργείτε πάντα με την ίδια διάθεση και το ίδιο πάθος